765-700 π.Χ Προφήτης Ησαΐας

πρόλογος

Το όνομα Ησαΐας  προκύπτει από την εβραϊκή ονομασία Γεσαγιά η οποία είναι σύνθετη και αποτελείται από τις λέξεις Γιεχωβά που σημαίνει Θεός και Γιασά που σημαίνει έσωσε. Άρα Ησαΐας σημαίνει ο Θεός σώζει. Πράγματι, ο προφήτης αυτός του Θεού υπήρξε για τους εβραίους όργανο σωτηρίας και επαγρύπνησης από το 765-700 π.Χ.

                Στο προφητικό του έργο κλήθηκε διά θείου οράματος κατά το τελευταίο έτος της βασιλείας του Αζαρίου ή Οζίου (740-738 π.Χ) όταν ανήγγειλε την καταστροφή των δύο βασιλείων του Ιούδα και του Ισραήλ λόγω της ασέβειάς τους.

                «Το περιεχόμενο του βιβλίου συνιστά μια συλλογή προφητειών που διαιρούνται σε τρεις ενότητες.Στην πρώτη ενότητα (κεφ. 1-39) περιέχονται κυρίως απειλητικοί λόγοι κατά του βασιλείου του Ιούδα και της Ιερουσαλήμ, καθώς και κατά των γειτονικών λαών, αλλά και μεσσιανικές εξαγγελίες και εσχατολογικές προφητείες. Με το ελεγκτικό του κήρυγμα ο προφήτης καλεί το λαό του Θεού σε μετάνοια, ώστε να αποφευχθεί η επερχόμενη καταστροφή.

Στη δεύτερη ενότητα (κεφ. 40-55) υπάρχουν προρρήσεις, προτροπές και παρηγορητικοί λόγοι προς τους αιχμαλώτους στη Βαβυλώνα Ιουδαίους. Σημαντική θέση κατέχουν στην ενότητα αυτή τα τέσσερα μεσσιανικού περιεχομένου άσματα. Η καταστροφή που προαναγγέλθηκε στις προφητείες της πρώτης ενότητας επήλθε, και το κήρυγμα του προφήτη γίνεται τώρα παρηγορητικό και ελπιδοφόρο.

Η τρίτη ενότητα (κεφ. 56-66) περιέχει ενθαρρυντικούς λόγους για τους Ιουδαίους που επιστρέφουν μετά την αιχμαλωσία στη χώρα τους, ώστε να αντιμετωπίσουν τις δύσκολες καταστάσεις, καθώς και προρρήσεις για την τελική νίκη του Μεσσία και το ένδοξο μέλλον του Ισραήλ και της Ιερουσαλήμ»[1].

                Ας δούμε όμως μεθοδικά το έργο του Ησαΐα που χωρίζεται σε εξήντα έξι κεφάλαια:

Κεφάλαιο πρώτο

                Ο Ησαΐας ξεκινά το βιβλίο του με απειλητικά λόγια εναντίον  ισραηλιτών και ιουδαίων εξαιτίας της αποστασίας τους από τον Θεό. Καλεί τα αναίσθητα υλικά όντα τον ουρανό και την γη να γίνουν μάρτυρες της αχαριστίας  τους. Το βόδι και το γαϊδούρι  τα ανοητότερα των κατοικίδιων ζώων γνωρίζουν τους κυρίους τους, λέει, ο ισραηλιτικός όμως λαός στερείται της στοιχειώδους γνωριμίας με τον Θεό.

                Ο Κύριος δεν βρίσκει τίποτε το υγιές σ’ αυτόν τον λαό. «όλο το σώμα σας είναι μια πληγή» τονίζει. Τι να θεραπεύσει; Δεν υπάρχει πλέον τρόπος θεραπείας. Η συνέπεια άμεση: ξένοι λαοί θα εισέλθουν στην Ιουδαία. Μόνο μία μικρή μερίδα του ιουδαϊκού λαού θα επιζήσει για να συνεργήσει στο έργο διά  του Μεσσίου σωτηρίας .   Αν δεν υπήρχε αυτή η προοπτική τότε Ιουδαία και Ιερουσαλήμ θα μεταβάλλοντας σε Σόδομα και Γόμορρα. “Τι να το κάμω εγώ το πλήθος των θυσιών σας; Είμαι γεμάτος και εχόρτασα από θυσίας ολοκαυτωμάτων κριών, που μου προσφέρετε. Δεν θέλω πλέον ούτε το λίπος των αμνών ούτε το αίμα των ταύρων και των τράγων… λέει ο Κύριος αηδιασμένος από την επιφανειακή τυπολατρία αυτού του λαού. Ένα πράγμα ζητάει μόνο: «Λουσθήτε, λοιπόν, στο λουτρόν της μετανοίας, γίνετε εσωτερικώς καθαροί, αφαιρέσατε τας πονηρίας και τα αμαρτωλά πάθη από τας ψυχάς σας, ώστε να είσθε καθαροί ενώπιόν μου. Πάψετε πλέον τας πονηρίας σας».

Κεφάλαιο Δεύτερο

                Ο Κύριος έκανε την εξής αποκάλυψη στον Ησαΐα:  Η Ιερουσαλήμ θα γίνει το πνευματικό κέντρο όλων των λαών. Τα έθνη που είχαν διαιρεθεί στον πύργο της Βαβέλ τώρα και πάλι υπό την σκέπη του Χριστού-Μεσσία, θα συναχθούν.

                Νέα Διαθήκη ο Χριστός θα αναγγείλει η οποία θα αφορά όλα τα έθνη όχι μόνο τον Ισραήλ. Η Καινή Διαθήκη θα ρυθμίζει πλέον τη ζωή των εθνών. Οι πόλεμοι θα παύσουν, τα όπλα θα μεταβληθούν σε αγροτικά εργαλεία. Η προφητεία αυτή μπορεί να πει κανείς ότι δεν εκπληρώθηκε εις το έπακρο, όμως δύναται να εννοηθεί και μεταφορικά μέσω της εσωτερικής ειρήνης που φτάνει ο άνθρωπος όταν αγιάζεται.

                Ποια όμως είναι η αιτία που ο ισραηλιτικός λαός κατακρίθηκε από τον Θεό; Η ειδωλολατρία. Παρά το γεγονός ότι ο λαός αυτός είδε τα μεγαλεία του Θεού εν τούτοις προσκύνησαν τα είδωλα, ίδρυσαν μαντεία και μιαρές θυσίες λες και ποτέ δεν γνώρισαν τον Κύριο. Όμως η ημέρα του Κυρίου του Παντοκράτορος θα έρθει και τότε οι υπερήφανοι και οι εγωιστές θα ταπεινωθούν. Τα είδωλα θα εξαφανιστούν, θα πεταχτούν στα σκουπίδια ή θα θαφτούν στις οπές της γης εκεί που κατοικούν νυχτερίδες. Πράγματι ο εξαφανισμός αυτών έγινε πλήρης όταν εφάνη ο Χριστός.

Κεφάλαιο τρίτο

                Θεία τιμωρία θα επέλθει στο ιουδαϊκό έθνος. Θα βασιλεύει η αναρχία, κανείς δεν θα τολμά να αναλάβει την κυβέρνηση του τόπου. Ο λαός λέγει ο προφήτης θα γίνει φύρδην μίγδην,  θα βασιλεύει η ακαταστασία, το μικρό παιδί θα συμπεριφέρεται αυθαδώς προς τον σεβάσμιο γέροντα. Δεν θα ξεχωρίζει ο τίμιος από τον άτιμο άνθρωπο. Αλλά και μεγάλη φτώχια και πείνα θα κυριεύσει σε όλη την Ιουδαία. Όλα αυτά θα γίνουν επειδή η Ιερουσαλήμ θα εγκαταλειφθεί από τον Κύριο: «Τώρα λοιπόν θα ταπεινωθεί η δόξα αυτών». Λέει ο Θεός. Η αναισχυντία των προσώπων τους ήταν τόσο μεγάλη, ώστε ουδέποτε ταύτα (τα πρόσωπα) κοκκίνισαν διά τον κακόν! Διεκήρυξαν και εδημοσίευσαν  μάλιστα την αμαρτία τους όπως έκαναν και οι κάτοικοι των Σοδόμων.

                Δεν σκέφτηκαν όμως ότι οι αμαρτωλοί είναι οι πρώτοι τιμωροί  των εαυτών τους, είναι ηθικά αυτόχειρες…  «Λαέ μου, εκείνοι οι οποίοι σας επαινούν τελικά σας πλανούν, και την ορθή πορεία της ζωής σας διαταράσσουν» λέει ο Κύριος, ο οποίος σύντομα θα κρίνει όλους εκείνους που κυβέρνησαν τον λαό του με τέτοιο τρόπο που τελικά τον παραπλάνησαν παρασέρνοντάς τον σε κοσμικό φρόνημα, ένα φρόνημα τέτοιο που αλλοίωσε και αντίστρεψε κάθε αρετή,  που έκανε τις γυναίκες να βαδίζουν υπερήφανα και προκλητικά επιδεικνύοντας το σώμα τους. Ο Κύριος όμως θα τις ταπεινώσει και αυτές και  θα αποκαλύψει την πνευματική τους γύμνωση αφού αυτές ξέχασαν ότι το πιο όμορφο στολίδι της γυναίκας δεν είναι τίποτα περισσότερο από τη ντροπή.

Κεφάλαιο τέταρτο

                Θα υπάρξει λόγω της σφαγής των ισραηλιτών ανδρών λειψανδρία. Τόσο μεγάλη, που οι γυναίκες θα παρακαλούν  έναν τυχαίο άνδρα περαστικό να τις παντρευτεί. Πράγμα ανάρμοστο και ταπεινωτικό για μια γυναίκα.

Στα χρόνια όμως που θα έρθει ο Μεσσίας τα πρόσωπα θα αγιαστούν διά της Εκκλησίας θα εκπληρώσουν ότι δεν κατάφερε το Ισραήλ και θα ονομαστούν άγιοι. Οι κάτοικοι της νέας Σιών θα ζήσουν ήσυχοι υπό την προστασία του Θεού. Οι χριστιανοί αλλά και οι αρνητές της Εκκλησίας του Χριστού θα ζουν υπό το φως του Χριστού. Τίποτα πλέον δεν θα έχουν να φοβηθούν, η ευτυχία τους θα είναι πλήρης!

Κεφάλαιο πέμπτο

Ο προφήτης του Θεού ψάλλει άσμα προς τον Θεό μιλώντας για τον εκλεκτό λαό, τον Ισραήλ. Ο Κύριος φύτεψε αμπελώνα περιμένοντας να πάρει σταφύλια, όμως αυτός γέμισε με αγκάθια. Έκανε όλα τα δυνατά για τον αμπελώνα, αυτός όμως αγκάθια ανταπέδωσε. Τι θα κάνει τώρα; Θα τον καταστήσει ξέφραγο αφαιρώντας κάθε προστασία, θα τον εγκαταλείψει. Θα διατάξει τα σύννεφα να μην βρέξουν πλέον σ’ αυτόν. Κατάρα λοιπόν θα πέσει στον Ισραήλ. Η χώρα θα ερημωθεί, οι κάτοικοί της θα εξοριστούν σε ξένες χώρες. Αυτό συνέβη κατά την Βαβυλώνια αιχμαλωσία. Οι προφητείες του Ησαΐα τελειώνουν χωρίς παρηγορητική ελπίδα ούτε από θάλασσα ούτε από ξηρά υπάρχει για τους ιουδαίους πλέον σωτηρία. «Ως θάλασσά, που αναταράσσεται από την δύναμιν των ανέμων και βοούν τα κύματά της, έτσι και ο εχθρός θα φωνάξει δυνατά εναντίον αυτών. Και εκείνοι θα στρέψουν ικετευτικά και ερευνητικά τα βλέμματα των εις την γην, αναζητούντες βοήθειαν, και ιδού τρομερόν σκότος θα είναι η απάντησις εις την απελπιστικήν συμφοράν των». (Ησαΐας 5,30)

Κεφάλαιο έκτο

Μετά το θάνατο του Οζία (738 π.Χ), ο Ησαΐας κλήθηκε στο προφητικό αξίωμα. Πως; Διά οράματος: Είδε τον Θεό με ανθρώπινη μορφή, δηλαδή τον Χριστό μας πριν ακόμη Αυτός σαρκωθεί, καθήμενο σε θρόνο. Μέσα σε έναν πανέμορφο επουράνιο ναό έψαλλαν τα Σεραφείμ “Άγιος, Άγιος, Άγιος Κύριος Σαβαώθ πλήρης ο ουρανός πάσα η γη της δόξης Αυτού” καλύπτοντας  τα πρόσωπά τους από σεβασμό προς τον Θεό. Η τριπλή λέξη “Άγιος” δηλώνει το απόλυτο της αγιότητος του Θεού, αλλά παράλληλα δηλώνει και την Τριαδικότητά Του.

                 Ο Ησαΐας  βλέποντας όλα αυτά, αισθάνθηκε πολύ αμαρτωλός, ανάξιος να παρευρίσκεται σε τέτοιο άγιο τόπο. Την στιγμή λοιπόν αυτή απεστάλη προς τον προφήτη ένα Σεραφείμ κρατώντας σε λαβίδα πυρακτωμένο άνθρακα, τον οποίο άγγιξε στα χείλη του προφήτου και του είπε: «Ήγγισε τούτο τα χείλη σου και αφήρεσε τας ανομίας σου και εκαθάρισε τας αμαρτίας σου».  Ο άνθραξ τούτος  ασφαλώς συμβολίζει τη Θεία Κοινωνία η οποία μας καθιστά ικανούς να συνυπάρχουμε με τον θεό και πολύ περισσότερο να μας θεώνει έτσι ώστε να απολαμβάνουμε τις τρυφές του παραδείσου.

                Καθαρός πλέον ο Ησαΐας συνομιλεί με τον Κύριο ακούγοντάς τον να λέει: -«Ποιον να αποστείλω για να μεταβεί στον λαό μου»; -«Ιδού εγώ είμαι πρόθυμος στείλε εμένα». Μας κάνει εντύπωση πως ο προφήτης δεν είπε «πορεύσομαι», αλλά «απόστειλόν με». Ρωτά λοιπόν ο αρχιμ. Ιωήλ Γιαννακόπουλος: - «που η σημερινή σπουδαρχία των σημερινών αρχιερέων»;  

Ο θεός βλέποντας της προθυμία και τον ζήλο του προφήτη του είπε: -«“πήγαινε και είπε στον λαόν αυτόν· Συνεχώς και καθαρά θα ακούετε και δεν θα εννοήτε, θα βλέπετε με τα μάτια του σώματός σας θαυμαστά και καταπληκτικά γεγονότα, αλλά δεν θα τα προσέχετε. Και τούτο, διότι η καρδία του λαού αυτού έγινε χονδρή και σκληρά. Με τα αυτιά του σώματος και της ψυχής ήκουσαν βαρειά τα θεία λόγια· έκλεισαν τα μάτια της διανοίας των, δια να μη ιδούν με τα ματία των τα θαυμαστά πράγματα, να μη οικούσουν τα λόγια μου με τα αυτιά των, ώστε να τα εννοήσουν, να μετανοήσουν και να επιστρέψουν εις εμέ, εγώ δε να τους θεραπεύσω».

                Ο Ησαίας μετά από αυτά τα λόγια  του Κυρίου θαύμασε και είπε: «έως πότε, Κυριε, θα παραταθεί αυτή η κατάστασις και η δικαία οργή σου;” Και Εκείνος του απάντησε· “μέχρις ότου ερημωθούν αι πόλεις, διότι δεν θα υπάρχουν οι κατοικούντες εις αυτάς· ερημωθούν και οι οίκοι, διότι δεν θα υπάρχουν άνθρωποι· η δε γη θα εγκαταλειφθή έρημος και ακαλλιέργητος». Στο σημείο αυτό είναι προφανές ότι ο Θεός μιλά για την Βαβυλώνια αιχμαλωσία και όσα εξ’ αυτής ακολούθησαν. Θα παραμείνει όμως λέει ο Θεός ένα υπόλοιπο  του ισραηλιτικού λαού το οποίο θα δει την Μεσσιανική σωτηρία.

Κεφάλαιο έβδομο

                Κατά τις ημέρες που ο Άχαζ βασιλέως του βασιλείου του Ιούδα επιτέθηκε ο Ρασείμ βασιλιάς του Αραμαϊκού κράτους. Αν πετύχαινε το σχέδιό του, θα σήμαινε ταυτόχρονα την εκρίζωση της βασιλικής διαδοχής του οίκου Δαυίδ και επομένως την κατάργηση της υποσχέσεως του Θεού προς τον Δαυίδ.

                Ο Θεός όμως που ποτέ δεν παίρνει πίσω τις υποσχέσεις Του, έστειλε στον Άχαζ τον Ησαΐα και τον υιό αυτού για να ενισχύσουν τον φοβισμένο βασιλέα: «Μη τους φοβηθείς» είπε στον Άχαζ ο προφήτης· και συμπλήρωσε: «προς βεβαίωσή σου ζήτησε να δεις θαύμα από τον Κύριο στον ουρανό ή στη γη». Ο Άχαζ όμως απάντησε: «Δεν πρόκειται να ζητήσω το θαύμα αυτό, διότι δεν θέλω να θέσω σε πειρασμό τον Κύριο». Ασφαλώς ο Άχαζ υποκρίθηκε με τα λόγια αυτά τον ευσεβή, διότι νωρίτερα αντί να εμπιστευτεί τον Θεό ζήτησε την συμμαχία των ειδωλολατρών Ασσυρίων.

                Ο Ησαΐας φωτίστηκε τότε από τον Θεό και είπε: « Ακούσατε, λοιπόν, όλοι σεις οι άνθρωποι της βασιλικής οικογενείας του Δαβίδ. Είναι μικρόν ζήτημα να παρέχετε πράγματα και αφορμάς στενοχωρίας στους ανθρώπους; Πως, λοιπόν, τολμάτε να στενοχωρήτε τον Κυριον με την απιστίαν και ανυπακοήν σας;         Δια τούτο θα δώση ο ίδιος ο Κυριος εις σας σημείον, θαύμα μέγα και καταπληκτικόν. Ιδού, η παρθένος θα συλλάβη υπερφυσικώς και θα γεννήση υιόν και το όνομα του υιού της αυτού θα είναι Εμμανουήλ, που σημαίνει ο Θεός μαζί μας».

                Ποια είναι αυτή η παρθένος για την οποία μιλά ο Ησαΐας; Πρόκειται για την Αειπαρθένο Μαρία, μητέρα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Ποιος είναι συνεπώς ο υιός που θα γεννήσει; Ο Χριστός. 

                Το ρήμα «καλέσεις»  ειπώθηκε από τον προφήτη προς τον Άχαζ. Γι’ αυτό ο Χριστός δεν ονομάστηκε από τον άγγελο Εμμανουήλ, αλλά Ιησούς. Εμμανουήλ σημαίνει «μεθ’ ημών ο Θεός». Οι πιστοί δηλαδή αναγνώρισαν στο πρόσωπο του Χριστού αυτή την κατάσταση. Δηλαδή ότι ο Θεός είναι μαζί τους.

