585 π.Χ Τα τελευταία χρόνια των Βασιλειών ως την Βαβυλώνια αιχμαλωσία.
- Τα τελευταία χρόνια των βασιλειών
Κατόπιν στον θρόνο του Ισραήλ ανέβηκαν οι Ιωάχαζ, Ιωάς και Ιερωβοάμ. Στο δε βασίλειο του Ιούδα βασίλεψαν διαδοχικά οι Αμεσσίας και Αζαρίας.
Η ασέβεια του έθνους του Ισραήλ ολοένα και αυξάνονταν. Ο βασιλιάς Άχαζ έφτασε στο σημείο να θυσιάσει τον ίδιο του τον γιο ως ολοκαύτωμα προς τιμήν του θεού Μολόχ. Κατόπιν διέταξε τον ασεβή αρχιερέα Ουρία να κατασκευάσει θυσιαστήριο όμοιο καθ’ όλα με το αυτό του ναού του Σολομώντος, για να θυσιάζει και εκείνος προσωπικά στον θεό. Μετατόπισε δε το αυθεντικό θυσιαστήριο σε άλλη θέση, θέτοντας ως κύριο θυσιαστήριο το δικό του. Διπλό θυσιαστήριο στο Ισραήλ, διπλή λατρεία σε Θεό και Σατανά…
Μετά τον Άχαζ βασίλεψε ο ασεβής υιός του Ωσηέ. Στα χρόνια του ο Θεός επέτρεψε στους Ασσύριους να πολιορκήσουν την Σαμάρεια. Ο ίδιος ο βασιλιάς πιάστηκε αιχμάλωτος οδηγούμενος στον Σαλμανασάρ. Τον ίδιο χρόνο ο Σαλμανασάρ (βασιλιάς των Ασσυρίων) πέθανε και στον θρόνο ανέβηκε ο αδερφός του Σαργών, ο οποίος συνέχισε την πολιορκία και έπιασε άλλους 27.800 ισραηλίτες ως αιχμαλώτους.
Ο Θεός κατ’ επανάληψη προειδοποιούσε τον εκλεκτό λαό: «Αποστράφητε από τις πονηρές σας πράξεις και φυλάξτε τις εντολές μου, τα δικαιώματά μου και γενικώς όλο τον νόμο, τον οποίο έδωσα στους προπάτορές σας, όλα όσα διέταξα αυτούς να φυλάττουν διά μέσου των δούλων μου των προφητών. Εκείνοι όμως είχαν άκαμπτον τον αυχένα τους και δεν με υπήκουσαν». (δ΄βασ. 12-15).
Οι ισραηλίτες σύντομα αναμείχθηκαν με τους Ασσυρίους, έχασαν την εθνική τους συνείδηση, αποτέλεσαν έναν νέο λαό… Νέα θρησκεία ξεπήδησε τότε η οποία δέχονταν τον αληθινό Θεό και παράλληλα υιοθετούσε θρησκευτικά έθιμα των ειδωλολατρών. Ο Θεός όμως πάντοτε ξεκάθαρα ζητά: «Δεν θα σεβαστείτε και δεν θα φοβηθείτε ξένους θεούς» (βασ. Δ΄17,38).
Εν τούτοις η θρησκευτική αυτή αίρεση απέκτησε οργάνωση, ιερατεία, ναό.
Στον αντίποδα, στο βασίλειο του Ιούδα τα πράγματα ήταν καλλίτερα. Στον θρόνο ανέβηκε ο ευλαβής Εζεκίας, ο οποίος αντιτάχθηκε στην ειδωλολατρία καταστρέφοντας τα προσκυνήματα των ειδωλολατρών. Δεν έμεινε όμως και αυτός ανενόχλητος από τους εξωτερικούς εισβολείς. Ο Σενναχηρίμ βασιλιάς των Ασσυρίων πολιόρκησε την Ιουδαία πιέζοντας τον Εζεκία να παραδοθεί. Χαρακτηριστικός είναι ο λόγος του Ραψάκη (στρατηγός των Ασσυρίων): «Αυτά λέγει ο βασιλεύς ο μέγας, ο βασιλεύς των Ασσυρίων: Ποια είναι η πεποίθηση στην οποία στηρίζεστε; Έχω την δύναμη και αν θελήσω θα φέρω εις πέρας διά του πολέμου την αποστολή… Ίσως μου πεις, εις Κύριον τον Θεόν μας έχομεν πεποίθησιν. Δεν πρέπει να έχετε σ’ αυτόν ελπίδες. Ο Κύριος ο Θεός σας είπε σε μένα: πήγαινε στη χώρα αυτή και κατάστρεψέ την.
