530 π.Χ Έσδρας και Ζοροβάβελ
ΕΣΔΡΑΣ Α΄και Β΄
Οι ιουδαίοι όπως είδαμε στα βιβλία των Βασιλειών και των Παραλειπομένων οδηγήθηκαν εξαιτίας των αμαρτιών τους αιχμάλωτοι στην Βαβυλώνα. Μετά την παρέλευση όμως 70 ετών, κατά το 538 π.Χ ένα μέρος εξ’ αυτών επιστρέφει κατόπιν διατάγματος του Κύρου (βασιλιά της Περσίας) στην Ιερουσαλήμ.
Στο Έσδρας Α΄ γίνεται αρχικά μία προσπάθεια υπενθύμισης των τελευταίων γεγονότων πριν την Βαβυλώνια αιχμαλωσία: Ο λαμπρός εορτασμός του Πάσχα από τον βασιλιά του Ιουδαϊκού βασιλείου, Ιωσία, δεν άλλαξε την απόφαση του Θεού να πέσουν οι ισραηλίτες στα χέρια ξένων εξουσιαστών εξαιτίας του πλήθους των αμαρτιών τους. Κι αυτό γιατί η μετάνοια των Ιουδαίων ήταν επιφανειακή και όχι ουσιαστική. Ο Ιωσίας σύντομα θανατώθηκε σε μάχη την οποία έδωσε εναντίον των Αιγυπτίων. Μία μάχη την οποία δεν έπρεπε να δώσει, διότι αυτοί δεν απειλούσαν εκείνη τη στιγμή την πατρίδα του, αλλά εκστράτευαν εναντίον των Ασσυρίων.
Επόμενος βασιλιάς των Ιουδαίων χρήστηκε ο γιος του Ιωσία, Ιεχονίας. Οι Αιγύπτιοι όμως ως κυρίαρχοι της περιοχής, εκδίωξαν τον Ιεχονία από τον θρόνο του και εγκατέστησαν ως νέο βασιλιά των αδερφό του Ιεχονία, Ιωακίμ, ο οποίος επιδόθηκε με ζήλο στην ειδωλολατρία.
Την εποχή αυτή οι Βαβυλώνιοι που βασιλιά τους είχαν τον Ναβουχοδονόσορ, νίκησαν τα στρατεύματα των Αιγυπτίων και μπήκαν νικητές στην Ιερουσαλήμ. Από εδώ και πέρα αρχίζει η Βαβυλώνια αιχμαλωσία. Οι Βαβυλώνιοι εκθρόνισαν αμέσως από τον θρόνο του τον Ιωακίμ και στη θέση του τοποθέτησαν τον υιό του Ιωαχίμ, ο οποίος ήταν μόλις δεκαοκτώ ετών. Αυτός βασίλεψε μόλις τρεις μήνες και δέκα μέρες επιδιδόμενος και αυτός στο αμάρτημα της ειδωλολατρίας. Αυτόν αιχμάλωτο οι Βαβυλώνιοι τον μετέφεραν στην Βαβυλώνα και στη θέση του τοποθέτησαν τον Σεδεκία ο οποίος βασίλεψε για έντεκα χρόνια επιδιδόμενος «με ζήλο» στο αμάρτημα της ειδωλολατρίας. Ο προφήτης Ιερεμίας και άλλοι προφήτες πάλιν και πολλάκις προσπάθησαν να συνετίσουν με τους λόγους τους τον Σεδεκία. Αλλά αυτός, οι ιερείς και οι λοιποί αρχηγοί του επιτελείου περιγελούσαν τους προφήτες του Θεού. Ο Θεός λοιπόν «εγκατέλειψε» του ιουδαίους και οι Χαλδαίοι εισέβαλαν στην Ιουρασαλήμ (538 π.Χ), κατέσφαξαν πλήθος λαού και τους υπόλοιπους δέσμιους τους μετέφεραν στην Βαβυλώνα. Έτσι πληρώθηκε η προφητεία του προφήτου Ιερεμίου, ο οποίος είπε: «Οι Ιουδαίοι θα είναι αιχμάλωτοι μέχρις ότου η χώρα τους συμπληρώσει τον χρόνο των παραβάσεων της αργίας των Σαββάτων. Τούτο θα γίνει με το να ερημωθεί η χώρα αυτή εκ των κατοίκων της. Θα συμπληρωθεί δε ο χρόνος αυτός της καταργήσεως της αργίας των Σαββάτων, όταν συμπληρωθούν εβδομήντα έτη από την αιχμαλωσία τους». (Εδρας Α΄1,55). Η εισβολή των Χαλδαίων είχε επίσης ως καταστροφικό αποτέλεσμα την πυρπόληση του ναού του Σολομώντος