                Ο Ησαΐας συνέχισε να προφητεύει: «Ο Εμμανουήλ θα τρώγη βούτυρον και μέλι, όπως και τα άλλα παιδιά, θα ανατραφή όπως και εκείνα. Πριν όμως έλθη εις την ηλικίαν, κατά την οποίαν θα είναι εις θέσιν να διακρίνη το καλόν από το κακόν, θα εκλέγη πάντοτε το αγαθόν, διότι δεν υπάρχει εις αυτό η κακή κληρονομικότης και κλίσις. Διότι, επαναλαμβάνω, πριν ακόμη το παιδίον κατανόηση και είναι εις θέσιν να διακρίνη μεταξύ αγαθού και κακού, θα απειθή εις κάθε πονηρίαν, δια να εκλέγη και προτιμά πάντοτε το αγαθόν. Η υπερφυσική γέννησις και αρετή του παιδίου θα είναι το σημείον, που θα εγγυηθή, ότι θα μείνη ανέπαφος η χώρα, δια την οποίαν συ ο Άχαζ φοβείσαι εξ αιτίας των δύο βασιλέων, που επέδραμαν εναντίον σου».

                Το βούτυρο και το μέλι για τα οποία μιλά ο προφήτης είναι σύμβολο άφθονης τροφής που υπάρχει σε μια χώρα. Εφόσον ο Χριστός είναι η ενσάρκωση της γης της επαγγελίας δεν θα λείψει παρόντος Αυτού τίποτα από την χώρα. Άλλοι όμως παρομοιάζουν το βούτυρο και το μέλι με την πνευματική τροφή την οποία δίδει ο Εμμανουήλ. Το ότι ο Ιησούς ήταν ικανός να διακρίνει το καλό από το κακό πριν την ηλικία των τριών ετών, είναι μία κατάσταση το δίχως άλλο υπερφυσική.

                Ο προφήτης εν τέλει προφητεύει την ερήμωση της Ιουδαίας υπό των Ασσυρίων η οποία ήταν το αποτέλεσμα την ασέβειας του Άχαζ που αναφέραμε παραπάνω. (722 π.Χ). Το 586 π.Χ καταστράφηκε η Ιερουσαλήμ από τον Ναβουχοδονόσορ. Αιγύπτιοι και Ασσύριοι κατέστησαν την Ιουδαία σε πεδίο μάχης.

Κεφάλαιο όγδοο

                Ο Κύριος μίλησε στον προφήτη και του είπε αυτά που σύντομα θα συμβούν εξαιτίας της απιστίας των ισραηλιτών. Ο Θεός κάνει γνωστά αυτά που σύντομα θα συμβούν (επέλαση Ασσυρίων) ώστε αργότερα  να γίνουν περισσότερο αξιόπιστα τα λόγια Του που αφορούν τον Μεσσία και έτσι οι ακροατές να μην απιστήσουν.

Ο ιουδαϊκός λαός περιφρόνησε τη θεία βοήθεια διά τούτο ο Θεός θα αποστείλει τους Ασσυρίους των οποίων την βοήθεια ως τότε επιζητούσαν. Μόνο η Ιερουσαλήμ θα διαφυλαχθεί από την επέλαση των βαρβάρων. Τίποτε άλλο δεν θα μείνει όρθιο. Όμως παρόλα αυτά, πραγματικός κύριος της Ιουδαίας θα παραμείνει ο Θεός διότι εκεί μέλλει να γεννηθεί ο Μονογενής Υιός Του. Γνωρίζοντάς το αυτό ο προφήτης απειλεί τα έθνη λέγοντάς: «Μεθ’ ημών είναι ο Θεός» δηλαδή ο Εμμανουήλ.

                Ο Ησαΐας μιλά, αλλά τα λόγια του δεν βρίσκουν ανταπόκριση από την πλατιά μάζα του λαού, έτσι απογοητευμένος από αυτήν την κατάσταση αποφασίζει να περιορίσει την δράση του μεταξύ του μικρού κύκλου των μαθητών του (σφραγιζόμενοι τον νόμον). Εδώ ο προφήτης προτυπώνει τον Χριστό ο Οποίος αργότερα θα κηρύξει στη μικρή ομάδα των μαθητών Του.

                Ο προφήτης καταλήγει: Οι ιουδαίοι απελπισμένοι από την σκλαβιά και την πείνα που θα έρθει «θα ρίπτουν τα βλέμματα των κάτω εις την γην εις αναζήτησιν βοηθείας και σωτηρίας, και ιδού, σκοτάδι και αποπνικτική απορία θα υπάρχη ολόγυρα των. Θλίψις και στενοχωρία και σκοτάδι, ώστε από την στενοχωρίαν και την ζάλην των να μη βλέπουν. Αυτοί οι οποίοι θα περιέλθουν στοιαύτην στενόχωρον απορίαν, δεν θα μείνουν πάντοτε έτσι, αλλά μέχρις ωρισμένου καιρού».

Κεφάλαιο ένατο

            Μετά το σκοτάδι έρχεται το φως: «Η χώρα της Ζαβουλών και της Νεφθαλίμ. Σεις, που κατοικείτε την οδόν, η οποία οδηγεί προς την Μεσόγειον Θαλασσαν, και οι άλλοι, που κατοικείτε εις την παραλίαν της λίμνης Γεννησαρέτ· οι κάτοικοι ανατολικά του Ιορδάνου, η Γαλιλαία αυτή των εθνών και ολόκληρος η Ιουδαία.          Ο λαός των χωρών αυτών, που ευρίσκεται και ζη στο πνευματικόν σκότος, θα ίδουν πρώτοι το μέγα φως του Μεσσίου. Εις σας, που κατοικείτε εις την χώραν, όπου επικρατεί η σκια του θανάτου, θα λάμψη το σωτήριον και χαρμόσυνον φως». 

Μας κάνει εντύπωση το πώς ο προφήτης μετέρχεται με τόση άνεση ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, ταξιδεύοντας πνευματικά από το 734 π.Χ  μέχρι την εποχή του Μεσσία, τότε που Εκείνος θα ξεκινήσει το σωστικό του έργο από την περιοχή της Γαλιλαίας. Την «Γαλιλαία των εθνών» όπως την αποκαλεί, διότι οι κάτοικοι της περιοχής αυτής ήταν ειδωλολάτρες. Όντας λοιπόν ειδωλολάτρες, βρίσκονταν μέσα σε πνευματικό σκοτάδι και έτσι θα εμφανιστεί απροσδόκητα το «Φως Μέγα» δηλαδή ο Χριστός.

                Την εποχή του Μεσσία κάθε πολεμικό όπλο θα εξαφανιστεί, διότι Εκείνος είναι ο βασιλιάς της ειρήνης. Μπορεί οι πόλεμοι να μην σταμάτησαν ανά τους αιώνες, εντούτοις όμως η βασιλεία του Θεού εντός υμών εστί.

                Εξαπλό είναι το όνομα του παιδιού-Μεσσία: α) Μεγάλης βουλής άγγελος: διότι Αυτός είναι ο αγγελιοφόρος του Θεού, αποτελεί την προσωποποίηση της Μεγάλης βουλής του Θεού η οποία ήταν αποκεκριμένη χιλιάδες χρόνια, β) Θαυμαστός σύμβουλος: Ο Μεσσίας αποτελεί την ενσάρκωση της Θείας σοφίας, γ) Θεός ισχυρός: εδώ εκφράζεται η παντοδυναμία του Χριστού, δ) εξουσιαστής: δεν είναι δυνάστης, ε) Άρχων ειρήνης: Ο Μεσσίας είναι η πηγή της εσωτερικής ειρήνης, στ) πατήρ του μέλλοντος αιώνος: Ο Χριστός είναι ο παντοτινός κυβερνήτης του κόσμου, ο αιώνιος Πατήρ.

                Η παγκόσμια έκταση της βασιλείας του Μεσσία δεν θα έχει όριο, θα διαιωνίσει την βασιλεία του Δαυίδ ιδρύοντας την ακατάλυτον Εκκλησία Του.

                Μετά την περιγραφή όλων αυτών των θαυμαστών  γεγονότων που πρόκειται να συμβούν  ο προφήτης επιστρέφει την ματιά του στο πιο κοντινό μέλλον με την εποχή του, τότε που επί θύραις βρίσκονταν η τιμωρία του ισραηλιτικού λαού, τότε που σύντομα θα διχάζονταν  τα δύο βασίλεια του Ιούδα και του Ισραήλ.  Η αιτία ήταν μία: «η υψηλή καρδία», δηλαδή το υπερήφανο φρόνημα. Παρά την τιμωρία μετάνοια όμως  δεν διαφαίνονταν πουθενά.

Κεφάλαιο δέκατο

            Αλίμονο, λέει ο προφήτης, στους άδικους νομοθέτες διότι η άδικη νομοθεσία είναι η χειρότερη αδικία, διότι δι’ αυτής επισημοποιείται η παρανομία. Τι θα κάνουν αυτοί που αδικούν όταν έρθει ο Κύριος; Η τιμωρία είναι αναπόφευκτη. Έτσι και η τιμωρία των ισραηλιτών βρίσκεται επί θύραις και θα έρθει από μακριά. Ο Κύριος θα στείλει σ’ αυτούς τους Ασσυρίους με εχθρικές διαθέσεις και τότε όλοι εκείνοι που είχαν στηρίξει τις ελπίδες τους στον σύριο μονάρχη θα απογοητευτούν. Φόνος και αιχμαλωσία περιμένει τον ιουδαϊκό λαό.

            Όλα αυτά θα συμβούν γιατί οι ισραηλίτες έμεινα άκαμπτοι στο εγωιστικό τους φρόνημα, στήριξαν τις ελπίδες τους σε ξένους λαούς που προσκυνούν τα είδωλα. Όμως και η Ασσυρία δεν θα έχει καλό τέλος. Ένα μικρό τμήμα των ισραηλιτών θα επιζήσει το οποίο θα αποτελέσει το μεσσιανικό υπόλοιπο που θα τιμωρήσει την Ασσυριακή υπεροψία. Ο Θεός επέτρεψε για καθαρά παιδαγωγικούς λόγους στους Ασσυρίους να αιχμαλωτίσουν τους ισραηλίτες, όχι γιατί αυτοί ήταν καλοί αλλά για να διδάξει τον λαό Του (τον οποίο αποκαλεί τρυφερά «εμώ λαώ») ότι χωρίς τον Κύριο δεν υπάρχει ευλογία.          

Η προφητεία που αφορά την καταστροφή του Ασσυριακού στρατού θα επαληθευτεί εν μέρει το 701 π.Χ, τότε που ο Σενναχηρίμ ηττήθηκε κατά κράτος λίγα χιλιόμετρα έξω από την Ιερουσαλήμ και καθ’ ολοκληρίαν το 612 π.Χ όταν συντρίφτηκαν στην Νινευή.  

Κεφάλαιο ενδέκατο

            «Εκ της ρίζης Ιεσσαί» θα προέλθει ο Μεσσίας. Ο Ιεσσαί ήταν ο πατέρας του Δαυίδ. Ο Ιουδαϊκός λαός ομοιάζει με κομμένο δέντρο εξαιτίας των αμαρτιών του, όμως αιφνιδιαστικά από την ρίζα του και πάλι θα βλαστήσει, προσφέροντας Μεσσία στον κόσμο.

Στον Μεσσία θα αναπαυθεί πλήρως το Πνεύμα του Θεού. Σοφία και σύνεση θα Τον διακρίνει, θα έχει πλήρη γνώση για τον Θεό, θα κρίνει με ορθή κρίση: «δεν θα εκφέρει ούτος την κρίσιν του κατά την εξωτερικήν εμφάνισιν (αλλά κατά το εσωτερικό βάθος) και ο έλεγχος αυτού δε θα γίνεται επί τη βάση των φημών».

Θα έχει την βούληση και την ικανότητα να κρίνει δίκαια, παράλληλα δε θα έχει την ισχύ να εκτελεί την κρίση Του. Γνώση και ευσέβεια θα τον διακρίνει, όχι κοσμική γνώση, αλλά θεολογική.

Ο Μεσσίας θα πατάξει τον άρχοντα του κόσμου,(τον διάβολο)  θα τον χτυπήσει με τον λόγο Του. Αυτός πλέον θα είναι ο κυρίαρχος του κόσμου εζωσμένος με δικαιοσύνη. Κατά τη βασιλεία Του θα επικρατεί ειρήνη. Ο λύκος θα βόσκει μαζί με το αρνί. Παντού δηλαδή θα επικρατεί η αρχέγονος τελειότητα. Τα σαρκοφάγα ζώα θα βόσκουν χόρτα μαζί με τα φυτοφάγα. Μία νέα παραδείσια κατάσταση θα επικρατήσει. Ο Ησαΐας με αυτόν τον παραστατικό τρόπο θέλει πει ότι οι άνθρωποι που ήταν άγριοι εξαιτίας των αμαρτιών τους, τώρα με την πνοή του Χριστού θα γίνουν γλυκύτατοι, θα εξαλειφθεί απ’ αυτούς το πρότερο μίσος.

Τα έθνη θα ελκυστούν από τον Μεσσία. Παράλληλα δε, θα επανεισαγάγει και πάλι τους ανά την διασπορά Ιουδαίους πίσω στην πατρίδα τους. Σε όλο τον κόσμο θα διασπαρθούν οι ισραηλίτες εξαιτίας της Βαβυλώνιας αιχμαλωσίας και της Ασσυριακής κατοχής. Τέλος, θα παύσει η αιώνια διαμάχη που είχε ξεσπάσει μεταξύ των δύο βασιλείων, του Ισραήλ και του Ιούδα.  

Κεφάλαιο δωδέκατο

Οι νέοι ισραηλίτες που θα επανεισαχθούν στην Ιουδαία θα ψάλλουν από την χαρά τους ευχαριστήριο ύμνο. Ο ύμνος αυτός θα είναι Μεσσιακού χαρακτήρα. Λέει ότι οι ευεργετημένοι θα αντλούν το ύδωρ των χαρισμάτων που θα τους παρέχει αφνονοπαρόχως ο Χριστός. Όλη η γη, πάντα τα έθνη θα λάβουν μέρος στη σωτηρία. Η Ιερουσαλήμ θα είναι η έδρα του νέου θεοκρατικού βασιλείου. Πράγματι, μετά την γέννηση του Χριστού ήρθε η σωτηρία όλου του κόσμου.

Κεφάλαιο δέκατο τρίτο

                Ο Κύριος προειδοποιεί την Βαβυλώνα για την επικείμενη καταστροφή της. Στην εποχή του Ησαΐα η Βαβυλώνα ήταν υπό τον ζυγό των Ασσυρίων, κατείχε όμως αρκετή δύναμη η οποία της ήταν αρκετή για να ανακτήσει αργότερα την ελευθερία της. Ο προφήτης συνεπώς βλέπει με τη διορατικότητα που τον διακρίνει την απότομη άνοδο άλλα και την πτώση των Βαβυλωνίων.

                Ο Θεός διατάζει του μήδους  και τους πέρσες να συναχθούν εναντίον της Βαβυλώνας. Η επέλασή τους θα είναι η αφετηρία της κατάληψης όλου του κόσμου που θα ακολουθήσει, διά του Κύρου στην Ασία, διά του Καμβύσου στην Αίγυπτο, διά του Δαρείου στην Σκυθία, διά του Ξέρξη στην Ελλάδα. (Θεοδώρητος).

                Λίγοι θα επιβιώσουν μετά την επέλαση των περσών. Η Βαβυλώνα θα εγκαταλειφθεί. Η πάλαι ποτέ «βασίλισσα» της Ασίας θα καταστεί έρημος τόπος. Η πολυάριθμη πόλη θα γίνει όπως τα Σόδομα και τα Γόμορα. Μόνο άγρια θηρία θα περιφέρονται πλέον εκεί. Η πόλη αυτή ποτέ ξανά δεν θα κατοικηθεί. Φρίκη θα προκαλεί πλέον ο τόπος. Δαίμονες μόνο θα την κατοικούν.

                Η προφητεία αυτή εκπληρώθηκε κατά γράμμα. Αρχικά ο Κύρος την λεηλάτησε, δεν την κατέστρεψε όμως πλήρως. Όταν ο Μέγας Αλέξανδρος  εισήλθε σ’ αυτήν είδε τους ωραιότερους ναούς της ερημωμένους. Αργότερα ακολούθησε η πλήρης καταστροφή της.  Ο Παυσανίας μαρτυρεί: «εκ των υψωμάτων της πεδιάδος των ερειπίων ο Ευφράτης φαίνεται εις τον περιηγητή ο οποίος διέρχεται τα βωβά ερείπια του εξαφανισθέντος βασιλείου».

                Είναι να θαυμάζει κανείς το πώς ο προφήτης διαπερνά με την προφητική του ματιά ολόκληρους αιώνες. Η πτώση και η καταστροφή της Βαβυλώνας έγινε το 538 π.Χ από τον Κύρο δηλαδή εκατόν ογδόντα χρόνια από την προφητεία του Ησαῒου.

Κεφάλαιο δέκατο τέταρτο

                Τα έθνη θα προσκολληθούν στον ισραηλιτικό λαό θαυμάζοντας την αναβίωσή του μετά την βαβυλώνια αιχμαλωσία. Αυτό που λέει ο Ησαΐας  πραγματοποιήθηκε καθ΄όλη  τη διάρκεια της αποκαταστάσεώς τους μέχρι και την διάλυση του κράτους τους το 70 μ.Χ. κυρίως όμως τα έθνη προσέρχονται στον Μεσσία, αιχμαλωτίζονται διά της χάριτος στο βασίλειο του Χριστού «απογόνου» Δαυίδ της φυλής Ιούδα.

                Η γη θα ησυχάσει μετά τον θάνατο του βαβυλώνιου μονάρχη, ο Άδης όμως που θα τον υποδεχτεί θα ταραχθεί. Αυτός νόμιζε πως ήταν αθάνατος όμως με έκπληξη θα ακούσει τώρα τα λόγια των νεκρών: «Να όμοιος με μας είσαι».Πριν σκεπάζονταν με πολυτελή σκεπάσματα, τώρα με βρώμα, σαπίλα και σκουλήκια. Ο παράφρον αυτός μονάρχης ήθελε να γίνει όμοιος με τον Ύψιστο, βρέθηκε όμως ξαφνικά στο εξώτερο σκότος. Το σώμα του παρέμεινε άταφο. Ποια είναι πλέον η αξία του μονάρχη; Όση αξία έχει ένα «ιμάτιο πεφυρμένο», δηλαδή κουρέλι πλήρες καταμηνίων αιμάτων γυναικός, σιχαμερό!