Οι Ιουδαίοι ισραηλίτες με σχισμένα ιμάτια κατέφυγαν στην τελευταία ελπίδα τους, στον προφήτη Ησαΐα. Ο Ησαΐας είπε: «Ναι εγώ θα δώσω στον Ραψάκη ψυχική διάθεση τέτοια, ώστε θα ακούσει είδηση τέτοια ώστε θα αναγκαστεί να επιστρέψει στην πατρίδα του». Πράγματι, ο Αιγυπτιακός στρατός οργάνωσε επίθεση κατά των Ασσυρίων, αναγκάζοντας τον Ραψάκη να επιστρέψει αμέσως στην πατρίδα του.
Ο προφήτης Ησαΐας είπε τότε: «Αυτά λέγει ο Κύριος ο Θεός των δυνάμεων ουρανού και γης, ο Θεός Ισραήλ εις τον Σενναχηρίμ των βασιλέα των Ασσυρίων: Σε ενέπαιξε και σε περιφρόνησε, το καύχημά μου, η κοπελίτσα μου Σιών, κούνησε ξοπίσω εμπαικτικά το κεφάλι της η κορούλα μου Ιερουσαλήμ. Ποιον ωνείδισες και ύβρισες; Εναντίον τίνος ύψωσες την φωνή σου; Θα θέσω τα άγκιστρά μου στους μυκτήρες και τον χαλινό μου θα θέσω στα χείλη σου και δι’ αυτών θα σε επιστρέψω να πάρεις την οδό από όπου ήρθες… Από αρχαιοτάτων χρόνων έλαβα τις αποφάσεις μου» .
«Θα υπερασπίσω την πόλη ταύτη διά την δόξα μου και προς χάριν του δούλου μου Δαυίδ». Καταλήγει ο Κύριος. Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομο σχολιάζοντας την φράση αυτή του Θεού λέει: «Ο Θεός είναι τόσο αγαθός, ώστε σώζει τους ανθρώπους, όχι μόνο εάν είναι λίγοι δίκαιοι, αλλά ακόμη και ένας και αυτός αποθανών».
Πράγματι, εκείνη τη νύχτα άγγελος εξολοθρευτής φόνευσε 185.000 άνδρες από το στρατόπεδο των Ασσυρίων, αναγκάζοντας τον Σενναχηρίμ να επιστρέψει κακήν κακώς στην πατρίδα του. (βασ. Δ΄19,33-36).
Το τέλος του Σενναχηρίμ είναι πολύ ταπεινωτικό. Κατοίκησε στην Νινευή, όπου φονεύθηκε από τα ίδια του τα παιδιά.
- Τα τελευταία χρόνια και η καταστροφή του βασιλείου του Ιούδα
Μετά τον θάνατο του Εζεκία στον θρόνο του βασιλείου του Ιούδα ανέβηκε ο γιος του Μανασσής. Ο Μανασσής ανέβηκε στον θρόνο σε ηλικία 12 ετών και βασίλεψε συνολικά πενήντα πέντε έτη. Υπήρξε ασεβής απέναντι στον Θεό, διότι λάτρεψε τα είδωλα και ανοικοδόμησε τους ναούς των ειδώλων. Έφτασε σε τόσο μεγάλα επίπεδα ασέβειας ώστε έφτασε στο σημείο να τοποθετήσει το άγαλμα της Αστάρτης (Αφροδίτης) μέσα στον ναό του Σολομώντα. Το ερώτημα είναι: πως ο Θεός επέτρεψε σε έναν τόσο ασεβή βασιλιά να βασιλέψει επί τόσα πολλά χρόνια στο βασίλειο του Ιούδα; Η απάντηση είναι ότι ο Θεός ήθελε να δει την προαίρεση του λαού Του. Ο λαός δεν αντέδρασε, με την σιωπή του συμβάδισε με το φρόνημα του ασεβούς βασιλέως. Συνεπώς η επερχόμενη καταστροφή του Ισραήλ θα αποδειχθεί απολύτως δίκαιη. Ο Θεός πριν συμβεί η άλωση της Ιερουσαλήμ υπό των εθνών εξήγησε διά των προφητών Του την αιτία: «Θα γίνει τούτο, επειδή διέπραξαν το μέγα κακό της ασεβείας ενώπιον των οφθαλμών μου και διότι συνεχώς δεν έπαυσαν να με παροργίζουν από τη μέρα κατά την οποία εξήγαγα τους πατέρες αυτών εκ της Αιγύπτου, μέχρι της ημέρας ταύτης».
