780 π.Χ Προφήτης Ιωνάς
780 π.Χ Προφήτης Ιωνάς
Ιωνάς σημαίνει “περιστερά”. Έζησε κατά τα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Ιεροβοάμ δηλαδή περί το 780 π.Χ.
Το βιβλίο του χωρίζεται σε τέσσερα κεφάλαια, το περιεχόμενο του οποίου θα το δούμε παρακάτω.
Το πρόβλημα με τον Ιωνά έγκειται στους ορθολογιστές οι οποίοι απορρίπτουν απριόρι το θαύμα της τριημέρου παραμονής του προφήτη στην κοιλιά του κήτους. Όμως ορθολογισμός μπροστά στα θαυμάσια του Θεού δεν χωρεί. Άλλωστε ας μην ξεχνάμε ότι οι ορθολογιστές απορρίπτουν ακόμη και την Ανάσταση του Κυρίου μας.
Ο ίδιος ο Κύριος μίλησε για τον Ιωνά στους συγχρόνους Του: «Ώσπερ γαρ ην Ιωνάς εν τη κοιλία του κήτους τρεις ημέρας και τρεις νύκτας, ούτως έσται ο Υιός του ανθρώπου».
Η Εκκλησία μας τιμά τον προφήτη Ιωνά την 21ην Σεπτεμβρίου.
Κεφάλαιο πρώτο
“Ο Κυριος ωμίλησε προς τον Ιωνάν, τον υιόν του Αμαθί, και του είπε. Σηκω και πήγαινε εις την Νινευή, την πόλιν την μεγάλην, και κήρυξε στους κατοίκους της, ότι κραυγαλέα η κακία των έφθασεν έως εις εμέ, και ήλθε πλέον η στιγμή της καταστροφής των”.
Η Νινευή ήταν πρωτεύουσα της Ασσυρίας χτισμένη παράκτια του ποταμού Τίγρητος έναντι της σημερινής Μοσούλης. Ήταν η πιο μεγαλοπρεπής απ’ όλες τις πόλεις της αρχαιότητας. Γιατί όμως ο Θεός διέταξε την αναγγελία της καταστροφής της; Εξαιτίας του πλήθους των κακιών των κατοίκων της.
Ο Ιωνάς όμως αντί να εκτελέσει την διαταγή του Θεού πήγε στην αντίθετη κατεύθυνση και επιβιβάστηκε σε πλοίο που θα ταξίδευε προς την σημερινή Ισπανία. Γιατί το έκανε αυτό; Ο Ιωνάς γνώριζε για την ανεξικακία του Θεού, πίστευε ότι οι Νινευίτες θα μετανοούσαν αν τους κήρυττε, κάτι όμως που δεν το ήθελε εκείνος διότι η Νινευή ήταν εχθρική πόλη προς το βασίλειο του Ισραήλ. Έφυγε λοιπόν ο Ιωνάς όχι γιατί δεν πίστευε στην πανταχού παρουσία του Κυρίου, αλλά διότι πίστευε ότι Παλαιστίνη απολάμβανε ιδιαίτερης προστασίας από τον Θεό. Αυτή την ειδική παρουσία του Θεού (μέσω του θυσιαστηρίου, πράγμα που δεν είχε η Ισπανία) ήθελε να αποφύγει ο Ιωνάς.
Τρικυμία όμως μεγάλη ξέσπασε με αποτέλεσμα το πλοίο που επέβαινε ο Ιωνάς να κινδυνέψει έντονα να βυθιστεί. Την ώρα που όλο το πλήρωμα ήταν αναστατωμένο από τον κίνδυνο της τρικυμίας ο Ιωνάς κοιμόταν βαθιά. Ο τόσος βαθύς ύπνος του Ιωνά δεν ήταν φυσιολογικός, αλλά αποτέλεσμα των λυπηρών σκέψεων που τον κυρίεψαν από την ανυπακοή του στο θέλημα του Θεού.