                Ο προφήτης κατακεραυνώνει στη συνέχεια και την αλαζονεία του Ναβουχοδονόσωρος, λέγοντας ότι και αυτός θα τιμωρηθεί. Οι δε Χαλδαίοι θα εξαφανιστούν και από την μνήμη της ιστορίας. Ο Κύριος θα αναλάβει προσωπικά την εκπλήρωση αυτής της προφητείας.  «Ιδού η απόφαση την οποία πήρε ο Κύριος εναντίον όλης της οικουμένης. Η τιμωρός χειρ του Θεού είναι υψωμένη εναντίον όλων των εθνών. Εκείνα τα οποία ο Θεός ο Άγιος αποφάσισε ποιος θα εμποδίσει; Και την υψωμένη τιμωρό χείρα Του ποιος θα συγκρατήσει; Ουδείς!».

                Πράγματι ! Οι Φιλισταίοι μετά τον θάνατο του Άχαζ (726 π.Χ) υπέστησαν τρεις εισβολές των Ασσυρίων: α) Τιγλάθ- Πελεσάρ ΙΙΙ (726 π.Χ), β) Σαργών ΙΙ (729-713 π.Χ) και γ) Σενναχηρείμ (701 π.Χ). Τότε οι Φιλισταίοι στράφηκαν προς τους Ιουδαίους ζητώντας να συμμαχήσουν μαζί τους εναντίον των κοινών εχθρών τους, των Ασσυρίων, όμως έλαβαν ικανοποιητική γι’ αυτούς απάντηση. Οι Ιουδαίοι θα τους πουν: «Δεν έχουμε καμία ανάγκη να συμμαχήσουμε μαζί σας διότι ο Κύριος θεμελίωσε τη Σιών και Αυτός θα σώσει τους ταπεινούς ανθρώπους του λαού Του».

Κεφάλαιο δέκατο πέμπτο

                Προφητικός λόγος κατά της χώρας Μωάβ: Πρόκειτα για μια χώρα που βρίσκονταν μεταξύ της Νεκράς θαλάσσης και της Αραβικής ερήμου. Ήταν ειδωλολατρική χώρα που πολλάκις είχε λυπήσει τους ισραηλίτες . Αυτοί οι λόγοι ήταν αρκετοί για να καταστραφούν  όπερ και εγένετο: Το 715 π.Χ ο Σαργών εισέβαλε σ’ αυτήν βορείως, νοτίως βρήκαν την ευκαιρία να την λεηλατήσουν οι Ιουδαίοι. Οι κάτοικοι της Μωάβ σφαγιάστηκαν και όσοι σώθηκαν κατέφυγαν στην αγκαλιά λέοντος, δηλαδή των Ασσυρίων.

Κεφάλαιο δέκατο έκτο

                Οι εναπομείναντες Μωαβίτες θα διασκορπιστούν πανικοβλημένοι χωρίς να γνωρίζουν που πηγαίνουν. Θα παρακαλέσουν τον άρχοντα των Ιουδαίων να τους προστατέψει. Ο προφήτης ξαφνικά  παρακαλεί την πόλη Αρνών να τους δεχτεί: «Μην αρνηθείς, ω Αρνών προς αυτούς προστασίαν».

                Όμως οι Μωαβίτες αρνήθηκαν την βοήθεια του αληθινού Θεού, συνέχισαν να πιστεύουν στα είδωλα και στα μαντεία τους. Το τέλος τους ήταν ταπεινωτικό. Ελάχιστοι  Μωαβίτες απόμειναν και αυτοί άνευ σημασίας αφού έγιναν φόρου υποτελείς στον Τιγλάθ-Πιλεσάρ το 713 π.Χ και στη συνέχεια στον Σενναχηρείμ.

Κεφάλαιο δέκατο έβδομο

                Προφητικός λόγος κατά της Δαμασκού: Η Δαμασκός ήταν πρωτεύουσα του βασιλείου της Συρίας. Η πόλη αυτή καταστράφηκε από τον Ασσύριο μονάρχη Τιγλάθ- Πιλεσάρ το 732 π.Χ. Η Δαμασκός υπάρχει σήμερα, ο Ησαΐας όμως προφήτεψε ότι θα εγκαταλειφθεί εις τον αιώνα. Τι εννοεί ο προφήτης; Όπως θα δούμε παρακάτω ορίζει την πτώση χρονικά και όχι εις το διηνεκές.  Η χώρα λέει θα ερημωθεί θα γίνει βοσκότοπος, δεν θα είναι πλέον οχυρωμένη για τους ισραηλίτες. Οι σύριοι της Δαμασκού είναι άξιοι να καταστραφούν. Αυτό θα γίνει οπωσδήποτε λέει ο Κύριος.

                Παράλληλα με όλα αυτά το σχισματικό βασίλειο του Ισραήλ το οποίο περιελάμβανε δέκα φυλές και ήταν «πίον ευτραφέστερον», δηλαδή μεγαλύτερο από το βασίλειο του Ιούδα που περιελάμβανε δύο μόνο φυλές θα καταστραφεί. Οι ισραηλίτες θα μείνουν σαν της καλαμιάς τον κάμπο. Δηλαδή θα μειωθεί πολύ ο πληθυσμός τους.

                Ο προφήτης στρέφει ξαφνικά την ματιά του στα μεσσιανικά χρόνια λέγοντας: «την ημέρα εκείνη» οι άνθρωποι πλέον θα παύσουν να έχουν πεποίθηση στα είδωλα.

                Γιατί όμως  θα καταστραφεί το βασίλειο του Ισραήλ; Εξαιτίας της ασέβειάς τους, λέει ο Ησαΐας. Ο Θεός θα δώσει λέει σ’ αυτούς  κληρονομιά την απιστία τους. Οι Ασσύριοι θα εισβάλλουν  με βία και θα τους χτυπήσουν ποικιλοτρόπως. Όμως θα είναι σύντομη η κυριαρχία τους, διότι αυτοί σύντομα θα καταστραφούν.

Κεφάλαιο δέκατο όγδοο

                Προφητεία κατά της Αιθιοπίας: Η Αιθιοπία ήταν επί μακρύ χρονικό διάστημα υποταγμένη στην Αίγυπτο. Κατά το 716-701 π.Χ ο Αιθίοπας βασιλέας Tirthaka κατέλαβε την Αίγυπτο και ίδρυσε ενιαίο κράτος Αιθιοπίας-Αιγύπτου. Επειδή όμως το κράτος τους απειλούνταν από τους Ασσυρίους, ο Tirthaka έστειλε αγγελιοφόρους στον Εζεκία, ζητώντας την συμμαχία του βασιλείου του Ιούδα.

                Ο Ησαΐας όμως στέλνει τους αγγελιοφόρους των Αιθιόπων πίσω, διαβεβαιώνοντάς τους ότι οι Ασσύριοι σύντομα θα καταστραφούν. Ο Θεός άλλωστε απαγορεύει στους Ιουδαίους κάθε ξένη  συμμαχία, υπενθυμίζοντας  ότι Αυτός είναι ο μόνος αληθινός σύμμαχος.

                Οι Αιθίοπες όπως λέει ο Ηρόδοτος ήταν άνθρωποι υψηλού αναστήματος, είχαν λείο και λαμπρό πρόσωπο, ήταν σκληροτράχηλοι αφού κατάφεραν να υποτάξουν τους Αιγυπτίους. Τα σύνορά τους έφταναν ως το τέλος του τότε γνωστού κόσμου.

                Μετά την καταστροφή των Ασσυρίων, οι Αιθίοπες αναγνώρισαν την δόξα του  αληθινού Θεού, προσφέροντας σ’ Αυτόν δόξα και θυσίες. Αυτοί που πρότερα ήταν ένα έθνος χωρίς ελπίδα, μετά την πράξη τους αυτή ονομάζονται από τον προφήτη ως έθνος «ελπίζων». Η προφητεία αυτή θα εκπληρωθεί πλήρως στα χρόνια του Μεσσία όταν οι Αιθίοπες πίστεψαν στον Χριστό. 

Κεφάλαιο δέκατο ένατο

            Προφητεία κατά της Αιγύπτου: Εμφύλιος πόλεμος θα ξεσπάσει στην Αίγυπτο με αποτέλεσμα την πλήρη ασυνεννοησία του έθνους. Η προφητεία αυτή εκπληρώθηκε όταν ο  Ασσύριος μονάρχης Asarhaddon άδραξε την ευκαιρία, και εισέβαλε στην περιοχή. Αυτός στην ουσία ήταν για τους Αιγυπτίους η τιμωρός χείρα του Κυρίου όπως προαναγγέλλει ο προφήτης. Τα είδωλα θα χάσουν το κύρος τους και οι αιγύπτιοι που άλλοτε κατέφευγαν σε νεκρομάντεις θα κατανοήσουν ότι μόνο ο Κύριος είναι άξιος πάσης τιμής. Θα ξεσπάσει μεγάλος λιμός, πείνα και δυστυχία. Η στάθμη του ποταμού Νείλου θα μειωθεί αισθητά  με αποτέλεσμα μία άνευ προηγουμένου οικονομική κρίση.

            Στα χρόνια όμως του Μεσσία η έχθρα μεταξύ Ασσυρίων και Αιγυπτίων θα καταπαύσει. Αιγύπτιοι, Ασσύριοι και Ισραηλίτες θα αποτελέσουν μία κοινή συνομοσπονδία με κοινή πίστη στον Μεσσία Χριστό. Τούτο πραγματοποιήθηκε με την εγκαθίδρυση της του Χριστού Εκκλησίας εις πάσαν την Αίγυπτο.

Κεφάλαιο εικοστό
 

Η Αίγυπτος στην οποία είχαν πεποίθηση οι Ιουδαίοι για να αποκρούσουν τον ασσυριακό κίνδυνο, θα υποταχθεί και αυτή στους ασσυρίους. Τότε οι Ιουδαίοι με έκπληξη θα αναρωτηθούν: «Αφού αυτοί οι Αιγύπτιοι άγονται αιχμάλωτοι, εμείς πως θα σωθούμε;».  Όλα αυτά θα γίνουν για να μάθουν οι ισραηλίτες να μην στηρίζονται  σε καμία ξένη δύναμη, παρά μόνο σε αυτήν του Θεού.

Κεφάλαιο εικοστό πρώτο

            Προφητικός λόγος κατά της ερημοθείσης Βαβυλώνος:  Το κεφάλαιο αυτό συμπληρώνει τα κεφάλαια 13-14  περί της καταστροφής και ερήμωσης της πάλαι ποτέ βασίλισσας της Ασίας, της μεγάλης πόλεως της Βαβυλώνος. Ο προφήτης βλέπει την καταστροφή της να έρχεται σαν ανεμοστρόβιλος, ακούει την φωνή του Θεού να καλεί τους πέρσες και τους Μήδους να εκτελέσουν το Θείο θέλημα, δηλαδή την τιμωρία της Βαβυλώνος. Ο Ησαΐας,δεν χαίρεται με όλα αυτά , στενάζει και θρηνεί:  «Δεν ήθελα να ακούσω και φρόντισα να μη βλέπω τα επερχόμενα δεινά, μου ήταν αδύνατον να υποφέρω… η καταστροφή είναι μεγάλη διότι οι άνθρωποι είχαν βυθιστεί στην αμαρτία» μονολογεί ο άγιος του Θεού.

            Ο προφήτης διά της διεισδυτικής του ματιάς στο μέλλον βλέπει με κάθε λεπτομέρεια το επερχόμενο τέλος των βαβυλωνίων, οι οποίοι δε, σημειωτέον είχαν τεράστια πεποίθηση στην στρατιωτική τους δύναμη, τόση ώστε έτρωγαν και έπιναν αμέριμνοι, μέχρις ότου οι πέρσες και οι μήδοι εισέβαλλαν στην πόλη τους.

            Έκπληκτοι από τα γεγονότα  αγγελιοφόροι τρέχουν να αναγγείλουν τα φοβερά συμβάντα λέγοντες παντού: «έπεσε πλέον, έπεσεν η Βαβυλών· συνετρίβησαν δε όλα τα είδωλα αυτής και όλα τα χειροποίητα αντικείμενα της λατρείας επάνω στο έδαφος.  Ακούσατε, λοιπόν, σεις, οι οποίοι απεμείνατε και εσώθητε από την αιχμα-λωσίαν και οι οποίοι πονείτε δια την ερήμωσιν της πατρίδος σας. Ακούσατε αυτά, που εγώ έχω ακούσει από τον Κυριον των δυνάμεων. Ο Θεός του Ισραήλ ανήγγειλεν αυτά εις ημάς. ”.

            Ακολουθεί προφητεία κατά της Ιδουμάιας: Οι ιδουμαίοι ήταν απόγονοι του Ησαύ, στο παρελθόν είχαν φερθεί σκληρά εναντίον των ισραηλιτών. Έπρεπε λοιπόν να τιμωρηθούν. «Η νύχτα θα διαδεχθεί γι’ αυτούς κι άλλη νύχτα». Πράγματι! Μετά την εισβολή των Ασσυρίων, ακολούθησαν οι Χαλδαίοι, οι Πέρσες, οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι.

            Προφητεία κατά της Αραβίας: Οι Δαιδανίτες για τους οποίους κάνει λόγο ο προφήτης είναι η οι απόγονοι του Αβραάμ και της Χεττούρας (Γεν 25,3) αραβική φυλή, τους οποίους ο προφήτης τους βλέπει να προσπαθούν να διαφύγουν από τους Ασσυρίους,  συμπαθώντας τους, τους καθοδηγεί. Πράγματι ο Τιγλάθ-Πιλεσάρ το 732 π.Χ και ο Σαργών το 715 π.Χ επέδραμαν προς την αραβική έρημο. Ο προφήτης διαβλέπει την γειτονική φυλή των Δαιδανιτών, την Κηδάρ η οποία κατήγετο από τον Ισμαήλ να καταστρέφεται. Και η προφητεία αυτή εκπληρώθηκε. Ο Ασσουρμπανιπάλ αργότερα αναφέρει τους Κεδαρίτες ως φόρου υποτελείς του.

Κεφάλαιο εικοστό δεύτερο

            Προφητικός λόγος κατά της Σιών: Οι κάτοικοι της Ιερουσαλήμ μπήκαν στα σπίτια τους περιχαρείς για την συμφωνία συνεργασίας που είχε συνάψει το έθνος τους με την Αίγυπτο το 713 π.Χ για την καταπολέμηση του Σενναχηρείμ. Ο προφήτης όμως αντί να χαρεί θέλει να κλάψει πικρά διότι διαβλέπει την εισβολή των Βαβυλωνίων και την αιχμαλωσία των Ιουδαίων. Δεν πρόκειται να διασωθούν διότι ο Κύριος τους εγκατέλειψε στα θελήματα των καρδιών τους. 

            Οι Ιουδαίοι δεν θα μείνουν άπρακτοι απέναντι στους εισβολείς, θα πολεμήσουν θα αντισταθούν θα κάνουν τα πάντα εκτός από ένα, να θυμηθούν την βοήθεια του Θεού. Οι κάτοικοι της Ιερουσαλήμ έπρεπε να έρθουν σε συναίσθηση. Και όμως! «τρώγουσι και πίνουσι, διότι θα αποθάνωσι». Αντί του πένθους αντηχεί μέσα στην πόλη του Θεού η χαρά, η διασκέδαση και η αδιαφορία.

Κεφάλαιο εικοστό τρίτο

            Προφητικός λόγος κατά της Τύρου: Κατά την εποχή του Ησαΐα η Τύρος ήταν η πρώτη Φοινικική πόλη στο εμπόριο. Ο βασιλέας της Ασσυρίας Σαλμανάσαρ την πολιόρκησε το 723 π.Χ επί πέντε χρόνια χωρίς αποτέλεσμα. Ο Σενναχηρείμ κατέλαβε ένα τμήμα αυτής το 701 π.Χ.  Ο προφήτης προλέγει την πλήρη καταστροφή της η οποία έγινε επί Μεγάλου Αλεξάνδρου το 333 π.Χ. Η προφητεία αυτή ουσιαστικά λέγεται για τους Ιουδαίους ώστε να μάθουν αυτοί να μην ελπίζουν σε ξένες συμμαχίες, παρά μόνο να έχουν ως μοναδικό τους σύμμαχο τον Θεό.

            Ο προφήτης διαβλέπει την μεγάλη καταστροφή της πόλης η οποία θα είναι τόσο μεγάλη , ώστε ακόμη και τα νεκρά και άψυχα κύματα που ξεσπούν στις ακτές της να συνομιλούν και να συγκινούνται από την πτώση της.

Ο Κύριος, λέει ο προφήτης, θα την ταπεινώσει εξαιτίας της αμαρτίας της. Θα κατεστραφεί διότι υπήρξε το κέντρο του εγωισμού όλων των μεγάλων ανδρών. Το εμπόριο της Τύρου διά της θαλάσσης θα παύσει, πλέον οι εναπομείναντες κάτοικοί της πρέπει να ασχοληθούν με την γεωργία.

            Όταν όμως οι Τύριοι θα επιστρέψουν στην πίστη του αληθινού Θεού και τούτο συνέβη όταν ιδρύθηκε η χριστιανική Εκκλησία της Τύρου, τότε και πάλι θα ξανανθίσει το εμπόριο στην περιοχή διότι τμήμα των εσόδων θα αφιερώνεται πλέον στην λατρεία του αληθινού Θεού.

Κεφάλαιο εικοστό τέταρτο

            Προφητείες σχετικές με την καταστροφή όλου του εθνικού κόσμου και το τέλος του κόσμου: Γενική αναστάτωση θα επικρατήσει στην οικουμένη. Πολλοί άνθρωποι θα πεθάνουν από φυσικές καταστροφές. Τελικά η γη θα καταστραφεί και ουδείς θα ξεφύγει της γενικής κρίσεως. Η αιτία της καταστροφής θα είναι η αμαρτία, όχι μόνο των ισραηλιτών, αλλά όλων ανθρώπων και φυλών της γης. Ολίγοι και εκλεκτοί θα σωθούν. Ο Θεός μέσα στην γενική καταστροφή δεν θα λησμονήσει τους λιγοστούς ευσεβείς. Αυτοί βλέποντας την δόξα του Κυρίου θα χαρούν.

            Κανείς δεν μπορεί να διαφύγει της Θείας καταδίκης. Ακόμη κι αν κάποιος διαφύγει τη μία τιμωρία θα πέσει πάνω σε άλλη. Οι κακοί οπωσδήποτε θα καταστραφούν. Ο κόσμος θα διαφθαρεί όπως έγινε κατά τις ημέρες του Νώε. Και τότε θα έρθει το τέλος του κόσμου. Τότε ο Κύριος θα βασιλέψει στην Νέα Ιερουσαλήμ δοξαζόμενος πάντοτε υπό των αγγέλων και των αγίων οι οποίοι θα απαρτίζουν την θριαμβεύουσα Εκκλησία του Χριστού.