Η ανάδειξη του Ζοροβάβελ
Ο βασιλιάς της Περσίας Δαρείος (521-486 π.Χ), κάλεσε μέγα συμπόσιο. Μετά το συμπόσιο αυτό ο βασιλιάς αποσύρθηκε στο δωμάτιό του για να κοιμηθεί αλλά δεν μπορούσε λόγω δυσφορίας. Όταν τελικά αυτός αποκοιμήθηκε, οι τρεις σωματοφύλακές του που τον περιφρουρούσαν συνέταξαν ό,τι σοσφότερο μπορούσαν να επινοήσουν και το έβαλαν γραπτώς στο προσκεφάλι του. Όποιος από τους τρεις θα κρίνονταν από τον βασιλιά ότι είχε πει τον σοφότερο λόγο θα απολάμβανε εφόρου ζωής υψηλές τιμές από τον βασιλιά. Ό ένας υποστήριξε ότι ο οίνος είναι το ισχυρότερο πράγμα πάνω στη γη. Διότι όποιος τον γευτεί ακόμη κι αν είναι σοφός γίνεται ευθύς σαχλός. Ο άλλος υποστήριξε ότι ο βασιλιάς είναι ο ισχυρότερος πάνω στη γη διότι αυτός ότι διατάξει γίνεται αμέσως. Ακόμη και πόλεμοι ή σφαγές. Τα σοφότερα όμως λόγια τα είπε ο Ζοροβάβελ ο οποίος υποστήριξε : «Ότι ισχυροτέρα από τον οίνο και τον βασιλιά είναι η γυνή»: Είπε δε έτι περισσότερα: «Κύριοι, μέγας είναι ασφαλώς ο βασιλιάς και πολυάριθμοι οι άνθρωποι και ισχυρός ο οίνος. Ποιος όμως δεσπόζει πάνω απ’ όλα αυτά; Δεν είναι οι γυναίκες; Οι γυναίκες γέννησαν τον βασιλιά και όλους τους ανθρώπους οι οποίοι κυριαρχούν σε θάλασσα και ξηρά. Από τις γυναίκες γεννήθηκαν οι βασιλείς και αυτές τους ανέθρεψαν και εκείνους οι οποίοι φύτεψαν αμπέλια από τα οποία παράγεται ο οίνος. Οι γυναίκες κατασκευάζουν για τους ανθρώπους τα ενδύματα. Οι άνδρες δεν μπορούν να ζήσουν δίχως τις γυναίκες»! (Έσδρας Α΄4, 14-17).
Ο Ζοροβάβελ ανέπτυξε κι άλλο την γνώμη του και μεταξύ άλλων είπε: «Εάν οι άνδρες συγκεντρώσουν χρυσό και κάθε άλλο ωραίο πράγμα δουν όμως εκείνη τη στιγμή μια γυναίκα όμορφη να περνά, αφήνουν όλα τα άλλα και την χαζεύουν παρατηρώντας την με το στόμα ανοιχτό! Και κάθε άνθρωπος αφήνει τον πατέρα ακόμη και την ίδια την πατρίδα του και προσκολλάται στην γυναίκα του. Εξ΄αυτού οφείλετε να αναγνωρίσετε ότι οι γυναίκες βασιλεύουν σε μας. Δεν εργάζεστε και δεν υποφέρετε, κι όμως όλες τις απολαβές των κόπων σας δεν τις δίνετε στις γυναίκες σας;»… «Ο άνδρας περισσότερο αγαπά την γυναίκα του από τον πατέρα του και την μητέρα του! Πολλοί άνδρες τρελάθηκαν και έγιναν δούλοι σ’ αυτές. Πολλοί καταστράφηκαν, έγιναν δυστυχείς και παραβάτες του θείου νόμου για τις γυναίκες τους. Λοιπόν, δεν πιστεύετε στους λόγους μου;…»
Όσο μιλούσε ο Ζοροβάβελ, ο βασιλεύς και όλοι οι επίσημοι άνδρες τον παρακολουθούσαν κατάπληκτοι.