Αξιοπρόσεκτη είναι ευλάβεια των παλαιών ναυτικών οι οποίοι κατέφυγαν στην προσευχή κατά την ώρα της τρικυμίας. Τους έκανε όμως εντύπωση ο βαθύς ύπνος του Ιωνά. Μήπως όμως και ο Κύριος δεν κοιμόταν όταν η θάλασσα ήταν τρικυμιώδης; (Λουκ. 22,45)
Οι ναυτικοί έβαλαν κλήρο για να αποκαλυφθεί ο ένοχος, ο υπεύθυνος της θαλασσοταραχής. Ο Ιωνάς ομολογεί σε όλους το σφάλμα του και ζητεί να ριφθεί στην θάλασσα για να γαληνέψει η θάλασσα και σωθούν οι υπόλοιποι. Κοιτάξτε τη πίστη των ειδωλολατρών. Δεν αμφέβαλλαν στιγμή ότι ο Ιωνάς ευθύνονταν για την τρικυμία αφού αυτόν έβγαλε ο κλήρος. Πλην όμως δεν ήθελαν να τον καταδικάσουν πριν τον ακούσουν.
Άκουσαν οι ναυτικοί την απολογία του Ιωνά: «Διατί έκαμες το πράγμα αυτό»; Οι εθνικοί εκπλήσσονται για το πώς ετόλμησε ο Ιωνάς να πράξει μία τόσο μεγάλη ανυπακοή.
Παρόλα αυτά οι ναυτικοί δεν θέλησαν εξ’ αρχής να ρίψουν τον Ιωνά στην θάλασσα πάλεψαν όσο μπορούσαν με τα κύματα για να βγάλουν το πλοίο στη ακτή, από την οποία δεν απείχαν πολύ. Κατέστη όμως αυτό αδύνατο και έτσι αναγκάστηκαν να τιμωρήσουν τον προφήτη ρίπτοντάς τον στην θάλασσα αφού αυτό ήταν το θέλημα του Θεού.
Κεφάλαιο δεύτερο
Ένα κήτος κατάπιε τον Ιωνά. Τι κήτος όμως ήταν αυτό; Σίγουρα δεν ήταν φάλαινα όπως υπέθεσαν πολλοί, διότι αυτή είναι σπάνια στη Μεσόγειο, επίσης έχει πολύ μικρό οισοφάγο ώστε από κει είναι αδύνατο να περάσει άνθρωπος και να φτάσει στον λαιμό της. Πρόκειται μάλλον περί ενός είδους καρχαρία του squalus carharias ο οποίος αφθονεί στην Μεσόγειο και είναι είδος αρπακτικότατο. Σε ένα τέτοιο είδος καρχαρία βρέθηκε κάποτε στην κοιλιά του ένα άλογο και στο νησί της Αγίας Μαργαρίτας της Γαλλίας ένας στρατιώτης με την πολεμική του εξάρτηση.
Εκεί ο Ιωνάς πέρασε τρία μερόνυχτα. Την παραμονή του Ιωνά στην κοιλιά του κήτους αναφέρει και ο Κύριος ο Οποίος έτσι παραλληλίζει την τριήμερη ταφή και Ανάστασή Του.
Ο Ιωνάς το χρονικό αυτό διάστημα που παρέμεινε στην κοιλιά του κήτους ήταν προσευχόμενος. Το αυτό έκανε μέχρι τη στιγμή που το κήτος τον ξέρασε στην ξηρά. Το που ακριβώς τον ξέρασε δεν το γνωρίζουμε, όμως σίγουρα σε μία ακτή της Παλαιστίνης.
Κεφάλαιο τρίτο
Ο Θεός και πάλι δίνει εντολή στον Ιωνά να πάει στην Νινευή και να κηρύξει: «Ακόμη τρεις μέρες και η πόλις θα καταστραφεί». Όλοι οι κάτοικοι της Νινευή μετανόησαν στο κήρυγμα του Ιωνά. Ο βασιλιάς της πόλης σηκώθηκε όρθιος από τον θρόνο του, ενεδύθηκε με σάκκινο ένδυμα και έδωσε διαταγή να νηστέψουν όλοι ανεξαιρέτως νηστεία πολύ αυστηρή, ακόμη και από νερό. Από την νηστεία αυτή δεν εξαιρέθηκαν ούτε και τα ζώα. Τα ζώα στερήθηκαν κι αυτά της τροφής και του νερού ώστε πιεζόμενα από την πείνα και την δίψα να εκβάλλουν ωσάν δεήσεις κραυγές προς τον Θεό.