Μετά τον θάνατο του Μανασσή βασίλεψε ο υιός του Αμών. Ο χρόνος της βασιλείας του ήταν μόνο δύο χρόνια. Οι δούλοι του τον σκότωσαν μέσα στο ανάκτορό του διότι και αυτός όπως και ο πατέρας του υπήρξε πολύ ασεβής. Ο λαός όμως δεν εκτίμησε την αιτία της επαναστάσεως των αυλικών του Αμών και θανάτωσε τους δίκαιους επαναστάτες.
Στη συνέχεια ανέβηκε στον θρόνο ο υιός του Αμών, ο Ιωσίας, σε ηλικία μόλις οκτώ ετών. Αυτός βασίλεψε στην Ιερουσαλήμ τριάντα ένα χρόνια. Ο Ιωσίας υπήρξε ευσεβής απέναντι στον Θεό. Διέταξε την ανακαίνιση του ναού του Σολομώντος . Στα χρόνια του βρέθηκε το πρωτότυπο βιβλίο της πεντατεύχου το οποίο ήταν γραμμένο δια χειρός του Μωυσέως. Ο Ιωσίας όταν πληροφορήθηκε την εύρεση της πεντατεύχου το θεώρησε ως σημάδι της οργής του Θεού. Διότι όλα τα προηγούμενα χρόνια οι ισραηλίτες δεν σεβάστηκαν τον νόμο του Κυρίου, αλλά συστηματικά αμάρταναν. Η προφήτης Όλδα είπε τότε: «Αυτά λέγει ο Κύριος: …Ιδού εγώ θα επιφέρω μεγάλη καταστροφή στον τόπο τούτο, εφαρμόζοντας σ’ αυτούς όλες τις τιμωρίες που γράφονται στο βιβλίο αυτό, τις οποίες διάβασε ο βασιλιάς του βασιλείου του Ιούδα. Αυτό θα γίνει διότι οι Ιουδαίοι με εγκατέλειψαν προσφέροντας θυμίαμα σε ξένους θεούς, με αποτέλεσμα να με παροργίσουν και να ανάψει ο θυμός μου εναντίον του τόπου τούτου. Προς δε τον βασιλέα του Ιούδα ο οποίος σας απέστειλε θα πείτε τα εξής: Επειδή με τις απειλές τις οποίες διάβασες στο βιβλίο αυτό κατανύχθηκε η καρδιά σου, και το πρόσωπό σου άλλαξε όψη και ταπεινώθηκες ενώπιον του Κυρίου… επειδή λέγω έσχισες τα ιμάτιά σου και έκλαυσες ενώπιόν μου εγώ σε άκουσα. Σε σένα δεν θα συμβεί το ίδιο πράγμα. Θα σε προσθέσω στους πατέρες σου και θα ενταφιαστείς ειρηνικώς, και τα μάτια σου δεν θα δουν τις συμφορές αυτές τις οποίες θα επιφέρω κατά του τόπου τούτου». (βασ. Δ΄22,16-20).
Η προφητεία αυτή της προφήτιδας Όλδας ειπώθηκε τριάντα πέντε χρόνια πριν την άλωση της Ιερουσαλήμ.
Ακούγοντας αυτά τα λόγια ο βασιλιάς Ιωσίας, κάλεσε όλο τον λαό στα ανάκτορα και έκανε νέα διαθήκη με τον Κύριο. Αποφάσισε την άμεση καταστροφή όλων των ειδώλων και το κάψιμο αυτών, την εξαγωγή του αγάλματος της Αφροδίτης από τον ναό του Σολομώντος και την καύση αυτού κατόπιν δε, την θανάτωση όλων των ιερέων των ειδώλων. Κατόπιν εορτάστηκε περίλαμπρα το Πάσχα του Κυρίου. Δεν είχε ποτέ ξανά εορταστεί τόσο λαμπρά το Πάσχα στο Ισραήλ. Παρόλα αυτά γράφει ο συγγραφέας των Βασιλειών: ο Θεός δεν μεταστράφηκε, ώστε να παύσει ο θυμός και η οργή του, τα οποία ξέσπασαν εναντίον του Ιούδα, διά των οποίων ο Μανασσής παρόργισε τον Κύριο. Διά τούτο ο Κύριος είπε: και αυτό ακόμη το βασίλειο του Ιούδα θα απομακρύνω από το πρόσωπό μου…
Ο Ιωσίας σύμφωνα με την προφητεία της προφήτιδας Όλδας σκοτώθηκε λίγο αργότερα σε μια μάχη και στον θρόνο ανέβηκε ο γιος του Ιωάχαζ ο οποίος όμως δεν ήταν ο πρωτότοκος γιος του Ιωσία. Ανέβηκε στον θρόνο διά της επιβολής του Ιουδαϊκού λαού. Αυτός βασίλεψε μόνο τρεις μήνες. Παρά το σύντομο της βασιλείας του, πρόλαβε να επαναφέρει την λατρεία των ειδώλων. Ο βασιλιάς της Αιγύπτου Νεχαώ τον έπιασε όμως και τον μετέφερε αιχμάλωτο στην πόλη Δεβλαθά. Στη θέση του οι Αιγύπτιοι τοποθέτησαν ως νέο βασιλιά του βασιλείου του Ιούδα τον άλλο γιο του Ιωσία, Ελιακίμ, τον οποίο ονόμασαν Ιωακίμ.
