Οι enories.gr ΚΑΙ Ο ΠΕΡΙΠΑΤΗΤΗΣ «ταξιδεύουν» σήμερα στις Η.Π.Α προσπαθώντας να ανιχνεύσουν την κοινωνική δομή της χώρας σε συνάρτηση με την Ορθοδοξία. Το ερώτημα που τίθεται είναι το κατά πόσον η Ορθόδοξη πίστη έχει εισβάλλει στην αμερικανική κοινωνία ή όχι και τί προοπτικές υπάρχουν για την εξάπλωση της Ορθοδοξίας εκεί.

Η.Π.Α

«Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής (Η.Π.Α.) – συχνά αναφερόμενες ως «Ηνωμένες Πολιτείες» ή απλά «Αμερική» – είναι μια ομοσπονδιακή δημοκρατία 50 πολιτειών που βρίσκεται στο κέντρο της Βόρειας Αμερικής.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες συνορεύουν με τον Καναδά στα βόρεια και το Μεξικό στα νότια, και τα χωρικά της ύδατα συνορεύουν με την Ρωσία, τον Καναδά και τις Μπαχάμες. Περικλείεται από τον Ειρηνικό Ωκεανό, τον Αρκτικό Ωκεανό, τον Ατλαντικό Ωκεανό, τον Κόλπο του Μεξικού και την Καραϊβική Θάλασσα, ενώ χωρίζεται από τη Ρωσία με τον Βερίγγειο Πορθμό. 48 από τις πολιτείες βρίσκονται σε μια ενιαία περιοχή μεταξύ του Καναδά και του Μεξικού. Οι άλλες δύο, η Αλάσκα και το αρχιπέλαγος της Χαβάης, δε συνδέονται με τις υπόλοιπες. Υπάρχει μια ομοσπονδιακή περιοχή - η Περιφέρεια της Κολούμπια, όπου βρίσκεται η πρωτεύουσα Ουάσινγκτον και μια ακατοίκητη περιοχή, η Ατόλλη Παλμύρα, που έχοντας πλήρως ενσωματωθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες θεωρείται μέρος της χώρας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες επίσης κατέχουν ένα αριθμό από υπερπόντιες περιοχές και κτήσεις. Οι περισσότεροι κάτοικοι των Ηνωμένων Πολιτειών κατάγονται από Ευρωπαίους μετανάστες. Οι περισσότεροι κατάγονται από τις γερμανόφωνες χώρες (Γερμανία, Αυστρία, Ελβετία), την Αγγλία, τη Σκωτία, την Ιρλανδία, τη Γαλλία, την Ισπανία, το Βέλγιο, την Ολλανδία, τις σκανδιναβικές χώρες, την Ανατολική Ευρώπη και την Ιταλία. Άλλες ευρωπαϊκές εθνότητες, όπως οι Έλληνες, δεν έχουν αφομοιωθεί τόσο όσο οι Αγγλοσάξωνες, οι Λατίνοι, οι Κέλτες και οι Ανατολικοευρωπαίοι, και κρατούν ζωντανές κοινότητες. Υπάρχει και μεγάλο ποσοστό μεταναστών της πρώτης γενιάς που επιδιώκουν από μόνοι τους να αφομοιωθούν στο γενικό σύνολο του πληθυσμού. Τα πρόσφατα χρόνια πολλοί ισπανόφωνοι μετανάστευσαν από το Μεξικό και άλλα μέρη της Λατινικής Αμερικής, κυρίως στις νοτιοδυτικές πολιτείες, πολλοί από αυτούς παράνομα. Ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού κατάγεται από Αφρικανούς, που μεταφέρθηκαν στην Αμερική ως σκλάβοι. Μια τρίτη μεγάλη πληθυσμιακή ομάδα είναι Ασιάτες, που βρίσκονται κυρίως στη Δυτική Ακτή. Οι ιθαγενείς κάτοικοι της Αμερικής, που είναι οι Ινδιάνοι και οι Εσκιμώοι, αποτελούν σήμερα μικρό μόνο ποσοστό του πληθυσμού.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν κάποια επίσημη γλώσσα σε ομοσπονδιακό επίπεδο, αλλά η αγγλική είναι η κύρια γλώσσα του πληθυσμού και χρησιμοποιείται ως ντε φάκτο επίσημη γλώσσα. Χαρακτηριστική είναι η γνωστή σε όλους μας αμερικανική μασημένη προφορά που έχουν πάντοτε όλοι όσοι είναι γεννημένοι και εξακολουθούν να κατοικούν στη χώρα και πολλοί από τους μετανάστες πρώτης γενιάς. 27 από τις πολιτείες έχουν τα αγγλικά ως επίσημη γλώσσα, ενώ 3 πολιτείες, η Χαβάη, η Λουιζιάνα και το Νέο Μεξικό, έχουν από μία δεύτερη γλώσσα (χαβανέζικα, γαλλικά και ισπανικά αντίστοιχα). Τα ισπανικά είναι η δεύτερη περισσότερο ομιλούμενη γλώσσα, κυρίως λόγω της επιρροής των Λατινοαμερικανών που μετανάστευσαν πρόσφατα στη χώρα και επειδή το 1/5 της ηπειρωτικής περιοχής ανήκε αρχικά στο Μεξικό και η κύρια γλώσσα σε μερικές νοτιοδυτικές περιοχές ήταν τα ισπανικά.

Κατά το 2004 στις Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιούνταν περίπου 336 γλώσσες (ομιλίας ή νοηματικές), από τις οποίες οι 176 είναι ιθαγενείς στην περιοχή. Μετά τα αγγλικά, οι γλώσσες που ομιλούνται περισσότερο είναι τα ισπανικά, τα γαλλικά και τα κινέζικα.

