Στα εβραϊκά ονομάζεται Χαμπακούκ= εναγκαλίζομαι. Το βιβλίο του προφήτη ασχολείται με το αιώνιο πρόβλημα της Θεοδικίας, της αδικίας δηλαδή που επικρατεί στον κόσμο και της φαινομενικής αδιαφορίας του Θεού έναντι αυτής.
Ο Αββακούμ εορτάζεται από την Εκκλησία μας της 2α Δεκεμβρίου.
Κεφάλαιο πρώτο
Ο προφήτης παραπονιέται με θάρρος προς τον Θεό, πράγμα που χαρακτηρίζει τους αγίους άνδρες: «Μέχρι πότε Κύριε θα φωνάξω προς σε και δεν θα με ακούεις»; Φαίνεται πως ο προφήτης για καιρό προσεύχονταν, αλλά δεν ελάμβανε καμιά απάντηση. Δείτε την υπομονή, την αναμονή και την πίστη των αγίων στην προσευχή.
Και συνεχίζει: «Διατί Κύριε παραχώρησες σε μένα να βλέπω κακοποιήσεις και καταπονήσεις, δυστυχία και ασέβεια; Ενώπιόν μου δικάζεται κάποιος και ο δικαστής δωροδοκείται. Διά τούτο ο νόμος αχρηστεύθηκε, η δίκη δεν διεξάγεται ορθώς, διότι ο ασεβής καταδυναστεύει τον δίκαιο».
Ο Κύριος απαντά, του αναγγέλλει την τιμωρία των αμαρτωλών Ιουδαίων διά των Ασσυρίων.
Πράγματι! Το 605 π.Χ οι Βαβυλώνιοι νίκησαν τον Νεχαώ ΙΙ τον
Φαραώ της Αιγύπτου, υπέταξαν τους Αιγυπτίους και έγιναν κυρίαρχοι του τότε γνωστού κόσμου. Πράγμα μοναδικό, απίστευτο στην ιστορία του κόσμου. Οι Χαλδαίοι έμειναν στην ιστορία για την παροιμιώδη ταχύτητα που είχαν στις κατακτήσεις τους. Υπ’ αυτών υποτάγηκαν τελικά και οι Ιουδαίοι.
Ο προφήτης όμως θέτει ένα ζήτημα: «Πως συ, ω Θεέ, επιτρέπεις να τιμωρούν οι Χαλδαίοι τους Ιουδαίους; Δεν θα μιλήσεις Κύριε, όταν βλέπεις τους Χαλδαίους να καθυποτάσσουν τον Ισραήλ;»
Γιατί το λέει αυτό ο προφήτης αφού οι ισραηλίτες αμάρτησαν; -Διότι μεταξύ των ισραηλιτών υπάρχουν και άγιοι άνδρες, μεταξύ όμως των Χαλδαίων ουδείς!
Το πλέον τραγικό είναι ότι οι Χαλδαίοι πίστεψαν τελικά ότι υπέταξαν τους πάντες χάριν των ικανοτήτων τους και του ισχυρού οπλισμού τους, ποτέ δεν δόξασαν τον αληθινό Θεό. Το αυτό συμβαίνει και σήμερα, δοξάζεται ο πλούτος, η πολεμική μηχανή, το χρήμα, η τεχνολογία και ποτέ ο Θεός.
Κεφάλαιο δεύτερο
Ο προφήτης ανεβαίνει σε μονήρες μέρος ήσυχο και υψηλό (θυμίζει μοναστήρι) για να ακροαστεί καλύτερα τις επιταγές του Κυρίου. Άραγε τι περίμενε να ακούσει; -«τις τυχόν επιπλήξεις Του». Περίμενε να ακούσει επιπλήξεις διότι με ιερό θάρρος συζητούσε με τον Θεό και του κατέθετε τα παράπονά του.
Ο Κύριος όμως καθόλου δεν τον επέπληξε. Απεναντίας τον καθησύχασε λέγοντάς του ότι θα τιμωρήσει και τους άδικους Χαλδαίους. Διέταξε μάλιστα τον προφήτη να γράψει το όραμα που θα του δείξει. Να το γράψει γιατί η δικαιοσύνη του Θεού θα αργήσει μεν, αλλά οπωσδήποτε θα έρθει.
Οι Χαλδαίοι ήταν κακοί και προς το κακό πάντοτε έτειναν. Έφεραν μέσα τους το πνεύμα της καταστροφής ομοιάζοντας με τον Άδη και τον θάνατο. Πλούτιζαν πράττονταν αδικίες. Πίστευαν ότι με τον άδικο πλούτο τους θα ασφάλιζαν την πατρίδα τους. Πόση ανοησία! Αντί όμως δόξης θα εισπράξουν αισχύνη και καταστροφή.
Οι Βαβυλώνιοι δεν υπήρξαν μόνο δολοφόνοι λαών αλλά και καταστροφείς της φύσης. Αμέτρητα δάση κέδρων και πεύκων υλοτόμησαν για να κτίσουν επιβλητικά ανάκτορα, πολεμικές μηχανές και άψυχα είδωλα. Δεν κατανόησαν ποτέ οι ανόητοι ότι στα είδωλα δεν υπάρχει πνεύμα και ζωή. Και ο προφήτης καταλήγει: «Ο Κύριος όμως κατοικεί εν τω αγίω Του ναώ! Ευλαβήθητι Αυτόν όλοι οι άνθρωποι της γης».
Κεφάλαιο τρίτο
Προσευχή Αββακούμ του προφήτου μετά εγχόρδων οργάνων ψαλλομένη: «Κύριε εισακήκοα την ακοήν σου και εφοβήθην· Κύριε κατανόησα τα έργα σου και εξέστην».
Ουσιαστικά δεν πρόκειται περί προσευχής αλλά περί της εκδήλωσης των συναισθημάτων του προφήτη τα οποία επήγασαν από το όραμα που είδε. Η προσευχή αυτή έγινε ύμνος με εσχατολογικό-μεσσιανικό χαρακτήρα:
«Ο Θεός από Θαιμάν ήξει, και ο άγιος εξ’ όρους κατασκίου δασέος, εκάλυψεν ουρανούς η αρετή αυτού και αινέσεσως αυτού πλήρης η γη». Οι πατέρες της Εκκλησίας, Κύριλλος Αλεξανδρείας, Θεοφύλακτος και Θεοδώρητος, αναγάγουν αυτήν την ωδή στην εμφάνιση του Σωτήρος Χριστού.
Εν κατακλείδι μπορούμε να πούμε ότι το αίτημα του προφήτη για Θεία δικαιοσύνη εκπληρώνεται τελικά ολοκληρωτικώς στην εγκαθίδρυση του Θεοκρατικού βασιλείου του Θεού επί της γης με επίκεντρο της Αγία Τράπεζα της ζώσας Εκκλησίας του Χριστού.