Κεφάλαιο εικοστό πέμπτο

            Οι ισχυροί της γης βλέποντας την παντοδυναμία του Θεού θα κάμψουν τα γόνατά τους, οι δε ταπεινοί απαλλαγμένοι από την κηδεμονία των ισχυρών θα υμνήσουν πρώτοι  τον Θεό.      

Ο Ησαΐας στη συνέχεια μιλά για το μέγα συμπόσιο του Χριστού και την επισκίαση του Αγίου Πνεύματος που θα γίνει διά του αγίου χρίσματος:  «Ο Κύριος παντοκράτωρ θα παραθέσει συμπόσιον εις όλα τα έθνη επάνω στο άγιον τούτο ορός της Σιών. Θα πίουν με χαράν οι άνθρωποι, θα πίουν τον οίνον των. Θα αλειφθούν με μύρα. Εις το άγιον τούτο ορός της Σιών παράθεσε τα ευφρόσυνα αυτά συμπόσια δι' όλα τα έθνη. Διότι αυτή είναι η απόφασίς σου να μετέχουν αυτού του συμποσίου όλοι οι λαοί». Όποιος δε, μετέχει σ’ αυτό το συμπόσιο θα γίνει αθάνατος: «Ο θάνατος υπερίσχυσεν, εβασίλευσε, κατέπιε πολλούς έως τώρα. Αλλά ο Κύριος τώρα αφήρεσε την δύναμιν του θανάτου, τον κατήργησε και εξήλειψε τα δάκρυα από κάθε πρόσωπον. Αφήρεσε το όνειδος του λαού του από όλην την γην. Το στόμα του Κυρίου μίλησε αυτά και θα πραγματοποιηθούν».

Όλοι οι εχθροί του Θεού θα συναχθούν εναντίον Του. Ο Θεός όμως θα ταπεινώσει την υπερηφάνειά τους. Δεν θα υπάρξει κανένας τρόπος διαφυγής γι’ αυτούς.

Κεφάλαιο εικοστό έκτο

Ο Ησαΐας ψάλλει άσμα το οποίο και σήμερα ψάλλεται από την στρατευομένη Εκκλησία του Χριστού. Κυρίως όμως ψάλλεται από την θριαμβεύουσα επουράνια Εκκλησία των δικαίων: Οι δίκαιοι τελικά θα σωθούν άπαξ και διά παντός, όπως αντιθέτως και οι ασεβείς θα καταστραφούν με αιώνια καταδίκη. Ο Χριστός θα δώσει εντολή στους αγγέλους να ανοίξουν διάπλατα τις πύλες της άνω Ιερουσαλήμ για να εισέλθουν οι δίκαιοι. Οι κάτοικοι της αγίας πόλεως θα έχουν καταγωγή από όλες τις φυλές της γης.

«Εκ νυκτὸς ὀρθρίζει τὸ πνεῦμα μου πρός σε, ὁ Θεός, διότι φῶς τὰ προστάγματά σου ἐπὶ τῆς γῆς. δικαιοσύνην μάθετε, οἱ ἐνοικοῦντες ἐπὶ τῆς γῆς»: Οι δίκαιοι αγρυπνούν, ανυπομονούν να έρθουν σε συνάντηση με τον Κύριό τους. Σε αντίθεση μ’ αυτούς, οι άδικοι ποτέ δεν γνώρισαν τον Θεό, δεν κατάλαβαν ότι η τιμωρός χείρα του Κυρίου ήταν υψωμένη εναντίον τους εξαιτίας των αμαρτιών τους. Κι όμως αυτοί απέδιδαν τα κακά που τους συνέβαιναν σε φυσικά αίτια: «Κύριε, ὑψηλός σου ὁ βραχίων, καὶ οὐκ ᾔδεισαν, γνόντες δὲ αἰσχυνθήσονται. ζῆλος λήψεται λαὸν ἀπαίδευτον, καὶ νῦν πῦρ τοὺς ὑπεναντίους ἔδεται». Όταν δηλαδή τελικά το καταλάβουν, θα είναι πλέον πολύ αργά. Τότε θα εξαφανιστούν από προσώπου του Κυρίου.

«Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, εἰρήνην δὸς ἡμῖν, πάντα γὰρ ἀπέδωκας ἡμῖν. Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, κτῆσαι ἡμᾶς, Κύριε, ἐκτός σου ἄλλον οὐκ οἴδαμεν, τὸ ὄνομά σου ὀνομάζομεν». Μόνο ο Θεός μπορεί να δώσει ειρήνη στον κόσμο. Ο προφήτης δέεται θερμά προς τον Θεό να απαλλάξει τον λαό Του από κάθε ξένη δεσποτεία. Γνωρίζει καλά ότι ο χωρισμός του ανθρώπου από τον Θεό επιφέρει θάνατο. Θάνατο όχι πρόσκαιρο, αλλά μόνιμο και πνευματικό. Έναν τέτοιο θάνατο κανείς ιατρός, καμία ανθρώπινη επιστήμη δεν μπορεί να θεραπεύσει. Γι’ αυτό ο προφήτης βλέποντας την τεράστια ευθύνη και επιρροή  των κακών εξουσιαστών της γης επί των λαών κράζει: «πρόσθες αὐτοῖς κακά, Κύριε, πρόσθες κακὰ τοῖς ἐνδόξοις τῆς γῆς».

Όπως και να’ χει όμως το πράγμα, ο Χριστός εξήλθε νικών και ίνα νικήσει. Αυτός τελικά είναι ο πραγματικός εξουσιαστής του κόσμου στον οποίο ελπίζουν οι δίκαιοι. Ο Χριστός αναστήθηκε συντρίβοντας τα δεσμά του Άδου και γι’ αυτό ο Ησαΐας βοά:      «ἀναστήσονται οἱ νεκροί, καὶ ἐγερθήσονται οἱ ἐν τοῖς μνημείοις, καὶ εὐφρανθήσονται οἱ ἐν τῇ γῇ· ἡ γὰρ δρόσος ἡ παρὰ σοῦ ἴαμα αὐτοῖς ἐστιν, ἡ δὲ γῆ τῶν ἀσεβῶν πεσεῖται».

Κεφάλαιο εικοστό έβδομο

Κατά την Μεσσιανική εποχή ο Κύριος θα καθαρίσει το αμπέλι Του και από την ανακαινισμένη αυτή άμπελο θα προκύψουν τα γνήσια τέκνα του Θεού. Παρόλα αυτά αγκάθια και τριβόλια θα προσπαθήσουν να μολύνουν την καθαρότητα αυτής της αμπέλου. Αυτοί είναι οι εχθροί του νέου Ισραήλ. Όμως ο Κύριος δεν θα τους αφήσει, θα καταστρέψει οποιοδήποτε  αντιδικήσει με την άμπελό Του, δηλαδή την Εκκλησία του Χριστού. Όπως οι κάτοικοι της Βαβυλώνας ηττήθηκαν και ζήτησαν ειρήνη και συμβιβασμό, έτσι θα υποταχθούν και όλοι οι εχθροί της Εκκλησίας.

Η άμπελος του Κυρίου (Εκκλησία), θα απλώσει τα κλαδιά της σε όλη τη γη.  Διότι το «Ευαγγέλιο κηρυχθήσεται πάση τη κτίσει» (Ματθ. 16,15).

Οι ισραηλίτες λάτρεψαν τα νεκρά είδωλα, ξέχασαν τον Ευεργέτη τους και γι’ αυτό θα τιμωρηθούν. Δεν θα εξαφανιστούν όμως πλήρως όπως οι Βαβυλώνιοι, αλλά θα απομείνουν λίγοι και εκλεκτοί οι οποίοι θα αποτελέσουν την μαγιά της Μεσσιανικής εποχής. Τότε και δι’ αυτών,  η Ιερουσαλήμ θα γίνει κέντρο της νέας αληθινής θρησκείας (του Χριστιανισμού) χάρη στον Μεσσία.

Κεφάλαιο εικοστό όγδοο

Η Σαμάρεια ήταν πρωτεύουσα του βόρειου σχισματικού βασιλείου του Ισραήλ. Παρά την ωραιότητά της, τον πλούτο και την δόξα της, ο προφήτης προαναγγέλλει την πτώση και καταστροφή της εξαιτίας της υπερηφανείας των κατοίκων της. Ο ασσύριος μονάρχης θα έρθει σαν πλημμύρα και θα καταστρέψει την Σαμάρεια. Πράγματι ο Σαλμανάσσαρ μετά από τρία έτη πολιορκίας κατάφερε να την κυριεύσει.

Στη συνέχεια ο Κύριος εξαπολύεις τις απειλές του εναντίον των ιερέων και των αρχόντων της Ιερουσαλήμ οι οποίοι με μεγάλη αμέλεια εκτελούσαν τα καθήκοντά τους ζαλισμένοι από την οινοποσία: «ούτοι οίνω πεπλανημένοι». Αυτοί δεν ήταν μόνο μέθυσοι αλλά και πλεονέκτες. Και ενώ ο προφήτης τους αποστρέφεται μετά φρίκης για την σκανδαλώδη τους ζωή, εκείνοι τολμούν να τον ειρωνεύονται: «Σε ποιον αναγγείλαμε δυστυχίες, σε ποιον αναγγείλαμε την αγγελία αυτή; Μήπως σε κάποιο τυχαίο; Όχι αλλά στους άρχοντες! Εσείς οι προφήτες τι νομίζετε ότι είμαστε νήπια που μόλις απογαλακτιστήκαμε; Πάντα κάτι έχετε να πείτε, λένε οι μεθυσμένοι άρχοντες στους προφήτες, μας κάνετε τους διδασκάλους»…

Ο Ησαΐας όμως τους απαντά και αυτός με σαρκαστική ειρωνεία λέγοντας ότι αφού δεν ακούν τον προφητικό λόγο και τις νουθεσίες του Κυρίου, θα ακούσουν τελικά την ακατάληπτη και τρικλίζουσα γλώσσα των Ασσυρίων.

Καταφύγετε τους λέει στον Θεό για προστασία και όχι στους Αιγυπτίους. Την εποχή εκείνη οι άρχοντες των Ισραηλιτών αισθάνονταν πολύ ασφαλείς από την συμμαχία που είχαν συνάψει με τους Αιγυπτίους. Ακόμη κι αν εκπληρώνονταν οι προφητείες του Ησαΐου οι προστατευτικές πτέρυγες των Αιγυπτίων νόμιζαν ότι ήταν αρκετές για να τους κάνουν να κοιμούνται ήσυχοι και αμέριμνοι. Το αποτέλεσμα όμως δεν τους δικαίωσε: 200.000 ισραηλίτες βρέθηκαν αιχμάλωτοι  του Σενναχηρείμ. Ένα τμήμα μόνο των κατοίκων της Ιερουσαλήμ διέφυγε για να εκπληρωθούν οι μεσσιανικές υποσχέσεις του Κυρίου. Ο Χριστός είναι ο ακογωνιαίος λίθος που στηρίζει την Ιερουσαλήμ και γι’ αυτό τον λόγο η Ιερουσαλήμ γλίτωσε από την πλήρη καταστροφή.

Ο προφήτης καλεί πάλιν και πολλάκις του ισραηλίτες να υπακούσουν τώρα και όχι αργότερα στα λεγόμενά του, διότι μετά ακόμη κι αν καταφύγουν σ’ αυτόν θα είναι αργά: «Μάθετε ακούειν» τους λέγει μετά παρρησίας.  Ο Θεός δεν θα τους προστατέψει όπως έκανε στο παρελθόν, αντιθέτως θα «πολεμήσει» στο πλευρό των Ασσυρίων.

Παρόλα αυτά η τιμωρία των ισραηλιτών δεν θα είναι μόνιμη και αμετάκλητη. Και πάλι θα τους συγχωρήσει, θα απελευθερώσει τους αιχμαλώτους όπερ και έκανε ύστερα από 70 χρόνια σκλαβιάς. Η τιμωρία τους θα έχει  παιδαγωγικό χαρακτήρα με μοναδικό σκοπό να τους επαναφέρει πίσω στον ορθό τρόπο λατρείας. Διά των Ασσυρίων θα σπείρει σπόρους μετανοίας και επιστροφής. Ο Θεός θα τιμωρήσει τον λαό Του έχοντας υπόψη του όμως την Μεσσιανική συγκομιδή και όχι την τελική καταστροφή.

Κεφάλαιο εικοστό ένατο

Ο προφήτης με την διεισδυτική του ματιά στο μέλλον περιγράφει την πολιορκία της Ιερουσαλήμ η οποία έγινε πολύ αργότερα από τον Σενναχηρείμ. Ο Ασσύριος μονάρχης νόμιζε ότι με μεγάλη άνεση θα έπαιρνε την πόλη, ότι είχε στριμώξει τον Εζεκία (άρχοντα των Ιουδαίων) στο κλουβί του. Ο Ησαΐας  βλέπει ξεκάθαρα τον τρόπο της λυτρώσεως της Ιερουσαλήμ. Εκεί που η τελική  πτώση της π΄λοης του Θεού φαίνονταν τελειωτική οι Ασσύριοι με θαυματουργικό τρόπο θα καταστραφούν. Πράγματι τα στρατεύματα του Σενναχηρείμ μετά από βίαια φυσικά φαινόμενα καταστράφηκαν αφήνοντας τα όνειρα των Ασσυρίων απραγματοποίητα.

Οι ακροατές όμως του προφήτου παρόλο που άκουγαν όλα αυτά τα θαυμαστά που έμελλαν να συμβούν,  παρέμεναν αναίσθητοι εξαιτίας της πωρώσεως της ψυχής τους. Βλέποντας ο Κύριος την τυπικότητα της λατρείας των αρχόντων και ιερέων εκείνης της εποχής ομιλεί και λέει: «ἐγγίζει μοι ὁ λαὸς οὗτος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ καὶ ἐν τοῖς χείλεσιν αὐτῶν τιμῶσί με, ἡ δὲ καρδία αὐτῶν πόῤῥω ἀπέχει ἀπ᾿ ἐμοῦ· μάτην δὲ σέβονταί με διδάσκοντες ἐντάλματα ἀνθρώπων καὶ διδασκαλίας. Διὰ τοῦτο ἰδοὺ ἐγὼ προσθήσω τοῦ μετατεθῆναι τὸν λαὸν τοῦτον καὶ μεταθήσω αὐτοὺς καὶ ἀπολῶ τὴν σοφίαν τῶν σοφῶν καὶ τὴν σύνεσιν τῶν συνετῶν κρύψω».

Οι άρχοντες της Ιουδαίας θεωρούσαν ως μεγάλη τους σοφία την σύναψη συμμαχίας με τους Αιγυπτίους, όμως από την ήττα που θα έρθει σύντομα θα αποδειχθεί η μηδαμινή αξία αυτής της ενότητος.

Τα κεράμια δεν είναι ανώτερα του κεραμοποιού ούτε οι άρχοντες των Ιουδαίων ανώτεροι του Θεού, λέει ο Κύριος.

Θα έρθει όμως η εποχή που οι κουφοί θα ακούσουν, οι τυφλοί θα αναβλέψουν για να ακούσουν και να δουν τα έργα του Κυρίου. Τότε ο Ιακώβ θα χαρεί βλέποντας τους απογόνους του να εισέρχονται στην χάρη του Κυρίου. Ο γενάρχης των Εβραίων  θα παύσει επιτέλουν να ντρέπεται βλέποντας τους απογόνους του να γίνονται μαθητές του Χριστού. Πλέον εκείνοι που γόγγυζαν κατά των θείων εντολών θα υπακούουν με προθυμία, αφού οι εν πλάνη ευρισκομένοι θα αποκτήσουν γνώση και αγιότητα.

Κεφάλαιο τριακοστό

Μεγάλη αποστασία είναι στα μάτια του Θεού η σύναψη συμμαχίας των Ισραηλιτών μετά των Αιγυπτίων. Εκτός του ότι η συμμαχία αυτή αποδείκνυε περίτρανα την έλλειψη εμπιστοσύνης των Ιουδαίων προς των Θεό, ταυτόχρονα ερέθιζε εναντίον των Ιουδαίων και τους Ασσυρίους που καραδοκούσαν.

Σύντομα θα αποδειχθεί πόσο μάταιες ήταν οι ελπίδες που έτρεφαν οι ισραηλίτες στην προστασία των Αιγυπτίων απέναντι στον Ασσυριακό κίνδυνο.

Ο Θεός δίνει εντολή στον Ησαΐα να γράψει τους προφητικούς του λόγους παρουσία του λαού προς πιστοποίηση της αληθούς εκβάσεως των λεγομένων. Παρόλα αυτά οι Ιουδαίοι δεν ήθελαν να ακούσουν τον προφήτη, μάλιστα δε, δεν ήθελαν να ακούν να εκφέρεται το όνομα του Θεού από τα χείλη του αγίου. 

Πως λοιπόν να αποφύγουν την θεία τιμωρία οι πωρωμένοι τη καρδίαασεβείς ισραηλίτες; -«Ολίγοι θα μείνουν» λέγει ο Κύριος. Η καταστροφή τους θα έρθει σύντομα και θα είναι ραγδαία και απότομη. Όπως συντρίβεται ένα πήλινο δοχείο και δεν μπορείς να συναρμολογήσεις τα μικροσκοπικά κομμάτια του για να πιεις από κεί λίγο νερό, έτσι θα είναι και πτώση των αποστατών Εβραίων. Λίγοι λοιπόν θα μείνουν και αυτοί δεν θα έχουν συνοχή μεταξύ τους.

Τι θα γινόταν όμως αν έστω και την τελευταία στιγμή μετανοούσαν οι Ιουδαίοι; -Θα τους δέχονταν ο Θεός! Αλλά δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν διαφαίνετο.

Ένα ευσεβές ισραηλιτικό υπόλοιπο του ισραηλιτικού λαού θα διασωθεί από την Ασσυριακή επιδρομή και αυτό θα λάβει την ευλογία του Θεού. Εφεξής τα εδάφη που θα καλλιεργούν οι ευλογημένοι του Κυρίου  θα γίνουν ιδιαιτέρως εύφορα με αποτέλεσμα να ζουν πλουσιοπάροχα. Πλούσια συγκομιδή, άφθονα ύδατα, άπλετο φως, παύση των δυστυχιών θα είναι τα γνωρίσματα του τέλους του προχριστιανικού κόσμου κατά τον ερχομό του Μεσσία.

Ο Κύριος, ως υπέρτατος κριτής, θα κρίνει τελικά του Ασσυρίους, τους Βαβυλωνίους και τους λοιπούς ασεβείς λαούς. Η πνοή της Θείας οργής θα έχει την μορφή μιας ακατάβλητης θανατικής δύναμης διά της οποίας ο Θεός θα οδηγήσει τους Ασσυρίους, τους Βαβυλωνίους και όλους τους άλλους ασεβείς λαούς στην καταστροφή.