Τότε ο Ζοροβάβελ ανέπτυξε τη γνώμη του περί της αληθείας: «Κύριοι, ισχυρές λοιπόν δεν είναι οι γυναίκες; Βεβαίως! Μέγας είναι όμως ο ουρανός, μεγάλη η γη και ταχύς στην πορεία του είναι ο ήλιος… Δεν είναι λοιπόν μέγας αυτός που δημιούργησε όλα αυτά; Η αλήθεια είναι λοιπόν ισχυροτέρα όλων αυτών! Ολόκληρη η γη την αλήθεια προσκαλεί, ο ουρανός αυτήν επαινεί. Όλα τα δημιουργήματα σείονται και τρέμουν ενώπιόν της. Μετά της αληθείας δεν υπάρχει αδικία. Άδικος είναι ο οίνος, άδικος είναι ο βασιλεύς, άδικες είναι οι γυναίκες, άδικοι είναι όλοι οι άνθρωποι, όλα τα έργα των ανθρώπων είναι άδικα. Στους ανθρώπους δεν υπάρχει αλήθεια και διά της αδικίας αυτών αυτοί καταστρέφονται. Η αλήθεια όμως παραμένει πάντοτε, το κύρος της είναι αιώνιο»… «... (Έσδρας 5,39-40): Αυτή δεν λαμβάνει υπ’ όψιν της υψηλά πρόσωπα, ούτε διαφορές προσώπων, αλλά αυτή κάνει δίκαια πράγματα ενώπιον όλων κακών και άδικων ανθρώπων. Πάντες αρέσκονται στα έργα της. Δεν υπάρχει κανένα άδικο πράγμα όταν αυτή κρίνει. Σ’ αυτήν λοιπόν υπάρχει δύναμις, κυριότης, εξουσία, μεγαλοπρέπεια σε όλους τους αιώνες. Δεδοξασμένος ας είναι ο Θεός ο Κύριος της αληθείας»!
Τότε ο βασιλιάς είπε προς αυτόν: «Ζήτησε ότι θέλεις να σου δώσω. Θα σου δώσω περισσότερα απ’ όσα ζήτησες. Θα σου δώσω διότι αναδείχθηκες σοφότερος των άλλων. Θα παρακάθεσαι δίπλα μου και θα αναγνωριστείς ως συγγενής μου». Τότε ο Ζοροβάβελ είπε στον βασιλιά: «Θυμήσου το τάμα το οποίο έκανες κατά την ημέρα κατά την οποία παρέλαβες την βασιλεία σου. Να ανοικοδομηθεί δηλαδή η Ιερουσαλήμ….»
Ο βασιλιάς αφού άκουσε το αίτημα του Ζοροβάβελ, σηκώθηκε και καταφίλησε αυτόν και έδωσε εντολή σε όλους του διοικητές και τους σατράπες του να προωθήσουν το ζήτημα της επαναφοράς των ισραηλιτών στην Ιερουσαλήμ και στην ανοικοδόμηση αυτής και του ναού του Σολομώντος.
Έτσι, μετά από αυτά τα γεγονότα ο Δαρείος εξασφάλισε την επιστροφή όσων Εβραίων επιθυμούσαν στην πατρίδα τους.
Όταν ο νεαρός αυτός δούλος, ο Ζοροβάβελ βγήκε από το ανάκτορο του βασιλιά σήκωσε το βλέμμα του στον ουρανό και δόξασε τον Θεό.
Έτσι ο Ισραηλιτικός λαός επιδόθηκε με ζήλο στην ανοικοδόμηση του ναού. Όταν αυτή ολοκληρώθηκε, σάλπισαν οι σάλπιγγες χαρμόσυνα. Όμως η χαρά διαδέχθηκε την λύπη. Λύπη γιατί οι πρεσβύτεροι του λαού βλέποντας τον καινούριο ναό, διαπίστωσαν ότι υστερούσε κατά πολύ σε κάλλος σε σχέση με τον παλαιό ναό και έτσι θρήνησαν γοερά.
Έσδρας
Ο Έσδρας ήταν καλός γνώστης του Μωσαϊκού νόμου. Το 398 π.Χ μετέβη από την Βαβυλώνα στην Ιερουσαλήμ κατά το 7ο έτος της βασιλείας του Αρταξέρξου κατόπιν άδειας του βασιλέως της Περσίας.. Ο σκοπός του ταξιδιού του ήταν να διδάξει στους ισραηλίτες αυτό που με τα χρόνια είχαν λησμονήσει. Δηλαδή το θέλημα του Θεού για τον λαό του Ισραήλ το οποίο εκφράζονταν μέσω των Θείων νόμων.
