214 μ.Χ Γρηγόριος Νεοκαισαρείας
Ο άγιος πατήρ ημών Γρηγόριος γεννήθηκε το 214 στη Νεοκαισάρεια του Πόντου. Η μητέρα του έχοντας επωμιστεί μόνη της την παιδεία των τριών παιδιών της, εξαιτίας του ξαφνικού θανάτου του συζύγου της φρόντισε με μεγάλη επιμέλεια για την μόρφωση των παιδιών της.
Ο τότε Θεόδωρος επέδειξε από νωρίς σπουδαία προσόντα στη μελέτη. Από δεκατεσσάρων ετών απομακρύνθηκε από τα θορυβώδη παιχνίδια των συνομήλικων του για να επιδοθεί στη μελέτη της αρμονίας της κτίσεως και να αντλήσει από αυτή κάποια ιδέα του μόνου Δημιουργού.
Την εποχή εκείνη όλοι κι όλοι στη Νεοκαισάρεια ήταν δεκαεπτά χριστιανοί. Οι σύντροφοι του νέου φθονώντας τον αγνή βιωτή του, πλήρωσαν κάποτε μια πόρνη για να διαδώσουν πως ο Θεόδωρος παραδόθηκε μαζί της στην ακολασία. Ο Θεόδωρος όμως δεν ζήτησε να βρει το δίκιο του, μήτε εξοργίστηκε με τους υπεύθυνους των διαβολών. Αρκέστηκε μόνο στα να πληρώσει την εταίρα τόσα χρήματα όσα του έδωσαν και οι άλλοι για να τον αφήσει ήσυχο.
Αργότερα ο Θεόδωρος βρέθηκε για σπουδές στην Καισάρεια της Παλαιστίνης όπου εκεί μαθήτευσε κοντά στον μεγάλο διδάσκαλο της εποχής Ωριγένη για περίπου πέντε χρόνια. (233-238). Ο μεγάλος Αλεξανδρινός διδάσκαλος εισήγαγε τον νέο στην χριστιανική πίστη, αλλά διατήρησαν τη διάκριση για να μην πέσουν σε ορισμένα σφάλματά του που οφείλονταν σε υπερβολικά τολμηρές εικοτολογίες για τα θεία Μυστήρια.
Επιστρέφοντας στην πατρίδα του ο νέος εγκατέλειψε τον κόσμο και αναχώρησε στην έρημο για να ζήσει με άσκηση και προσευχή . ο αρχιεπίσκοπος όμως της Αμασείας, Φαίδιμος, ακούγοντας να γίνεται λόγος για τις αρετές του Γρηγορίου προσπάθησε να τον πείσει να έλθει στη μητρόπολη και να χειροτονηθεί επίσκοπος Νεοκαισαρείας. Καθώς ο Γρηγόριος αρνήθηκε να εγκαταλείψει το ασκητήριό του, ο Φαίδιμος έπραξε τότε κάτι ασυνήθιστο. Χειροτόνησε τον Γρηγόριο εξ’ αποστάσεως, δίχως με άμεση επίθεση των χειρών, και του έστειλε μια επιστολή που τον βεβαίωνε ότι εκών άκων ήταν εφεξής επίσκοπος της πατρίδας του. Ο Γρηγόριος τότε ακούγοντας στις προσταγές του θείου θελήματος άφησε την ησυχία του.
Μία νύκτα, η Υπεραγία Θεοτόκος και ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος του φανερώθηκαν και του αποκάλυψαν με σαφήνεια το μυστήριο της ενότητας της θείας φύσεως και της διακρίσεως των τριών προσώπων.
Ο Γρηγόριος μέσα σε λίγο καιρό μετέστρεψε τους ανθρώπους της μητροπόλεώς του με τρανές αποδείξεις ότι η δύναμη του Θεού ήταν μαζί του. Γι’ αυτό το λόγο σύντομα τον ονόμασαν «Θαυματουργό».
Το 250 κατά διωγμό του Δεκίου, ο Γρηγόριος και πλήθος πιστών προτίμησαν να διαφύγουν στα βουνά, παρά να εκτεθούν στον θάνατο ανωφελώς. Από το καταφύγιό του προσευχόταν με θέρμη για του μάρτυρες που προσέφεραν το αίμα τους και περιέγραφε στους συντρόφους τους αγώνες τους σαν να τους είχε μπροστά του. όταν έληξε ο διωγμός φρόντισε για την περισυλλογή των τιμίων λειψάνων των μαρτύρων και για την τέλεση μεγάλων εορτών προς τιμήν τους, ιδίως μάλιστα σε μέρες που ειδωλολάτρες έκαναν τις δικές τους τελετές, έτσι ώστε όλη η περιοχή εκχριστιανίστηκε βαθιά.
Κατά το 275, λίγο πριν την εκδημία του ρώτησε τους κοντινούς του ανθρώπους πόσοι ειδωλολάτρες παρέμεινα στην επισκοπή του, τον πληροφόρησαν τότε ότι αυτοί δεν περισσότεροι από δεκαεπτά. Αριθμός ίδιος με τον αριθμό των χριστιανών που υπήρχαν όταν ανέλαβε το αξίωμά του.
Τη μνήμη του εορτάζουμε στις 17 Νοεμβρίου.