Κεφάλαιο τριακοστό πρώτο

Και σε αυτό το κεφάλαιο ο Ησαΐας επαναλαμβάνει τις απειλές του προς τους άρχοντες της Ιουδαίας οι οποίοι μετέβαιναν προς την Αίγυπτο για να συνάψουν συμμαχία. Καταγγέλλει λοιπόν αυτή την πρόθεση συνθηκολόγησης η οποία θα επιφέρει ως αποτέλεσμα την απομάκρυνση της Θείας ευλογίας και προστασίας.

 Η Αίγυπτος την εποχή εκείνη ήταν πολύ ισχυρή, ήταν η μόνη χώρα που θα μπορούσε να αντιταχθεί προς τους Ασσυρίους, συνεπώς από ανθρώπινης και ξερής λογικής η συμμαχία αυτή ήταν πολιτικά μία επιτυχημένη στρατηγική για τους ισραηλίτες, όμως είχαν ξεχάσει ότι οι Αιγύπτιοι ήταν άνθρωποι, όχι Θεός, οι ίπποι αυτών ήταν σάρκες και όχι Πνεύμα, άρα ο Θεός μπορούσε σε μια στιγμή να τους συντρίψει: «αρκεί να απλώσει το χέρι Του» λέει ο προφήτης.

Παρόλα αυτά ο Θεός θα υπερασπίσει την Ιερουσαλήμ όπως  τα πτηνά υπερασπίζονται τους νεοσσούς τους. Οι Ασσύριοι θα νικηθούν, όχι όμως από ανθρώπινη δύναμη αλλά από την αόρατη επέμβαση του Θεού.  

Κεφάλαιο τριακοστό δεύτερο

Μετά την τιμωρία, ο Θεός υπόσχεται ότι θα δώσει στους Ιουδαίους ένα βασίλειο ευτυχές και τέλειο. Αυτό θα πραγματοποιηθεί κατά την εποχή του Μεσσία. Τότε ο λαός θα απολαμβάνει κυβέρνηση δικαιοσύνης η οποία θα παρέχει στον λαό εσωτερική ευτυχία. Ποιος μπορεί να είναι κυβερνήτης σε αυτό το βασίλειο εκτός από τον Μεσσία Χριστό; Οι δε υπουργοί Αυτού δεν είναι άλλοι από τους αγίους αποστόλους. Ο λαός, λέει ο προφήτης, θα προσέχει στα λόγια του Βασιλέως. Η έδρα του νέου αυτού βασιλείου θα είναι η Ιερουσαλήμ. Οι πολίτες αυτού του βασιλείου θα πιστεύουν στον Θεό και όχι στους ανθρώπους, δεν θα υπάρχει πλέον σύγχυση αξιών, οι μικρότεροι θα σέβονται τους μεγαλύτερους, η απάτη και η αυθάδεια δεν θα εκτιμώνται όπως παλιά ως αρετές.

Πριν όμως από αυτήν την ευλογημένη εποχή του Μεσσία, περιμένει τους Ιουδαίους μεγάλη δοκιμασία. Ο προφήτης διαβλέποντας αυτά που σύντομα θα συμβούν, καλεί τις γυναίκες που ως τότε ζούσαν αμέριμνες να κλάψουν, να εκδυθούν τα πολυτελή ιμάτιά τους και να καλυφθούν με σάκους πένθους. Εκεί που προηγουμένως υπήρχε η χαρά του θερισμού θα έρθει σύντομα το πένθος της καταστροφής. Ο λαός θα αιχμαλωτιστεί και οι πόλεις θα ερημωθούν.

Η περιγραφείσα αυτή δυστυχία δεν θα είναι παντοτινή αλλά πρόσκαιρη. Το ανθρώπινο γένος θα ανακαινιστεί διά του Αγίου Πνεύματος και όλη η πλάση θα αναγεννηθεί.

Ο προφήτης με μεγάλη ευκολία μεταπηδά από εποχή σε εποχή περιγράφοντας πότε την καταστροφή των Ιουδαίων από τους Ασσυρίους και πότε τις ευτυχισμένες μέρες που θα ζουν οι άνθρωποι στην εποχή του Μεσσία.

Κεφάλαιο τριακοστό τρίτο

Ένα χρόνο μετά την συγγραφή των κεφαλαίων 29-32, οι Ασσύριοι εισβάλουν τελικά στην Ιουδαία. ο Ησαΐας επανέρχεται θέλοντας να καθησυχάσει τον λαό του Ισραήλ λέγοντας: Οι Ασσύριοι ομοιάζουν με τον σκόρο ο οποίος καταστρέφει μεν το ύφασμα και κατόπιν καταστρέφεται και ο ίδιος. Έτσι και οι Ασσύριοι θα συντριφτούν και στην Ιεορυσαλήμ θα βασιλέψει η δικαιοσύνη. Ο Προφήτης παρέρχεται αρκετούς αιώνες για να ρίξει το βλέμμα του στα Μεσσιανικά χρόνια. Την εποχή λοιπόν του Χριστού, «πας άνθρωπος θα προτιμά τους θησαυρούς της δικαιοσύνης από τους θησαυρούς του χρυσού και του αργύρου».

Επί του παρόντος όμως οι Ασσύριοι βρίσκονταν έξω από τα τείχη της Ιερουσαλήμ, είδη είχαν εισβάλλει σε ολόκληρη την χώρα και δεν υπήρχε περίπτωση διαφυγής για τους κατοίκους της Ιουδαίας. «Τώρα όμως θα εγερθώ» λέγει ο Κύριος, «τώρα θα υψωθώ, τώρα θα δοξασθώ, τώρα θα δείτε Ασσύριοι, τώρα θα αισθανθείτε, ότι μάταιη είναι η δύναμη της ορμής σας, διότι θα σας αφανίσει η φωτιά. Όλα εσείς τα ειδωλολατρικά έθνη θα καείτε» έτσι και οι Ασσύριοι θα κατακαούν από ουράνιο πυρ. Ο Κύριος καλεί όλα τα έθνη τα οποία θα δουν την τιμωρία των Ασσυρίων να αναγνωρίσουν και να πιστέψουν στον παντοδύναμο Κύριο.

Ο Θεός θα διαφυλάξει την Ιερουσαλήμ η οποία θα ανακαινιστεί και πλέον θα είναι απρόσβλητη, ισχυρή, εκεί θα βασιλεύει η αιώνια ειρήνη. Ο Σωτήρας της Νέας Ιερουσαλήμ θα είναι ο Χριστός-Μεσσίας.

Κεφάλαιο τριακοστό τέταρτο

Όλοι οι άνθρωποι ανεξαιρέτως καλούνται ως μάρτυρες της Θείας δίκης. Διότι η δίκη αυτή αφορά όλους τους ανθρώπους. Η αμαρτία θα τιμωρηθεί. Ο παρών κόσμος θα αλλάξει μορφή και θα δημιουργηθούν νέοι ουρανοί και νέα γη.

Ως παράδειγμα της τιμωρίας των εθνών παίρνει ο Θεός τον ειδωλολατρικό λαό της Ιδουμαίας. Με τον ίδιο τρόπο που καταστράφηκαν τα Σόδομα και τα Γόμαρα έτσι θα καταστραφεί και η Ιδουμαία. Πλέον εκεί δεν θα κατοικούν άνθρωποι, αλλά άγρια θηρία και δαιμόνια. Η προφητεία αυτή θα εκπληρωθεί λέει ο προφήτης μετά πάσης λεπτομέρειας θέλοντας να δείξει ότι είναι αμετάκλητη η απόφαση του Θεού.

Πράγματι, η Ιδουμαία ερημώθηκε και έγινε κατοικητήριο άγριων ζώων, όμως θα πρέπει να εννοήσουμε ότι το αυτό θα συμβεί και με κάθε ασεβή λαό.

Κεφάλαιο τριακοστό πέμπτο

Ο προφήτης παρουσιάζει την επιστροφή των Ιουδαίων από την Βαβυλώνια αιχμαλωσία: Ο Κύριος θα είναι ο απελευθερωτής του λαού Του. Όσο οι ισραηλίτες ήταν αιχμάλωτοι είχαν χάσει την πίστη τους. Θα περάσουν όμως οι αιώνες, θα έρθει ο Χριστός και τότε «ανοιχθήσονται οφθαλμοί τυφλών, και ώτα κωφών ακούσονται». Η οικουμένη θα αναβλέψει και θα θεραπευτεί από την τυφλότητα που για αιώνες την καθήλωνε η αμαρτία. Δεν θα χαρούν όμως μόνον οι άνθρωποι, αλλά και πάσα η φύση θα ανακαινιστεί.

Κεφάλαιο τριακοστό έκτο

Αυτό το κεφάλαιο μας επαναφέρει από την μεσσιανική εποχή στην εποχή του Ησαΐα: Ο Σενναχηρείμ  εισβάλλει στο βασίλειο του Ιούδα, αποστέλλει στην Ιερουσαλήμ τον Ραψάκη για να τρομοκρατήσει τον Εζεκία. Ο Ραψάκης έξω από τα τείχη φωνάζει στην εβραϊκή γλώσσα για να τον ακούσουν όλοι: «ακούστε, σεις, που ευρίσκεσθε επάνω στο τείχος, τους λόγους του βασιλέως του μεγάλου, του βασιλέως των Ασσυρίων. Αυτά λέγει ο βασιλεύς· ας μη σας εξαπατά ο Εζεκίας με λόγια, που δεν είναι δυνατόν να σας γλυτώσουν από τον όλεθρον.      Ας μη σας λέγη ο Εζεκίας, ότι ο Θεός θα σας γλυτώση και δεν θα παραδοθή η πόλις αυτή εις τα χέρια του βασιλέως των Ασσυρίων. Μη ακούετε τον Εζεκίαν. Αυτά λέγει ο βασιλεύς των Ασσυρίων πρέπει και να τον ακούσετε· Εάν θέλετε να ευτυχήσετε, ελάτε προς εμέ και ο καθένας σας θα φάγη τους καρπούς από το αμπέλι του και από τις συκιές του, και θα πιήτε το νερό από τη στέρνα σας. Μέχρις ότου έλθω και σας παραλάβω, δια να σας μεταφέρω εις χώραν, που είναι ομοία με την χώραν σας, χώρα δηλαδή εύφορος εις σίτον και οίνον και τρόφιμα και αμπέλια. Ας μη σας εξαπατά ο Εζεκίας λέγων· Ο Θεός σας θα σας γλυτώση. Μηπως οι θεοί των άλλων εθνών εγλύτωσεν ο καθένας την χώραν του από τα χέρια του βασιλέως των Ασσυρίων»;

Κεφάλαιο τριακοστό έβδομο

Ο Εζεκίας ακούγοντας τα λόγια του Ραψάκου έστειλε ανθρώπους να συμβουλευθούν τον Ησαΐα. Ο προφήτης με τα λόγια του δίνει αμέσως θάρρος στον βασιλιά της Ιουδαίας: «Έτσι θα απαντήσετε προς τον κύριον σας, τον Εζεκίαν· αυτά λέγει ο Κυριος ο Θεός· Μη φοβηθής από τα λόγια, τα οποία ήκουσες και με τα οποία ο απεσταλμένοι του βασιλέως των Ασσυρίων ύβρισαν εμέ.    Ιδού, εγώ, θα βάλω μέσα εις αυτόν πνεύμα δειλίας και όταν αυτός ακούση κάποιαν κακήν είδησιν, θα γυρίση οπίσω εις την πατρίδα του και εκεί, εις την χώραν του, θα πέση νεκρός φονευόμενος δια μαχαίρας». 

Πράγματι, την εποχή εκείνη οι Αιθίοπες με αρχηγό τον Θαρακά (690-663 π.Χ) εισέβαλλαν στην Ασσυρία, με αποτέλεσμα ο Ραψάκης και ο Σενναχηρείμ να αναγκαστούν να οργανώσουν τα στρατεύματά τους ώστε να αποκρούσουν τους επικίνδυνους εισβολείς.

Αυτή ήταν η απάντηση του Κυρίου προς τους ασεβή Σενναχηρείμ: «Ποίον ύβρισες, βασιλεύ Σενναχηρείμ, και τίνος την οργήν εξηρέθισας; Η εναντίον τίνος ύψωσες με εναίδειαν την φωνήν σου; Και δεν εσήκωσες συ, αλαζονικά τα μάτια σου υψηλά εναντίον του αγίου Θεού του Ισραήλ; Διότι με τους αγγελιαφόρους σου ύβρισες τον Κυριον, επειδή συ αλαζονικώς σκεπτόμενος είπες· Εγώ με το πλήθος των αρμάτων μου ανέβηκα εις υψηλά όρη και εις τα πλέον μακρυσμένα μέρη του όρους Λιβάνου, έκοψα τας υψηλάς του κέδρους και τας ωραίας κυπαρίσσους του και εισήλθα εις υψηλόν μέρος του πυκνού και αδιαβάτου δάσους του. Αλλα από παλαιοτέρους χρόνους και ανθρώπους δεν επληροφορήθης αυτά, τα οποία εγώ έχω κάμει; Από παλαιότερα χρόνια ώρισα, αλλά και τώρα επραγματοποίησα την ερήμωσιν των εχθρών εις τα οχυρώματά των και την καταστροφήν αυτών, που κατοικούσαν εις οχυράς πόλεις. Εσήκωσα τα προστατευτικά μου χέρια από αυτούς και οι άνθρωποι εξηράνθησαν. Εγιναν ωσάν το ξηρό χορτάρι επάνω εις τα ηλιακωτά και ωσάν ξηρή αγριάδα Τώρα δε εγώ γνωρίζω, που κάθεσαι, που αναπαύεσαι, από που εξέρχεσαι και που πηγαίνεις. Ο θυμός, από τον οποίον κατελήφθης εναντίον μου, και η πικρία της ψυχής σου ανέβη προς εμέ. Και, λοιπόν, θα βάλω φίμωτρον εις την ρίνα σου και χαλινάρι εις τα χείλη σου και θα σε επιστρέψω άπρακτον και πανικόβλητον στον δρόμον, από τον οποίον ήλθες».

Λίγο αργότερα ένας τρομερός λοιμός Πανώλης ξέσπασε στην Ασσυρία όπου 85.000 άνδρες του Σενναχηρείμ πέθαναν. Ο ίδιος φονεύθηκε από έναν του γιο ο οποίος σφετερίζονταν τον θρόνο του πατέρα του.

Κεφάλαιο τριακοστό όγδοο

Ο Εζεκίας ασθένησε μέχρι θανάτου. Προσευχήθηκε  τότε μετά δακρύων στον Θεό, ο Οποίος ακούγοντας την προσευχή και την μετάνοιά του, αποφάσισε να τον θεραπεύσει και να του προσθέσει άλλα δέκα πέντε χρόνια ζωής. Ο Εζεκίας μετά την θεραπεία του προσευχήθηκε και πάλι στον Θεό ευχαριστώντας Τον για την δωρεά της θεραπείας.

Κανείς τότε δεν ήθελε να πάει στον Άδη, διότι ο εκεί τόπος έμοιαζε με υπόγεια φυλακή, δεν υπήρχε δυνατότητα επικοινωνίας με τους ζώντες τους εν τη γη, αλλά ούτε και με τον Θεό. Ήταν συνεπώς ένας απαράκλητος τόπος. Κατά την προχριστιανική εποχή οι ευσεβείς κεκοιμημένοι δεν βρίσκονταν ούτε στον παράδεισο, αλλά ούτε και στην κόλαση, αλλά σε μία μέση κατάσταση η οποία ήταν υποδεέστερη της επιγείου ζωής. Άρα η παρούσα ζωή και μακροημέρευση θεωρείτο δώρο του Θεού. Έτσι ο Εζεκίας προτιμούσε να ζήσει περισσότερα χρόνια στη γη για να μπορεί να λαμβάνει την χάρη του Θεού δοξολογώντας Τον.

Κεφάλαιο τριακοστό ένατο

Ο βασιλιάς των Χαλδαίων έμαθε για την θαυματουργική θεραπεία του Εζεκία και για τα θαυμαστά σημεία που την συνόδευσαν. Ο Θεός είχε υποσχεθεί στον Εζεκία ότι σημείο της θεραπείας του θα είναι η κατά δέκα πήχεις μετακίνηση του ηλιακού ωρολογίου προς τα πίσω. Η επίσκεψη των ξένων αυτών ανδρών στο παλάτι του Εζεκία έτυχε μεγάλης φιλοξενίας η οποία έκρυβε πολιτικά κίνητρα συμμαχίας. Για τον λόγο αυτό ο Ησαΐας ρωτά με επιτιμητικό ύφος τον Εζεκία: «Τι είδαν αυτοί  στο οίκο σου»; Και ο Εζεκίας ταπεινωμένος απαντά: «Όλα τα εν τω όικω μου ούτοι είδον». Τότε ο προφήτης του αναγγέλλει: «Άκουσε, λοιπόν, τον λόγον του Κυρίου παντοκράτορας. Ερχονται ημέραι, λέγει ο Κυριος, και θα λεηλατηθούν όλα, όσα υπάρχουν στον οίκόν σου, όσα συνήθροισαν οι προγονοί σου μέχρι της ημέρας αυτής και θα μεταφερθούν εις την Βαβυλώνα. Οι επιδρομείς θα λεηλατήσουν τα πάντα και δεν θα αφήσουν τίποτε έδω. Αυτά είπεν ο Θεός. Προσέθεσεν ακόμη ο Θεός· ότι και από τα τέκνα σου, που συ εγεννησες, θα πάρουν οι εχθροί σου και θα τα κάμουν ευνούχους εις τα ανάκτορα των βασιλέων της Βαδυλώνος     Και απήντησεν ο Εζεκίας στον Ησαΐαν· “Δικαιος και καλός είναι ο λόγος αυτός του Κυρίου, τον οποίον μίλησε. Ας γίνη τουλάχιστον ειρήνή και ας επικράτηση δικαιοσύνη και ασφάλεια εις τας ημέρας μου».

Πολλοί κατηγορούν τον Εζεκία ως εγωιστή, διότι ευχαριστήθηκε με την αναβολή της τιμωρίας για μεταγενέστερους χρόνους, όμως αφού αναβλήθηκε η τιμωρία από την εποχή του πολλοί επίσης  ισραηλίτες θα λυτρώνονταν μαζί του.

Κεφάλαιο τεσσαρακοστό

Παρηγορητικός λόγος προς τον λαό του Θεού: Η ώρα της απελευθερώσεως έφτασε. Η πρότερη τιμωρία με την μορφή της Βαβυλώνιας αιχμαλωσίας ήταν μεν αυστηρή αλλά όχι άδικη.

Ο προφήτης ακούει αμέσως έναν κήρυκα: «Φωνή βοώντος εν τη ερήμω· ετοιμάσατε την οδόν Κυρίου, ευθείας ποιείτε τας τρίβους του Θεού ημών». Ας ετοιμαστεί η οδός εκ της Βαβυλώνος προς την Ιερουσαλήμ για να επιστρέψουν οι αιχμάλωτοι Ιουδαίοι. Διότι επρόκειτο σύντομα να ξεκινήσει ο Κύριος-Μεσσίας την δημόσια δράση Του. Η φωνή αυτή που ακούει ο προφήτης ανήκει στον Ιωάννη τον Πρόδρομο.