Μαζί με τον Έσδρα αναχώρησαν απ’ την Βαβυλώνα 6000-8000 ισραηλίτες. Συνολικά διά μέσου του Ζοροβάβελ και του Έσδρα επαναπατρίστηκαν περίπου 200.000 Ιουδαίοι. Από την μεγάλη αυτή αναχώρηση απουσίαζαν οι Λευίτες, οι οποίοι λόγω του ιερατικού τους αξιώματος έπρεπε ως καθοδηγητές του λαού πρώτοι απ’ όλους να συμμετέχουν στον επαναπατρισμό των Ιουδαίων.
Όταν ο Έσδρας διαπίστωσε το μέγεθος που είχαν λάβει ανάμεσα στο ισραηλιτικό έθνος οι μεικτοί γάμοι, έκλαψε γοερά πέφτοντας στα γόνατα και ενώπιον του λαού ομολογούσε το μέγεθος της ανομίας του λαού. Τότε ένας εκ των αρχόντων των ισραηλιτών, ο Σεχενίας, ο οποίος μάλιστα είχε κι αυτός παντρευτεί εθνική γυναίκα ειδωλολάτρισσα, παρακίνησε τον Έσδρα να εκδώσει αυστηρό διάταγμα με το οποίο οι ισραηλίτες που είχαν κάνει μεικτούς γάμους θα υποχρεώνονταν να αποπέμψουν τις γυναίκες τους και τα παιδιά που είχαν προέλθει από τους γάμους αυτούς. Το ότι ο Σεχενίας πρότεινε κάτι τέτοιο στον Έσδρα είχε πολύ μεγάλη σημασία, διότι όπως είπαμε και ο ίδιος θα πλήττονταν από αυτό το διάταγμα.
Κατόπιν ο Έσδρας συγκάλεσε στην πλατεία του ναού όλο τον ισραηλιτικό λαό με σκοπό να ανακοινώσει την αποπομπή των ξένων γυναικών. Όσοι ισραηλινοί δεν παρουσιάστηκαν στην συγκέντρωση και δεν προχωρούσαν στην εκτέλεση του διατάγματος θα τους γινόταν δήμευση της περιουσίας τους και αφορισμός. Ο λαός λοιπόν έτρεμε την ημέρα εκείνη αφενός μεν εξαιτίας των αμαρτιών του, αφετέρου δε διότι εκείνη την ημέρα είχε βροχερό και ψυχρό καιρό. Άλλωστε ήταν μία ψυχρή μέρα του Δεκεμβρίου. Γιατί όμως ο Έσδρας επέμενε τόσο πολύ στην αποπομπή των ξένων γυναικών; Πάλιν και πολλάκις ο Θεός είχε τονίσει την σημασία που είχε το ισραηλιτικό έθνος να μην αναμειχθεί με τα όμορα ειδωλολατρικά. Εξαιτίας αυτής της ανάμειξης οι Ισραηλινοί μιμούνταν τις μιαρές συνήθειες των εθνών. Δηλαδή την ειδωλολατρία και τα ποικίλα έθιμα αυτής.
Η επάνοδος του Ισραήλ στην Παλαιστίνη είναι έργο της Θείας Πρόνοιας διότι: Η άκαμπτος αντίσταση των Ιουδαίων κατά την αιχμαλωσία, για να διατηρήσουν την εθνική τους συνείδηση και να μην αφομοιωθούν στο περιβάλλον τους, η ηρωική απόφαση μεγάλης μάζας εξ’ αυτών να επιστρέψουν στη γη των πατέρων τους και η ισχυροτάτη βοήθεια των βασιλέων της Περσίας ουδέν παράλληλον έχουσιν εν τη ιστορία της Ανατολής, σημειώνει ο αρχιμ. Ιωήλ Γιαννακόπουλος στον 14ο τόμο του περί της ερμηνείας της Παλαιάς Διαθήκης.
Κατόπιν αυτών θα ασχοληθούμε με το βιβλίο του Νεεμία, ο οποίος το 445 π.Χ προχώρησε Θεία Προνοία στην ανοικοδόμηση των τειχών της Ιερουσαλήμ.