Από τις μέρες της βασιλείας του Ιωακίμ και έπειτα μετρώνται σταδιακά και οι τελευταίες μέρες του βασιλείου του Ιούδα. Ο Ιωακίμ υπήρξε και αυτός ασεβής ειδωλολάτρης. Κατά την εποχή αυτή ο Ναβουχοδονόσορ, βασιλιάς της Βαβυλώνας επιτέθηκε κατά του βασιλείου του Ιούδα. Ο Ναβουχοδονόσορ υπήρξε ένας από τους πιο λαμπρούς βασιλιάδες που έζησαν στην ιστορία. Στα χρόνια του η Βαβυλώνα έγινε η μεγαλύτερη πόλη στον κόσμο. Αυτός έμελε να γίνει και η αιτία της πτώσεως της Ιερουσαλήμ.
Ο Ιωακείμ πέθανε και στη θέση του ανέβηκε στον θρόνο ο γιος του Ιωαχίμ. Στα χρόνια του Ιωαχίμ ο Ναβουχονοδόσορ πολιόρκησε την Ιερουσαλήμ και έπιασε αιχμάλωτο τον βασιλιά και τους αυλικούς του. Από τη στιγμή αυτή αρχίζει σταδιακά η κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τους εθνικούς. Αρχικά μεταφέρθηκαν στην Βαβυλώνα οι θησαυροί της Ιερουσαλήμ και του ναού του Σολομώντος. Κατόπιν αιχμαλώτισε όλους τους μάχημους κατοίκους της Ιερουσαλήμ 10.000 στο αριθμό, τους οποίους μετέφερε στην Βαβυλώνα. Αφέθηκαν ελεύθεροι μόνο οι φτωχοί της πόλεως οι οποίοι ήταν ανήμποροι να αντιδράσουν. Στον θρόνο του Ιούδα ανέβηκε υπό των Βαβυλωνίων ο Ματθανίας ο οποίος ονομάστηκε Σεδεκίας. Ακόμη όμως και στα έσχατα χρόνια του βασιλείου του Ιούδα ο Σεδεκίας όπως σημειώνεται υπό του συγγραφέως, έπραξε το πονηρό ενώπιον του Θεού. Μας κάνει εντύπωση η τόσο μεγάλη επιμονή των ισραηλιτών στην ειδωλολατρία ακόμη και σε τόσο κρίσιμες στιγμές για το έθνος τους.
Στις 25 Ιανουαρίου του 589 π.Χ ξεκίνησε η τελική πολιορκία της Ιερουσαλήμ από τον Ναβουχοδονόρα. Αυτή διήρκησε τριάντα μήνες. Στο διάστημα αυτό της πολιορκίας η πείνα ήταν μεγάλη εντός της πόλεως. Σε απόπειρα διαφυγής ο Σεδεκίας πιάστηκε αιχμάλωτος και οδηγήθηκε στην Βαβυλώνα. Εκεί ο Ναβουχοδονόσορ έσφαξε μπροστά στα μάτια του Σεδεκία τους γιους του και κατόπιν του έβγαλαν τα μάτια. ΟΣεδεκίας τα έπαθε όλα αυτά διότι επαναστάτησε εναντίον των Βαβυλωνίων οι οποίοι ήδη όπως αναφέρθηκε παραπάνω είχαν καταλάβει την Ιερουσαλήμ και ήταν κύριοι αυτής. Στη συνέχεια οι Βαβυλώνιοι ως αντίποινα έκαψαν τον ναό του Σολομώντα και γκρέμισαν τα τείχη της πόλεως. Οι δε εναπομείναντες εβραίοι έφυγαν εξόριστοι στην Αίγυπτο για να αποφύγουν την οργή των Χαλδαίων.
Αυτό είναι το τέλος του βασιλείου του Ιούδα και η αρχή μιας νέας οδυνηρής ιστορικής πραγματικότητας για τους Ισραηλίτες…