«Πάσα φάραγξ πληρωθήσεται και παν όρος και βουνός ταπεινωθήσεται και έσται πάντα τα σκολιά εις ευθείαν και η τραχεία εις οδούς λείας». Όλα τα διεστραμμένα πρέπει να εξομαλυνθούν ώστε να αρθούν τα εμπόδια για την επάνοδο του λαού προς τα διατάγματα του Θεού.

«Και οφθήσεται η δόξα Κυρίου και όψεται πάσα σαρξ το σωτήριον του Θεού». Όλοι οι άνθρωποι ανεξαρτήτως φυλής θα δουν τον απελευθερωτή των ανθρώπων από την δουλεία της αμαρτίας.

«Πάσα σαρξ χόρτος, και πάσα δόξα ανθρώπου ως άνθος χόρτου». Πάντα τα εγκόσμια είναι μάταια ή αλλιώς «πάντα ματαιότης τα ανθρώπινα».

«Εξηράνθη ο χόρτος και το άνθος εξέπεσε το δε ρήμα του Θεού ημών μένει εις τον αιώνα». Δηλαδή όπως τα άνθη είναι ωραία αλλά δεν παραμένουν αιώνια, έτσι και τα ανθρώπινα επιτεύγματα. Μόνον τα του Θεού είναι αιώνια και άφθαρτα.

Ο Θεός μόνος Του δημιούργησε και κυβερνά τον κόσμο. Κανείς δεν μπορεί να Τον διδάξει ή να Τον συνετίσει. Όλοι οι άνθρωποι είναι μικροί και ασήμαντοι ενώπιόν Του. Δεν υπάρχει κάτι που να είναι αντάξιό Του για να Του προσφέρει κανείς. Ακόμη κι αν κάποιος θυσιάσει όλα τα τετράποδα της γης ή κάψει όλα τα ξύλα των δασών, η θυσία του δεν θα είναι αρκετή για τον απέραντο Θεό.

Πόσο παράφρονες είναι οι ειδωλολάτρες!  Προσπαθούν να στηρίξουν καλά τα αγάλματά τους ώστε να μην σαλευτούν και γκρεμιστούν από την θέση τους. Η δημιουργία της γης θα έπρεπε να τους διδάξει ότι ο Θεός είναι ανώτερος των ειδώλων, διότι τα είδωλα τα κατασκεύασαν άνθρωποι, ενώ τον απέραντο κόσμο ο Θεός.

Είναι πρόσκαιροι και μηδαμινής αξίας οι λαοί, όπως πρόσκαιροι και μηδαμινοί είναι και οι άρχοντες των λαών. Και μία μόλις ισχυρή καταιγίδα είναι αρκετή για να εκμηδενιστούν ολόκληροι πολιτισμοί.

Η παντοδυναμία του Θεού φαίνεται από την δημιουργία των αστέρων του ουρανού, ορισμένοι άνθρωποι τα θεοποιούν , όμως αυτά καθοδηγούνται από τον Θεό.

Κεφάλαιο τεσσαρακοστό πρώτο

            Ο Θεός είναι ο κυρίαρχος της ιστορίας. Μόνον Αυτός μπορεί να παρουσιάσει έναν ήρωα τρομερό ο οποίος θα τρομοκρατήσει τη γη. Συνεπώς οι ισραηλίτες δεν χρειάζεται να φοβηθούν τον Κύρο, διότι αυτός είναι απεσταλμένος του Θεού και δι’ αυτού θα σωθούν.

            Οι ισραηλίτες εξαιτίας των αμαρτιών τους ήταν άξιοι να εγκαταλειφθούν από τον Θεό, όμως ο Θεός δεικνύει σ’ αυτούς εξαιρετική τρυφερότητα και ανοχή. Όχι μόνο δεν χάθηκαν οι Ιουδαίοι από τις πρόσκαιρες θείες τιμωρίες, αλλά θα υποτάξουν τελικά τους εχθρούς τους με ειρηνικό τρόπο διά μέσου της Εκκλησίας!

            Υπάρχει κάτι που προφήτεψαν ποτέ τα είδωλα και έγινε; Μπορούν να προφητέψουν κάτι για το μέλλον και να γίνει; Αν όχι, ας κάνουν κάτι καλό ή κακό για να αποδείξουν ότι υπάρχουν. Μόνον ο Θεός προλέγει το μέλλον. Είναι ο Κύριος της ιστορίας και της προφητείας.

Κεφάλαιο τεσσαρακοστό δεύτερο

            Ο Χριστός έχει αποστολή να διδάξει όλο τον κόσμο, είναι ανώτερος των προφητών διότι ο Ίδιος είναι η Καινή Διαθήκη εκπληρώνοντας το έργο της ανθρώπινης σωτηρίας. Είναι η απόλυτος δικαιοσύνη και ως εκ τούτου ο μόνος Ικανός για να δικάσει δίκαια τα έθνη.

            «Ου κεκράξεται ουδέ ανήσει, ουδέ ακουσθήσεται η φωνή αυτού. Κάλαμον τεθλασμένον ου συντρίψει και λίνον καπνιζόμενον ου σβέσει, αλλά εις αλήθειαν εξοίσει κρίσιν». Αθόρυβα θα εκτελέσει το έργο Του ο Μεσσίας. Δεν θα είναι δημαγωγός των πληθών , ούτε στρατηγός, δεν θα υψώσει την φωνή Του κραυγάζοντας. Δεν θα συντρίψει το ήδη τσακισμένο καλάμι, δηλαδή τον ασθενή και τον αμαρτωλό θα τον περιθάλψει.

                    «Αναλάμψει καὶ οὐ θραυσθήσεται, ἕως ἄν θῇ ἐπὶ τῆς γῆς κρίσιν· καὶ ἐπὶ τῷ ὀνόματι αὐτοῦ ἔθνη ἐλπιοῦσιν». Δύσκολο το έργο του Κυρίου, αλλά παρ’ όλα τα παθήματά Του δεν θα καταβληθεί. Η ίδρυση της Βασιλεία του Θεού είναι η αποστολή που εξ’ ολοκλήρου απορροφά όλη την ύπαρξή Του. Σ’ αυτό το έργο θα επιδοθεί άνευ διακοπής μέχρις ολοκληρώσεως.

            «Και επί του ονόματος αυτού έθνη ελπιούσιν»: Είτε συνειδητώς είτε μη, όλα τα έθνη ευρίσκονται από την χριστιανική επιρροή, λέει ο Τερτυλλιανός.

            Ο Κύριος έχει την σοφία και την δύναμη την οποία θα δώσει και στον Μεσσία ώστε να φέρει εις πέρας το διττό Του έργο. Το πρώτο είναι να συνδέσει τους ισραηλίτες με τον Θεό με Νέα Διαθήκη και το δεύτερο ως «Φως εθνών» να φωτίσει διά της διδασκαλίας Του τα έθνη.

            Λέει ο Θεός ότι έμεινε πολλά χρόνια ακίνητος μόνον να παρατηρεί, τώρα όμως εξέρχεται για μάχη εναντίον του εχθρού και είναι ατρόμητος! Συγκράτησε τόσα χρόνια την αγάπη Του βλέποντας τους Ιουδαίους να είναι αιχμάλωτοι των Βαβυλωνίων. Ήρθε επιτέλους η ώρα της απελευθερώσεως.

            Όμως είναι τραγικό! Οι ισραηλίτες παρά τα όσα δεινά δεν βελτιώθηκαν σε τίποτα, ήταν και παραμένουν κωφοί και τυφλοί! Πρέπει κάποτε να καταλάβουν ότι η αιχμαλωσία τους από τους Βαβυλώνιους δεν έγινε γιατί οι εχθροί ήταν πιο ισχυροί, αλλά επειδή αυτό θέλησε ο Κύριος για να τους διαπαιδαγωγήσει.  Αλλά εις μάτην, «ουκ έγνωσαν»…

Κεφάλαιο τεσσαρακοστό τρίτο

            Η οργή του Θεού παραχωρεί τη θέση της στο έλεος. Ο Ισραήλ είναι συνδεδεμένος με τον Θεό με ιδιαίτερο τρόπο διότι απ’ όλους τους λαούς αυτόν εξέλεξε να κάνει περιούσιό Του: «Σε λύτρωσα», λέει από την αιχμαλωσία των Βαβυλωνίων. (είναι αξιοθαύμαστο διότι αυτά τα βλέπει και τα ακούει ο προφήτης πριν ακόμη γίνουν, πριν καν οι ισραηλίτες αιχμαλωτιστούν!).

            Απ’ όλα τα σημεία της γης θα επαναφέρει ο Θεός τους ισραηλίτες στον τόπο τους. Αυτή η προφητεία βρίσκει εις το ακέραιο την επαλήθευσή της κατά την Μεσσιανική εποχή, διότι τότε προσήλθαν άνθρωποι απ’ όλες τις εθνικότητες στον Ιησού Χριστό.

            Ο Θεός είναι ο κύριος της ιστορίας. Κανείς ειδωλολάτρης δεν μπορεί να προφητέψει, ούτε ποτέ προφήτεψε κάτι που πραγματοποιήθηκε ή θα συμβεί στο μέλλον. Ο Θεός όμως ως παντογνώστης προλέγει το μέλλον και είναι απολύτως βέβαιο ότι τα λεγόμενά Του θα πραγματοποιηθούν.

            Οι Βαβυλώνιοι θα τιμωρηθούν διότι λύπησαν και κακομεταχειρίστηκαν υπέρμετρα τους ισραηλίτες. Με τα ίδια πλοία που έκαναν εμπόριο, θα μεταφερθούν αιχμάλωτοι σε άβατες χώρες. Αντιθέτως οι ισραηλίτες θα επιστρέψουν στην πατρίδα τους από ομαλό δρόμο. Αυτό συμβολίζει την απελευθέρωση των ανθρώπων από την αιχμαλωσία του διαβόλου.

            Ο Θεός παρέχει την δωρεάν συγνώμη Του σε όλους τους ανθρώπους: «Εγώ είμαι, εγώ είμαι ο μόνος, ο οποίος σβήνω και εξαλείφω τας ανομίας σου ένεκεν της αγαθότητός μου και προς δόξαν μου, και δεν θα ενθυμηθώ πλέον τας αμαρτίας σου… Λέγε συ πρώτος τας ανομίας σου, αναγνωρίζων εν μετανοία αυτάς, δια να λάβης δικαίωσιν και συγχώρησιν» λέγει ο Κύριος.

            Όλοι ανεξαιρέτως οι άνθρωποι αμάρτησαν, ακόμη και οι μεγαλύτεροι πατριάρχες. Και ο Μωυσής και ο Ααρών και όλοι οι βασιλείς και άγιοι της γης κι αυτοί υπέπεσαν σε αμαρτίες. Δεν υπάρχει συνεπώς κανείς αναμάρτητος για να μπορεί να καυχιέται απέναντι στον Θεό.

Κεφάλαιο τεσσαρακοστό τέταρτο

            Παρά την αναξιότητα των ισραηλιτών, εκ του Ισραήλ προέρχεται η σωτηρία και η λύτρωση. Πραγματικοί ισραηλίτες είναι όμως οι εν πνεύμα και όχι οι κατά σάρκα ισραηλίτες οι οποίοι είναι οι απανταχού της γης χριστιανοί.

            Ο Κύρος θα αναστατώσει με τις κατακτήσεις του όλη την οικουμένη, όμως οι Ιουδαίοι δεν πρέπει να τρομάζουν, διότι αυτός ο κατακτητής είναι όργανο της Θείας βούλησης.

            Ο προφήτης στρέφει ξαφνικά το βλέμμα του στους ειδωλολάτρες: Δεν εννόησαν , λέει οι κατασκευαστές των ειδώλων την ματαιότητα των πράξεών τους. Ας συγκεντρωθούν όλοι οι εργάτες των ειδώλων και ας απολογηθούν: Με την δύναμη του εργάτη δεν κατασκευάστηκε το είδωλο; Όμως αυτό το κουφό και τυφλό ξόανο δεν είναι ικανό ούτε να ξεδιψάσει ούτε και να χορτάσει τον κατασκευαστή του.  Πως γίνεται οι εργάτες μετρώντας με τον χάρακα να μετρούν τον θεό; Το ίδιο ξύλο που χρησιμοποίησαν για την κατασκευή του ειδώλου, το ίδιο χρησιμοποίησαν για καύσιμη ύλη. Πόση η ειρωνεία!

            Σ’ αυτό το κεφάλαιο ο Ησαΐας αναφέρει για πρώτη φορά τον Κύρο με το όνομά του. Τον ονομάζει ποιμένα των ισραηλιτών διότι αυτός θα διατάξει την ανοικοδόμηση της Ιερουσαλήμ. Πράγματι, ο ιστορικός Ιώσηπος αναφέρει ότι ο Κύρος διάβασε αυτή την προφητεία και διέταξε την επιστροφή των Ιουδαίων στην πατρίδα τους. Κατόπιν πράγματι, διέταξε να ανοικοδομηθεί η Ιερουσαλήμ.

            Είναι εν τέλει άξιο να παρατηρήσουμε ότι οι προφητείες του Ησαΐα για τον Κύρο, γράφηκαν εκατόν πενήντα έτη προ γεννήσεως του Κύρου!   

Κεφάλαιο τεσσαρακοστό πέμπτο

            Ο Κύρος έχει χριστεί για να καταβάλλει του άλλους λαούς και να απελευθερώσει τους Ιουδαίους. Προτυπώνει τον Μεσσία ο Οποίος απαλλάσσει από τον ζυγό της αμαρτίας κάθε άνθρωπο.

            Ο Θεός θα εξαφανίσει κάθε εμπόδιο μπροστά από τον Κύρο. Θα του φανερώσει απόκρυφους θησαυρούς. Η Βαβυλώνα ονομάζεται από τον Αισχύλο πολύχρυσος. Ο Θεός  καλεί τον πέρση στρατηλάτη με το όνομά του, πράγμα ιδιαίτερα τιμητικό γι’ αυτό.

            Δεν υπάρχει άλλος Θεός. Μόνον ο παντοδύναμος Κύριος. Εις Θεός υπάρχει που θέλει το καλό και επιτρέπει το κακό. Οι πέρσες την εποχή εκείνη  πίστευαν στην δυαρχία καλού-κακού.  Ο Ορμούρδ ήταν ο θεός του καλού και ο Αριμάν ο θεός του σκότους.

            Πολλοί Ιουδαίοι δεν πίστευαν στο απελευθερωτικό έργο του Κύρου διότι αυτός ήταν εθνικός και όχι ισραηλίτης. Άλλωστε ο Κύρος δεν πίστευε στον Θεό του Ισραήλ. Όμως ο Κύριος τον εξέλεξε και διά του προφήτου του λέει: «Εγώ έδωσα σε σένα δύναμη, εσύ όμως δεν με γνώρισες». Παράλληλα ρωτά του απιστούντες Ιουδαίους: «Μήπως ο πηλός δύναται να πει στον κεραμοποιό, τι ποιείς»; Με τι θράσος ελέγχουν οι ισραηλίτες τον Θεό για όσα Εκείνος βούλεται; Ο Θεός δεν υπόκειται σε ανθρώπινη κριτική, είναι ο Κύριος της ιστορίας του κόσμου. Άλλωστε τελικά ο Κύρος δίχως να έχει κάποιο κερδοσκοπικό ενδιαφέρον απελευθέρωσε τους Ιουδαίους και έδωσε χρήματα για την ανοικοδόμηση του ναού. Άρα η αποστολή του είχε όντως Θεία προέλευση.

            Τα έθνη διά του Κύρου θα γνωρίσουν τον πραγματικό Θεό. Θα υποταχθούν στο Ισραήλ, όχι στρατιωτικώς, αλλά διά της Εκκλησίας. Ας μην λησμονούμε ότι οι Ιουδαίοι απέρριψαν τελικά τον Μεσσία.

Κεφάλαιο τεσσαρακοστό έκτο

            Τι είναι τα είδωλα; Πλάσματα άνευ βοηθείας, ακίνητα και άχρηστα. Ο προφήτης βλέπει τα είδωλα να μεταφέρονται από τους στρατιώτες του Κύρου και ειρωνεύεται: «Οι θεοί αντί να σώζουν τους ανθρώπους, σώζονται υπ’ αυτών».

            Καλεί ο προφήτης τους ειδωλολάτρες ιουδαίους να εγκαταλείψουν την λατρεία των ειδώλων και να επιστρέψουν στην πραγματική πίστη του αληθινού Θεού.

            Ο Κύριος ετοίμασε το πτηνό του από μακρινή χώρα. (Η σημαία του Κύρου έφερε χρυσό αετό).  «Εγώ» λέει ο Κύριος, «ομίλησα προς αυτόν και έφερα αυτόν. Ναι, εγώ δημιούργησα και ανέδειξα αυτόν. Έφερα αυτός εις το έργον μου και ευόδωσα την οδόν αυτού».

Κεφάλαιο τεσσαρακοστό έβδομο

            Εκθρονίζεται από τον θρόνο της η Βαβυλώνα. Ποιοι κατοικούσαν την εποχή εκείνη την πλουσιότερη πόλη του κόσμου; Αραμαίοι μετανάστες εκ δύσεως ορμώμενοι οι οποίοι έγιναν κύριοι της Βαβυλώνας τον 7^ο π.Χ αιώνα.

            Στην πόλη αυτή διαπράχθηκαν πολλά ανομήματα και γι’ αυτό θα τιμωρηθεί όχι από ανθρώπους αλλά από τον ίδιο τον Θεό. Θα καταντήσει ισόβια εξουθένωμα των λαών εκπίπτοντας απότομα από την μεγάλη της δόξα.

            Ο προφήτης ειρωνευόμενος ερωτά: «Που είναι οι περιβόητοι μάγοι για να σε σώσουν Βαβυλώνα»; Πού είναι οι αστρολόγοι που προέβλεπαν τάχατις το μέλλον παρατηρώντας την κίνηση των αστεριών; Γιατί δεν είδαν και την επερχόμενη καταστροφή να έρχεται; Μαζί με τις διαβολικές τους προβλέψεις θα καταστραφούν και οι ίδιοι καταντώντας καιόμενοι φρύγανο στην φωτιά που θα κατακάψει την πορνεύουσα πόλη.

Κεφάλαιο τεσσαρακοστό όγδοο

            Η πτώση της Βαβυλώνας και η απελευθέρωση των ισραηλιτών τώρα αναγγέλλονται από τον προφήτη και όχι σε παλαιότερη εποχή για να μη πει κανείς ότι αυτό ήταν γνωστό από παλαιόθεν. Ο Θεός θα επιτρέψει στους Βαβυλώνιους να αιχμαλωτίσουν τους Ιουδαίους για λόγους διαπαιδαγώγησης, για να καθαρίσει τον λαό από τις αμαρτίες του.