Ο Θεός «μετανόησε» δηλαδή άλλαξε γνώμη και δεν κατέστρεψε την Νινευή. Η νηστεία των νινευιτών ανταμείφτηκε αμέσως.
Οι Ασσυριολόγοι πιστεύουν ότι ο βασιλιάς εκείνος που έδωσε την εντολή της νηστείας ήταν ο Rammanirar III.
Οι ορθολογιστές διερωτώνται: «πως είναι δυνατόν οι Νινευίτες ειδωλολάτρες να πίστεψαν στο κήρυγμα του μονοθεϊστή Ιωνά»;
-Σήμερα είναι αναντίρρητο ότι οι παλαιοί ειδωλολάτρες τιμούσαν και σέβονταν και τους ξένους προς αυτούς θεούς. Φοβόντουσαν μήπως η ανυπακοή τους σ’ αυτούς θα τους στοίχιζε στην προσωπική τους ζωή.
Κεφάλαιο τέταρτο
Ο Ιωνάς αναστατώθηκε ψυχικώς. Γιατί; Είπαμε ότι οι Ασσύριοι ήταν κράτος εχθρικότατο προς τους Ιουδαίους. Άρα εφόσον δεν καταστράφηκε η Νινευή θα συνέχιζε να είναι απειλή για την πατρίδα του. Ο θυμός όμως αυτός του Ιωνά δεν έγινε ανταρσία αλλά προσευχή. Αυτή είναι η αγία απλότητα. Ο προφήτης παρ’ όλες τις ατέλειές του γνωρίζει και ορίζει την φύση του Θεού. Γνώριζε εξ’ αρχής ότι ως Θεός οικτίρμων και ελεήμων που είναι δεν θα κατέστρεφε τελικά την Νινευή και γι’ αυτό απέφευγε την αποστολή του.
«Τόσο πολύ λυπήθηκες»; Είπε ο Θεός στον προφήτη. Ας θαυμάσουμε: Καταδέχτηκε ο Θεός να απαντήσει με θεία καλοσύνη στον δυσαρεστημένο δούλο Του.
Ο Ιωνάς εξήλθε έξω από την πόλη και περίμενε μήπως τελικά καταστραφεί η μεγάλη πόλη Νινευή. Στο διάστημα που περίμενε φύτρωσε μία κολοκύνθη (μάλλον πρόκειται περί ενός είδους κισσού) η οποία παρείχε άφθονη σκιά στον Ιωνά. Την άλλη όμως μέρα το πρωί σκουλήκι κατέφαγε την ρίζα του φυτού και καυστικός άνεμος βασάνιζε και πάλι τον προφήτη. Τόσο πολύ υπέφερε ο Ιωνάς που άρχισε να παρακαλά τον Θεό να τον πάρει από την ζωή.
«Είπε τότε ο Θεός προς τον Ιωνάν· “πράγματι, τόσον πολύ συ ελυπήθης δια την κολοκύνθην; Ο Ιωνάς απήντησε· Πάρα πολύ έχω λυπηθή μέχρι θανάτου. Ο Κυριος του είπε· Συ ελυπήθης δια μίαν κολοκύνθην, δια την οποίαν δεν εκοπίασες και την οποίαν δεν έθρεψες. Αυτή εφύτρωσε μίαν νύκτα και την άλλην νύκτα εχάθη. Εγώ δεν έπρεπε να λυπηθώ δια την μεγάλην πόλιν την Νινευή, εις την οποίαν, έκτος των ωρίμων κατά την ηλικίαν ανθρώπων, κατοικούν και περισσότερα από εκατόν είκοσι χιλιάδες νήπια, που δεν μπορούν να διακρίνουν το δεξί των χέρι από το αριστερόν των, όπως επίσης και ζώα πολλά;»
Η διήγηση σταματά απότομα διότι το μήνυμα εδόθη. Εφάνει ξεκάθαρα η στενότης του προφήτη και η ευσπλαχνία του Θεού. Επιπλέον φάνηκε ότι ο Θεός δεν είναι μόνο Θεός του Ισραήλ αλλά και όλων των λαών.