Παυλικιανοί

Οι Παυλικιανοί είχαν ανάλογες ιδέες με τους Μανιχαίους και τους Μαρκιωνίτες. Θεωρούσαν την Π. Διαθήκη βιβλίο του πονηρού. Δέχονταν δύο θεούς ή αρχές. Τον αγαθό θεό και τον πονηρό θεό. Ο αγαθός θεός έστειλε τον Λυτρωτή που ήταν κτίσμα για να σώσει τον κόσμο. Η ενανθρώπηση έγινε κατά φαντασία. Δεν τιμούσαν την Θεοτόκο, τους αγίους, τις εικόνες, τον σταυρό και τα άγια λείψανα. Για τον απόστολο Πέτρο αισθάνονταν μίσος και τιμούσαν εξαιρετικά τον απόστολο Παύλο. Το όνομά τους όμως δεν προέρχονταν από τον απόστολο Παύλο, αλλά από το αρμενικό υποκοριστικό του Παύλου Παυλίκ, που σημαίνει μικρό και άθλιο Παύλο. Το όνομα Παυλικιανοί το έδωσαν σ’ αυτούς οι Βυζαντινοί, οι ίδιοι ονόμαζαν τους εαυτούς τους χριστιανούς.