            Εάν οι ισραηλίτες υπάκουαν στον Κύριο η ευτυχία τους θα ήταν απέραντη: «Οι απόγονοί σου θα ήσαν τόσοι πολλοί, όση η άμμος της θαλάσσης· τα δε τέκνα σου αναρίθμητα, όπως είναι το χώμα της γης. Αλλά ούτε και τώρα θα εξολοθρευθείς, ούτε θα χαθεί το όνομά σου από εμπρός μου» λέει ο Κύριος διά του προφήτου.

            Ας ετοιμαστούν για την έξοδό τους από την Βαβυλώνα οι εναπομείναντες Ιουδαίοι. Όπως άλλοτε κατά την έξοδο των ισραηλιτών από την Αίγυπτο δεν έλλειψε τίποτα στον λαό του Θεού, έτσι θα γίνει και τώρα: «Εάν διψήσουν, καθ' ον χρόνον ο Θεός θα τους οδηγεί δια μέσου της έρημου, θα βγάλει νερό προς χάριν αυτών από τον βράχον. Θα σχισθεί η πέτρα και θα αναβλύζουν ύδατα, δια να πιεί ο λαός μου».

Κεφάλαιο τεσσαρακοστό ένατο

Ο προφήτης απευθύνεται προς τα έθνη για να τον γνωρίσουν και να κατανοήσουν ότι έχει Θεία αποστολή. Ο Θεός όπλισε το στόμα του Ησαΐα με κηρυκτική δύναμη.

            Ο Μεσσίας δεν θα επιτύχει την αποστολή του στο έπακρο διότι οι ισραηλίτες τελικά δεν Τον δέχτηκαν. Όμως τα έθνη θα Τον δεχτούν και θα επιστρέψουν στην πίστη. Αυτά όλα θα συμβούν αφού πρώτα Ο Χριστός περάσει τα φρικτά πάθη Του. Μετά όμως την Ανάστασή Του θα Τον δουν βασιλείς τη γης και θα Τον προσκυνήσουν.

            Ο Θεός δεν δύναται να λησμονήσει την  αγία πόλη Του Ιερουσαλήμ. Πολύ περισσότερο δεν θα λησμονήσει ο Θεός την νέα Σιών δηλαδή την Εκκλησία.

            Η επιστροφή των Ιουδαίων της διασποράς και κυρίως η επιστροφή των εθνών στον Χριστό θα επιφέρει άπειρα τέκνα στη Σιών. Οι εχθροί της Ιερουσαλήμ θα αλληλοεξοντωθούν, οι δε δίκαιοι θα σωθούν.

Κεφάλαιο πεντηκοστό

                Η Μυστική σύζυγος του Κυρίου, η Ιερουσαλήμ διεζεύχθη οικεία βουλήσει τον Κύριο. Ο Κύριος όμως είναι πρόθυμος να την συγχωρήσει. Δεν Αυτός διαζύγιο στην Ιερουσαλήμ, αλλά αυτή από μόνη της απομακρύνθηκε. Εξαιτίας των αμαρτιών τους οι ισραηλίτες έπεσαν στα χέρια των Βαβυλωνίων. Είναι απαραίτητο να τιμωρηθούν για να καταλάβουν ότι χωρίς τον Θεό υπάρχει όλεθρος και καταστροφή.

            Είναι πολύ εύκολο για τον Θεό να επαναφέρει τον λαό Του από τον ζυγό των Βαβυλωνίων ακόμη  κι αν αυτό δεν το πιστεύουν οι Ιουδαίοι: «Μήπως δεν είναι ισχυρά η χείρ μου, δια να σας ελευθερώσει και σας σώσει η δεν έχω την δύναμιν να σας βγάλω από την χώραν της αιχμαλωσίας σας; Ιδού, εγώ με την απειλήν μου δύναμαι να ξηράνω και να κάμω έρημον την θάλασσαν να καταστήσω ξηρούς και ερήμους τους ποταμούς, ώστε να αποθάνουν από την δίψαν τα ψάρια, διότι δεν θα υπάρχει ύδωρ.  Εγώ ημπορώ να ενδύσω με σκοτάδι τον ουρανόν και να μεταβάλω την λαμπράν περιβολήν και εμφάνισίν του εις πένθιμον σάκκον». Λέγει ο Κύριος.

            «Ο δούλος του Κυρίου λέγει»: Εδώ ο προφήτης παρουσιάζει τον Μεσσία να μονολογεί και να λέει ότι έχει λάβει ως δώρο το χάρισμα του λόγου, η διδασκαλία του είναι εξ’ ουρανού, δέχεται ουράνιες αποκαλύψεις ακαταπαύστως. Είναι ευπειθής στις εντολές του Θεού, ακόμη κι αν αυτό στοιχίσει τη ζωή Του. Δεν φοβάται τις επιθέσεις του εχθρού. Όσο και να προσπαθήσουν οι εχθροί Του τελικά «ως ιμάτιον παλαιωθήσεσθε» δηλαδή θα καταστραφούν όπως φθείρεται ένα παλιό ρούχο. Αυτοί όμως που θα Τον ακολουθήσουν και θα πιστέψουν σ’ Αυτόν θα ελευθερωθούν, θα έρθουν προς το Φως. «Εγώ ειμί το φως του κόσμου» λέγει ο Χριστός. Όσοι όμως απιστήσουν θα καούν από την φωτιά την οποία οι ίδιοι άναψαν. «Θα αποθάνητε άνευ ελπίδος και εν λύπη» καταλήγει στον μονόλογό του ο Μεσσίας ο Χριστός.

Κεφάλαιο πεντηκοστό πρώτο

            Λίγοι Ιουδαίοι έχουν απομείνει μετά την Βαβυλώνια αιχμαλωσία, κι αυτοί απιστούν εξαιτίας της αδυναμίας τους ότι θα απελευθερωθούν. Ο Θεός όμως τους θυμίζει την καταγωγή τους, τους θυμίζει τον Αβραάμ και την στείρα Σάρρα που απ’ αυτούς προήλθαν όλοι οι ισραηλίτες. Ότι έκανε ο Θεός στον Αβραάμ δύναται ασφαλώς να κάνει και με τον αιχμάλωτο λαό Του.

            Ο Θεός υπόσχεται σωτηρία διά μέσου του δούλου Του (του Χριστού) η οποία όμως δεν αφορά μόνον τους Ιουδαίους αλλά και όλους τους λαούς. Ο νόμος του Μεσσία θα φωτίσει τα έθνη. Όλα αυτά θα γίνουν οπωσδήποτε.

Δεν υπάρχει κανένας λόγος να φοβούνται οι Ιουδαίου τους εχθρούς τους εφόσον ο Θεός τους προστατεύει. Όπως τα μάλλινα ενδύματα τρώγονται από τον σκόρο, όπως κάθε ρούχο παλιώνει και είναι πλέον για πέταμα, έτσι και οι εχθροί του Ισραήλ θα καταστραφούν.

            Ερωτά με παράπονο ο Θεός; «Ελησμόνησες τον Θεόν, ο οποίος σε εδημιούργησε, τον Θεόν, ο οποίος εδημιούργησε τον ουρανόν και εθεμελίωσε την γην· και εφοβείσο πάντοτε όλας τας ημέρας το ωργισμένον πρόσωπον εκείνου του ανθρώπου, ο οποίος σε κατέθλιβε και σε κατεδυνάστευε. Που είναι τώρα ο θυμός εκείνου, ο οποίος σε κατέθλιβε και επινοούσε τρόπους και έπαιρνεν αποφάσεις να σε εξόντωση  Καθ' ον χρόνον συ θα ευρίσκεσαι στον δρόμον της σωτηρίας, εκείνος δεν θα ημπορέση επί πολύν χρόνον να σταθή απέναντί σου, διότι εγώ είμαι ο Θεός σου, ο οποίος αναταράσσω την θάλασσαν και κάνω τα κύματά της να ηχούν. Κύριος των δυνάμεων είναι το Όνομά μου»!

Κεφάλαιο πεντηκοστό δεύτερο

            Η Ιερουσαλήμ από σκλάβα που έγινε λόγω των αμαρτιών της θα ξαναγίνει βασίλισσα.- «Τι κάνετε εσείς εδώ σε ξένη χώρα»; Ρωτά ο Θεός τους Ιουδαίους. Είναι πλέον η ώρα της απελευθερώσεως ώστε να γνωρίσουν τα έθνη την ισχύ του μεγαλοδύναμου Θεού. Η έξοδος των Ιουδαίων από την Βαβυλώνα δεν θα είναι ίδια με την έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο. Θα γίνει με ήρεμο τρόπο, ειρηνικά και με απόλυτη ασφάλεια. Και στην εμπροσθοφυλακή και στην οπισθοφυλακή θα βρίσκεται ο Ίδιος ο Θεός.

             Οι Ιουδαίοι πρέπει άμεσα να ετοιμαστούν για τον επαναπατρισμό τους, διά τούτο διατάσσονται να είναι καθαροί από πάσης νομικής ακαθαρσίας για να εισέλθουν στην αγία πόλη. «Και ακαθάρτου μη άπτεσθε», λέγει ο Κύριος.

Κεφάλαιο πεντηκοστό τρίτο

            Πρόκειται και για το περιφανέστερο τμήμα όχι μόνον του Ησαῒου αλλά και ολόκληρης της Παλαιάς Διαθήκης. Με εξαιρετική σαφήνεια περιγράφονται εδώ τα πάθη και η δόξα του Χριστού. Είναι θα λέγαμε εν συνόψει το Ευαγγέλιο της Παλαιάς Διαθήκης!

            Οι Ιουδαίοι ευθύς εξ’ αρχής δεν δέχτηκαν τον Μεσσία ως απεσταλμένο του Θεού, διότι είχε ανθρώπινη μορφή. Εμφανίστηκε ως μικρό παιδί και γι’ αυτό περιφρονήθηκε. Οι Ιουδαίοι περίμεναν τον Μεσσία ως παντοδύναμο και κραταιό.

 Ενώ άλλοι ήταν ένοχοι Αυτός τιμωρήθηκε για τις αμαρτίες της ανθρωπότητας: «οὐκ ἔστιν εἶδος αὐτῷ οὐδὲ δόξα· καὶ εἴδομεν αὐτόν, καὶ οὐκ εἶχεν εἶδος οὐδὲ κάλλος». Τόσο πολύ κακοποιήθηκε από τους ανθρώπους διά εμπτυσμάτων, ραπισμάτων, φραγγελώσεως, αιμάτων που έχασε το πρόσωπό του ακόμη κάθε ανθρώπινη μορφή!

Βλέποντας οι Ιουδαίοι τα οδυνηρά πάθη του Μεσσία, νόμιζαν ήταν κακούργος, άξιος αυτής της τιμωρίας. «Αυτός όμώς ετραυματίσθη δια τας ιδικάς μας αμαρτίας, εταλαιπωρήθη και υπέφερε δια τας ανομίας μας. Παιδευτική τιμωρία έπεσεν επάνω του δια την ιδικήν μας ειρήνην και σωτηρίαν. Χαρις δε εις την πληγήν εκείνου ημείς εθεραπεύθημεν»

Εκείνος όμως δεν διαμαρτυρήθηκε: .  «ὡς πρόβατον ἐπὶ σφαγὴν ἤχθη καὶ ὡς ἀμνὸς ἐναντίον τοῦ κείροντος αὐτὸν ἄφωνος, οὕτως οὐκ ἀνοίγει τὸ στόμα».

«ἐν τῇ ταπεινώσει ἡ κρίσις αὐτοῦ ἤρθη» δηλαδή αφαιρέθηκε απ’ Αυτόν κάθε έννοια δικαιοσύνης, «τὴν δὲ γενεὰν αὐτοῦ τίς διηγήσεται»; Μα Αυτόν που καταδίκασαν οι άνθρωποι είναι ο Προαιώνιος Υιός και Λόγος του Θεού. Ποιος μπορεί συνεπώς να βρει και να περιγράψει σ’ Αυτόν  γενεαλογία;

 «‘Οτι αἴρεται ἀπὸ τῆς γῆς ἡ ζωὴ αὐτοῦ». Ο Θάνατος του Ιησού. Η δόξα όμως του Μεσσία αρχίζει από τον θάνατό Του.

Οι Ιουδαίοι όχι μόνο τον καταδίκασαν σε θάνατο αλλά προσπάθησαν να Τον εξευτελίσουν θανατώνοντάς Τον ανάμεσα σε δύο ληστές:  «ἀνθ᾿ ὧν παρεδόθη εἰς θάνατον ἡ ψυχὴ αὐτοῦ, καὶ ἐν τοῖς ἀνόμοις ἐλογίσθη»

Ο Μεσσίας δεν έχει να απολογηθεί για καμία αμαρτία «ὅτι ἀνομίαν οὐκ ἐποίησεν, οὐδὲ εὑρέθη δόλος ἐν τῷ στόματι αὐτοῦ».

Εν τέλει ο Θεός διά της Αναστάσεως του Χριστού θα δοξάσει Αυτόν που τόσο αδικήθηκε: «καὶ Κύριος βούλεται καθαρίσαι αὐτὸν ἀπὸ τῆς πληγῆς. ἐὰν δῶτε περὶ ἁμαρτίας, ἡ ψυχὴ ὑμῶν ὄψεται σπέρμα μακρόβιον· καὶ βούλεται Κύριος ἀφελεῖν».

Ο Ησαΐας αναφέρει τον Μεσσία ως “δούλο του Κυρίου”. Πολλοί εεμηνευτές διερωτούνται γιατί Τον αποκαλεί έτσι. Κάποιοι πίστεψαν ότι μιλά για τον ισραηλιτικό λαό, όμως Αυτός ο δούλος υπέρ του ισραηλιτικού λαού πάσχει και αποστέλλεται. Μάλιστα δε το έργο του έχει παγκόσμιο χαρακτήρα και γι’ αυτό δεν επρόκειτο ούτε για προφήτη τινά (Ιερεμία, Μωυσή, Ησαΐα κλπ). Κάθε ορθολογιστής θα πρέπει να παραδεχτεί ότι το χωρίο αυτό δεν αναφέρεται σε κανένα άλλο πρόσωπο παρά μόνο στον Μεσσία Χριστό. Τον ονομάζει δε δούλο, διότι Αυτός μορφή δούλου έλαβε για να σηκώσει ως άνθρωπος τις αμαρτίες όλων των ανθρώπων.

Κεφάλαιο πεντηκοστό τέταρτο

Οι χώρες που ζούσαν έρημες από Θεία Χάρη και ευλογία, από στείρες πνευματικά θα αποκτήσουν εξαιτίας της Ιδρύσεως της Εκκλησίας τέκνα εν Χριστώ. Η πάλαι ποτέ συναγωγή των Εβραίων θα μεταμορφωθεί σε Εκκλησία του Χριστού, και γι’ αυτό λόγω του πλήθους των πνευματικών της παιδιών θα πρέπει να πλατύνει τη σκηνή της. «Και πύλαι Άδου ου κατισχύσουσι» (Ματθ. 16,18) κανείς δεν θα μπορεί πλέον να ταράξει την ηρεμία και την αιώνια ευλογία της Εκκλησίας. Η Διαθήκη του Θεού με τον άνθρωπο θα είναι αιώνια και ακατάλυτη. Απερίγραπτη δόξα θα λάβει η νέα Σιών, δηλαδή η Εκκλησία του Χριστού, οι άνθρωποι θα διδάσκονται απευθείας από τον Θεό, όπως έκανε ο Χριστός με τους μαθητές Του. Αυτό εν πληρότητα θα πραγματοποιηθεί στην Θριαμβεύουσα εν ουρανώ Εκκλησία.

 Η νέα πόλις της Σιών, η Εκκλησία του Χριστού, θα δεχθεί τους εξ’ εθνών χριστιανούς. Ο διεφθαρμένος κόσμος θα επιτεθεί στην Εκκλησία, αλλά δεν θα υπερισχύσει : «πάντας αυτούς ηττήσεις» δηλαδή τους επαναστατήσαντες κατά σου θα νικήσεις. Ο Κύριος θα αναλάβει αυτοπροσώπως την υπεράσπιση των δικαίων: «Έσεσθέ μοι δίκαιοι».

Κεφάλαιο πεντηκοστό πέμπτο

Δεν υπάρχει άλλη πηγή που μπορεί να σβήσει την δίψα των ανθρώπων, παρά ο Χριστός: «Ο διψών ερχέσθω προς με και πινέτω». Άδικος ο κόπος πολλών ανθρώπων οι οποίοι δαπανούν ολόκληρες περιουσίες προσπαθώντας να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες τους. Μόνον ο Θεός μπορεί να ικανοποιήσει τον άνθρωπο. Έτσι όλοι ανεξαιρέτως οι άνθρωποι, Ιουδαίοι και εθνικοί είναι καλεσμένοι στο συμπόσιο του Θεού δηλαδή στην Θεία Λειτουργία. Πρέπει όμως ο ασεβής να αλλάξει ζωή να μετανοήσει: «απολιπέτω ο ασεβής τας οδούς αυτού» και τότε ο Θεός θα του συγχωρήσει όλες του τις αμαρτίες και τότε θα γίνει ικανός να μετέχει του συμποσίου της Χάριτος του Θεού.

Κεφάλαιο πεντηκοστό έκτο

Κανείς δεν αποκλείεται από την σωτηρία εν αντιθέσει με τις παλαιές διατάξεις του νόμου όπου ευνούχοι και ορισμένοι ξένοι λαοί αποκλείονταν από την συναγωγή. Όμως τώρα, αν τηρήσουν όλοι αυτοί τον νόμο του Σαββάτου θα μπορούν να εισέλθουν. Αυτό πραγματοποιήθηκε στην Εκκλησία του Χριστού που μπορούν οι εθνικοί και οι ευνοίχοι να μετέχουν ανεμπόδιστα σ’ αυτήν. Οι ευνούχοι που λόγω του ότι δεν μπορούσαν να αποδώσουν τέκνα έμεναν αποσυνάγωγοι και άνευ πάσης τιμής, στην Εκκλησία γίνονται όχι μόνο δεκτοί αλλά αποκτούν και μεγαλύτερη τιμή απ’ όλους όσους έχουν υιούς και θυγατέρες, η τιμή δηλαδή του αγγελικού βίου της παρθενικής μοναχικής πολιτείας.

Στη συνέχεια ο Ησαΐας ελέγχει αυστηρώς του αρχηγούς του Ισραήλ για την αδιαφορία που επιδεικνύουν, την πολυτέλεια μέσα στην οποία ζουν και την διαφθορά. «Οι φύλακες του Ισραήλ είναι τυφλοί», τα σκυλιά όταν ακούσουν τον λύκο γαυγίζουν φυλάσσοντας τα πρόβατα, αυτοί όμως παραμένουν άφωνοι, κοιμισμένοι και νυσταγμένοι. Δεν βλέπουν τίποτα άλλο παρά μόνον το ατομικό τους συμφέρον.

Κεφάλαιο πεντηκοστό έβδομο

Ο θάνατος των δικαίων είναι ευλογία Θεού. Πόση ντροπή είναι για τους Ιουδαίους, οι οποίοι αποτελούν τον περιούσιο λαό του Θεού, να λατρεύουν  τα είδωλα. Δεν έφτανε  όμως μόνον αυτό, αλλά ξέχασαν τόσο πολύ τον Παντοδύναμο Θεό, τον προστάτη του Ισραήλ ο Οποίος εξήγαγε αυτούς εκ της Αιγύπτου, ώστε κατέφυγαν στο να ζητιανεύουν ξένη προστασία από τους εθνικούς. «Τίνα εφοβήθης;» Φοβήθηκες του μεγάλους τη γης και τους θεούς τους και όχι Εμένα, λέει ο Κύριος.

Τελείωσε όμως η ανοχή του Θεού σε όλα αυτά. Αρκεί ένας αέρας, ένα φύσημα και θα εξαφανιστούν όλες οι ψεύτικες ελπίδες τους.

Που αναπαύεται να κατοικεί ο Θεός; «Κύριος, Ύψιστος, επαναπαυόμενος και ευαρεστούμενος εν μέσω των αγίων. Αυτός ο οποίος δίδει καρτερίαν και δύναμιν στους ολιγοψύχους παρέχει ζωογόνον παρηγορίαν στους συντετριμμένους κατά την καρδίαν». Όσο για τους ασεβείς: «Οι αμετανόητοι όμως αμαρτωλοί θα αναταράσσονται, σαν να ευρίσκονται εις αγρίως τρικυμισμένην θάλασσαν. Δεν θα ημπορέσουν δέ ποτέ,να εύρουν πραγματικήν ανάπαυσιν. Εις τους ασεβείς δεν υπάρχει χαρά, είπεν ο Κυριος ο Θεός».

Κεφάλαιο πεντηκοστό όγδοο

Ο Ισραηλιτικός λαός τηρεί την εξωτερική αρετή της νηστείας, αφήνει όμως την εσωτερική αγιότητα. Μέσα σε αυτήν την πλάνη νόμιζαν ότι βάδιζαν οι Ιουδαίοι τον δρόμο του Θείων προσταγών. Κατανόησαν όμως ότι οι νηστείες τους δεν είχαν αντίκρισμα διότι παρέμεναν δέσμιοι της Βαβυλώνιας αιχμαλωσίας.  Ο Θεός όμως διά του προφήτου τους απαντά ποιοι ήταν οι λόγοι για τους οποίους οι νηστείες τους δεν είχαν κανένα αντίκρισμα: α) διότι κατά τις ημέρες της νηστείας εύρισκαν την ευκαιρία να επιδοθούν σε όλα τα πάθη τους, β) διότι φέρονταν σκληρώς προς τους υποχείριούς τους, γ) νήστευαν για να επιτύχουν οι αρπαγές και οι αδικίες τους, δ) νήστευαν με σάκους και σποδούς, τα πάθη όμως της ηδονής και οδύνης παρέμεναν τα ίδια, οι φόνοι και οι πορνείες παρέμεναν τα ίδια.

Ποια είναι η αληθινή νηστεία η ευάρεστη τω Κυρίω; Η αποφυγή της αδικίας, η άσκηση της ελεημοσύνης, ό ένας να νοιάζεται για τον άλλο, είδες γυμνό; Ντύσε τον!

Τι θα αποκομίσει αυτός που εργάζεται κατ’ αυτόν τον τρόπο; Θα γεμίσει από φως ευτυχίας, θα εξέλθει από το σκοτάδι της δυστυχίας και του εγωισμού, θα εισακουσθεί η προσευχή του: «Όταν δώσεις στον πεινώντα με την ψυχή σου άρτο και χορτάσεις από παρηγορία ψυχή, η οποία είναι τεθλιμμένη, τότε μέσα εις το σκότος θα λάμψει το φως σου και το σκότος της δυστυχίας θα γίνει λαμπρό ως μεσημβρία». Πολλές άλλες επίσης ευεργεσίες περιμένουν τον εργάτη της αρετής: θα αποκτήσει υγεία σώματος, υλικό πλούτο, απογόνους που θα διαιωνίσουν το όνομά του.

Κεφάλαιο πεντηκοστό ένατο

Ο Θεός έχει όλη τη δύναμη να σώσει του Ιουδαίους, αλλά εκείνοι είναι ανάξιοι λόγω των αμαρτιών τους. Αυτοί που υψώνουν τα χέρια τους για να προσευχηθούν τα έχουν βάψει νωρίτερα με αίμα αθώων, τα χείλη τους τα έχουν μολύνει με άδικους λόγους, κανένα δικαστήριο δεν υπάρχει που να κρίνει δίκαια. Η κακία κατέλαβε όλη την ζωή τους, ως αποτέλεσμα όλων αυτών: λείπει η ευτυχία.

Κάποτε όμως μία μερίδα ανθρώπων θα αντιληφθεί την πλάνη της και θα παραδεχτεί λέγοντας: «πολλή γαρ η ανομία», «ησεβήσαμεν». Τότε ο Θεός θα περιθάλψει τους μετανοούντες συνάπτοντας μαζί τους αιώνια Διαθήκη. Η Διαθήκη αυτή που θα συνάψει ο Θεός αφορά τους απανταχού μετανοούντες όλης της οικουμένης. Όλα τα αναγεννηθέντα έθνη θα γίνουν ένας λαός υπό το Φως του Μεσσία. Ο Θεός στα μετανοούντα έθνη θα χορηγήσει το Πνεύμα Του, το Λόγο Του, την Θεία Αποκάλυψη την κεκρυμμένη ανά τους αιώνας. Όλα αυτά ποτέ δεν θα εκλείψουν, η Εκκλησία του Χριστού δεν έχει τέλος και η Νέα Διαθήκη δεν θα πάψει ποτέ να υπάρχει.

Κεφάλαιο εξηκοστό

«Φωτίζου, Φωτίζου η Νέα Ιερουσαλήμ, η δόξα Κυρίου επί σε ανατέταλκεν» , ο Κύριος γίνεται ο ήλιος της δικαιοσύνης και γι’ αυτό η Ιερουσαλήμ λούζεται με φως. Το Μεσσιανικό φως του Χριστού. Η Ιερουσαλήμ θα μεταβληθεί σε φωτεινό παγκόσμιο φάρο εις τον οποίο θα προστρέξουν τα έθνη για να απαλλαγούν από το σκοτάδι που τα διακατέχει. Η Ιερουσαλήμ θα δεχτεί τα πλούσια δώρα των εθνών. Οι εθνικοί θα αναγνωρίσουν την υπεροχή του Θεού του Ισραήλ.  Μεσογειακοί λαοί, και έθνη της Ανατολής, λαοί από την Δύση θα προστρέξουν στον ναό του Κυρίου. Όχι μόνον διά ξηράς, αλλά και διά θαλάσσης θα προστρέξουν τα έθνη, για να φέρουν τα πλούσια δώρα τους στην Ιερουσαλήμ.

Η Ιερουσαλήμ μετά την καταστροφή που υπέστη θα ανοικοδομηθεί και μάλιστα από τα έθνη. Πρώτος ο Κύρος, έπειτα ο Δαρείος συνετέλεσαν όντως στην ανοικοδόμησή της. Ο ναός της και πάλι θα ανοικοδομηθεί διά πολύτιμων λίθων. Άξιοι άρχοντες θα διοικούν πλέον την πόλη και ειρήνη και δικαιοσύνη θα βασιλεύουν πάντοτε στην  αγία πόλη του Θεού. Ποιος θα είναι η πηγή της όλης αυτής ευτυχίας; Ο Χριστός. Δεν θα υπάρξουν πλέον πόλεμοι, αδικίες και εκδήλωση αμαρτιών στην νέα Ιερουσαλήμ. Αυτά όλα θα τα απολαύσουν όχι οι Ιουδαίοι οι οποίοι τελικά δεν φύλαξαν την ευλογία, αλλά οι εν πνεύματι ισραηλίτες δηλαδή οι χριστιανοί.  Όλα αυτά εν πληρότητα όμως θα πραγματοποιηθούν στην επουράνιο Ιερουσαλήμ της Δόξης της Θριαμβεύουσας Εκκλησίας του Χριστού.

Κεφάλαιο εξηκοστό πρώτο

Ποια θα είναι η αποστολή του Χριστού πάνω στη γη; «Πνεῦμα Κυρίου ἐπ᾿ ἐμέ, οὗ εἵνεκεν ἔχρισέ με· εὐαγγελίσασθαι πτωχοῖς ἀπέσταλκέ με, ἰάσασθαι τοὺς συντετριμένους τὴν καρδίαν, κηρύξαι αἰχμαλώτοις ἄφεσιν καὶ τυφλοῖς ἀνάβλεψιν». Αυτό το εδάφιο αναφέρει ο Κύριος για τον εαυτό Του στο Λουκ. 4,18.  Ο Χριστός έλαβε παν είδος ουρανίου χάριτος, για να εκπληρώσει την αποστολή Του. Θα φέρει το ευχάριστο μήνυμα της λυτρώσεως από τον ζυγό της αμαρτίας σε όλη την ανθρωπότητα. Θα φροντίσει και θα θεραπεύσει τους πληγωμένους από την αμαρτία ανθρώπους.

«Θα έλθουν ξένοι ίνα ποιμάνουν τα πρόβατά σου ω Ιερουσαλήμ». Από άλλες εθνικότητες θα έρθουν άνθρωποι να ποιμάνουν τους Ισραηλίτες. Ποιοι θα είναι αυτοί; «υμείς δε ιερείς». Όπερ και εγένετο· ως  οι ισραηλίτες απιστούντες εις τον Μεσσία, την θέση τους κατέλαβαν τα έθνη έχοντας την προνομιούχο θέση των ιερέων της Εκκλησίας του Χριστού. Η ισραηλιτική γενεά θα αναγνωριστεί όμως ως ιδιαιτέρως τιμωμένη, υπό των εθνών.

Κεφάλαιο εξηκοστό δεύτερο

Ο Κύριος θέλει να λάμψει η σωτηρία του λαού Του και η δικαιοσύνη Του σε όλα τα έθνη. Η Ιερουσαλήμ που εγκαταλείφθηκε και καταστράφηκε κατά την Βαβυλώνια αιχμαλωσία, θα ανοικοδομηθεί, ο ναός της θα ξανακτισθεί. Αυτό είναι απολύτως βέβαιο και αποτελεί υπόσχεση του Θεού.

Ο προφήτης όμως ατενίζει και την Άνω Ιερουσαλήμ, την οποία κανείς δεν δύναται να κατακτήσει. Η πόλις αυτή είναι απολύτως ασφαλής και οι κοπιάζοντες στην γη πνευματικώς , θα απολαμβάνουν αιωνίως τους κόπους τους εκεί κατακτώντας μία θέση στην αιώνια πόλη του Θεού. (στον παράδεισο)

Τα έθνη προσκαλούνται να συμμετάσχουν στην χαρά της Άνω Ιερουσαλήμ. Όλα τα έθνη μαζί θα αποτελέσουν έναν λαό άγιο: «έθνος άγιον, βασίλειον ιεράτευμα».  Η νέα Ιερουσαλήμ, δηλαδή η Εκκλησία του Χριστού, θα αποτελέσει το κέντρο όλων των ανθρώπων διότι αυτή θα πληρώσει την θρησκευτική τους δίψα.

Κεφάλαιο εξηκοστό τρίτο
 

Ένας ένδοξος μαχητής ενδεδυμένος με ερυθρά ιμάτια και με επιβλητική στολή, περιπατεί με μεγαλοπρέπεια, είναι έτοιμος να αποδώσει δικαιοσύνη. Αυτός αποφασίζει για την σωτηρία των ισραηλιτών και κανείς δεν είναι ικανός να του αντισταθεί. Μόνος του χωρίς άλλον βοηθό διεξάγει μάχη και συντρίβει τους ασεβείς εθνικούς. Ποιος είναι αυτός ο μαχητής; Είναι ο ίδιος ο Κύριος, ο Μεσσίας Χριστός. Η προφητεία αυτή πραγματοποιήθηκε εν μέρει με την ήττα και συντριβή των εχθρών της Εκκλησίας και θα εκπληρωθεί πλήρως με την Δευτέρα Παρουσία του Χριστού.

Ο Θεός εξέλεξε ως εκλεκτό λαό Του τον Ισραήλ όχι γιατί αυτός το άξιζε, το έκανε ωσάν από έλεος. Ο Θεός είδε τους ισραηλίτες ως παιδιά Του, αυτά όμως ήταν αχάριστα και άπιστα. Πολλές φορές ο Θεός ευεργέτησε με ποικίλους τρόπους τους ισραηλίτες,  όμως αυτοί του το ανταπόδωσαν με πλήθος αμαρτημάτων και ανομιών. Τα δε οψόνια της αμαρτίας όμως είναι ο θάνατος. Έτσι οι Ιουδαίοι εξορίστηκαν και αιχμαλωτίστηκαν στην Βαβυλώνα.

Ο Αβραάμ και ο Ιακώβ βρίσκονται στον Άδη εγκλωβισμένοι και ανήμποροι να βοηθήσουν τον Ισραήλ. Αυτά ίσχυαν προ της Αναστάσεως του Χριστού. Δεν υπήρχε καμία επικοινωνία των ζώντων μετά των τεθνεώτων. Γι’ αυτό ο προφήτης παρακαλεί τον Ίδιο τον Θεό να επέμβει και να σώσει τους συμπατριώτες του οι οποίοι είχαν φτάσει σε ιδιαίτερα ταπεινωτική κατάσταση  όμοια με αυτή που ήταν πριν συναφθεί η Διαθήκη του Θεού με των Ισραηλιτών.

Κεφάλαιο εξηκοστό τέταρτο

«Εάν έσχιζες τους ουρανούς να κατέβαινες» λέει ο προφήτης προς τον Θεό θα τακτοποιούνταν αμέσως η δυστυχία των Ιουδαίων. Ο προφήτης εξ’ ονόματος όλων των συμπατριωτών του παραδέχεται την αναξιότητά τους, ομολογεί την διαφθορά. Ακόμη κι όταν τιμωρήθηκαν με την Βαβυλώνια αιχμαλωσία, ούτε και τότε συνετίστηκαν. Δεν υπάρχει τώρα κανείς ικανός για να παρακαλέσει τον Θεό να τους ελεήσει. Καλεί λοιπόν ο ίδιος ο προφήτης τον Θεό να λυπηθεί τον λαό Του, να ενθυμηθεί την καταστροφή των ιερών κειμηλίων της Ιερουσαλήμ, να καμφθεί η καρδιά Του και εν τέλει ερωτά: «Κύριε, εξακολουθείς να ανέχεσαι την κατάσταση αυτή, εξακολουθείς να σιωπάς και να μας έχεις τόσο πολύ ταπεινωμένους!».

Κεφάλαιο εξηκοστό πέμπτο

`Ο Θεός απλώνει τας χείρας Του, προς τον λαό Του, όμως εκείνος δεν τον ακούει. Πολλοί Ιουδαίοι έχουν καταφύγει στην λατρεία των ειδώλων. Αντί να μετανοήσουν γι’ αυτήν τους την καταισχύνη, έχουν και την αναίδεια να θεωρούν τους εαυτούς τους αγίους.

Μία μόνον μικρή μερίδα Ιουδαίων θα σωθεί από την δίκαιη οργή του Θεού που σύντομα θα ξεσπάσει , οι οποίοι θα αποτελέσουν τους προγόνους του Μεσσία. Μαζί μ’ αυτούς θα σωθούν λαοί εξ’ εθνών οι οποίοι προηγουμένως θεωρούνταν καταραμένοι ευρισκόμενοι σε πνευματικό σκότος. Διά του Χριστού θα ανακαινισθούν οι άνθρωποι, η φύση, το σύμπαν. Ακατάπαυστη χαρά θα βασιλεύει στον ουρανό και στην νέα γη. Την πληρότητα όμως αυτής της ευτυχίας και όλα τα παραδείσια αγαθά που θα την συνοδεύουν θα τα απολαύσει ο κατοικών άνθρωπος εν τη Νέα επουράνιο Ιερουσαλήμ.

Κεφάλαιο εξηκοστό έκτο

Πολλοί Ιουδαίοι βλέποντας τον ναό του Θεού κατεστραμμένο νόμιζαν ότι ο Θεός δεν μπορεί να κατοικήσει πουθενά αλλού παρά μόνον εκεί. Ο Θεός όμως απαντά σ’ αυτήν την απορία: Ο θρόνος Του είναι στον ουρανό η δε γη είναι το υποπόδιο των ποδών Του. Ο άπειρος Θεός παντού μπορεί να αναπαυθεί.  Ανώτερος από ναό είναι καρδιά του ταπεινού ανθρώπου ο οποίος τρέμει στους λόγους του Κυρίου. Ο προφήτης καταγγέλλει την ανούσια τυπολατρία. Η πραγματική λατρεία είναι η εσωτερική ευσέβεια.

Ο Κύριος θα έρθει και θα κρίνει τους ασεβείς. Εν μια στιγμή η παλαιά Ιερουσαλήμ θα γεννήσει την Νέα Ιερουσαλήμ δηλαδή την Εκκλησία του Χριστού. Το Ιουδαϊκό έθνος απότομα θα μεγαλώσει γεννώντας νέα τέκνα. Ήδη από την ημέρα κιόλας της Πεντηκοστής 3000 νέοι χριστιανοί πίστεψαν και βαπτίστηκαν.  Απεναντίας οι εχθροί της Νέας Σιών θα συντριφθούν.

Όλα τα έθνη θα συγκεντρωθούν για να δουν την δόξα του Κυρίου. Κήρυκες του Θεού, δηλαδή οι Απόστολοι θα κηρύξουν στους Αφρικανικούς λαούς πέραν της Αιγύπτου, στους Αρμένιους, στους κατοίκους πέριξ της Μαύρης θαλάσσης στους έλληνες και του λοιπούς μεσογειακούς λαούς.

Όλοι αυτοί οι λαοί οι πιστεύσαντες στον Χριστό θα αποτελέσουν την μία Αγία Καθολική και Αποστολική Εκκλησία, η οποία θα παραμείνει ασάλευτη εις τους αιώνας. Οι ασεβείς θα έχουν κακό τέλος. Ένας σωρός άταφων πτωμάτων θα δεικνύει την αιώνια οργή του Θεού απέναντί τους. Μία εικόνα που κατ’ άλλη έννοια δείχνει την αιώνια κόλαση, τον ακοίμητο σκώληξ, το τρίξιμο των δοντιών, την φωτιά που δεν σβήνει.

Ο Ησαΐας διψά για την επικράτηση της δικαιοσύνης του Θεού και για την αποκατάσταση των πραγμάτων. Έτσι μ’ αυτόν τον τρόπο κλείνει το βιβλίο του, το βιβλίο των παρηγοριών όπως πολλοί πατέρες το έχουν ονομάσει.