Ο πληθυσμός της χώρας είναι 307.212.123 (3η στον κόσμο). Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού είναι 0,97% (εκτίμηση 2010). Ρυθμός γεννήσεων 13,83 γεννήσεις/1000 πληθυσμού και θανάτων 8,38 θάνατοι/1000 πληθυσμού (εκτίμηση 2010). Μέσος συνολικός ρυθμός γονιμότητας: 2,06 παιδιά (2010). Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2010 τα 78,24 χρόνια (75,78 χρόνια οι άνδρες και 80,81 οι γυναίκες).

Ελληνική παρουσία στις Η.Π.Α

Σήμερα συχνά γίνεται λόγος για δύο με τρία εκατομμύρια Έλληνες ομογενείς στις ΗΠΑ^[11], όμως αυτός ο αριθμός είναι υπερβολικός.

Απογραφικά στοιχεία έδειξαν ότι το 1990 στις ΗΠΑ κατοικούσαν περίπου 700.000 άτομα με ελληνική καταγωγή και από τους δύο γονείς και 400.000 άλλα άτομα με κάποια ρίζα ελληνική^[10]. Το 2000 στις ΗΠΑ κατοικούσαν 1.153.300 άτομα με ελληνική καταγωγή από τον έναν ή και τους δύο γονείς. Δηλαδή, το 0,41% των Αμερικανών έχουν ρίζες ελληνικές^[12]. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία του 2000, τα περισσότερα άτομα ελληνικής καταγωγής κατοικούν στις βορειοανατολικές πολιτείες, στην Καλιφόρνια και τη Φλόριντα.

Ο αριθμός των Αμερικανών που μιλούν την ελληνική γλώσσα αποτελεί το 0,116% του πληθυσμού (στοιχεία 2005^[13]). Αυτό σημαίνει πως μόνον 312.000 κάτοικοι των ΗΠΑ, ή το 27% των Αμερικανών ελληνικής καταγωγής μιλούν την ελληνική γλώσσα. Προφανώς, η διακοπή της εισροής νέων Ελλήνων μεταναστών και η αφομοίωση των νεότερων γενεών έχει ως συνέπεια τη σταδιακή εξαφάνιση του ελληνικού στοιχείου στις ΗΠΑ. Έρευνα του 1990 έδειξε επίσης ότι στις ΗΠΑ κατοικούν περίπου 550.000 ελληνορθόδοξοι, ενώ τα μέλη της Ελληνορθόδοξης Αρχιεπισκοπής στις ΗΠΑ ανέρχονται σε 400.000 άτομα περίπου

Θρησκείες

Οι περισσότεροι κάτοικοι ανήκουν σε κάποιο δόγμα του Χριστιανισμού, ωστόσο υπάρχει μια σταδιακή πτώση. Το 1990 το 86,2% αυτοπροσδιοριζόταν ως Χριστιανοί, ενώ το 2001 το ποσοστό έπεσε στο 76,5%. Στην απογραφή του 2001 δήλωσαν ως θρήσκευμα: Προτεστάντες 52%, Καθολικοί 24,5%, τίποτε 13,2%, Εβραίοι 1,3% και 0,3 - 0,5% Μουσουλμάνοι, Βουδιστές, αγνωστικιστές, άθεοι, Ινδουϊστές κ.ά. Υπάρχει διαφορά μεταξύ αυτών που δηλώνουν οπαδοί μιας θρησκείας από αυτούς που είναι μέλη της εκκλησίας αυτής της θρησκείας. Τα μέλη των εκκλησιών κατά την απογραφή του 2001 ήταν 53% Χριστιανοί, 2,3% Εβραίοι και 0,1% Μουσουλμάνοι με τους υπόλοιπους χαμηλότερα.

Σε έρευνα κατά τα μέσα του 2007, η εφημερίδα USA Today αναφέρει τα έξης ποσοστά θρησκευτικής κατανομής του πληθυσμού των ΗΠΑ: α) Χριστιανικές ομολογίες: Ευαγγελικός Προτεσταντισμός 26%, Παραδοσιακός Προτεσταντισμός 18%, Μαύρος Προτεσταντισμός 7%, Καθολικισμός 24%, Μορμονισμός 2%, Ορθοδοξία 1%, Μάρτυρες του Ιεχωβά 1%, άλλοι Χριστιανοί λιγότερο από 0,5%· β) άλλα θρησκεύματα: Ιουδαίοι 2%, Μουσουλμάνοι 1%, Βουδιστές 1%, Ινδουιστές λιγότερο από 0,5%, άλλες παγκόσμιες θρησκείες λιγότερο από 0,5%, άλλα 1%· γ) μη ανήκοντες σε θρήσκευμα: άθρησκοι 16%, δεν ξέρω/δεν απαντώ 1%.»[1].

Η ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ

Η αρχιεπισκοπή Αμερικής με έδρα τη Νέα Υόρκη επιτελεί σπουδαίο έργο με πρωτεργάτη της τον σημερινό Αρχιεπίσκοπο Αμερικής κ. Δημήτριο. Ο οποίος διαπιστώνοντας τις τεράστιες ποιμαντικές ανάγκες της αρχιεπισκοπής, ανακοίνωσε ότι συμφώνως προς το νέο Καταστατικό, η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, επιβεβαιώνοντας την ενότητα και το ενιαίον της Αρχιεπισκοπής, ανύψωσε τις Επισκοπές σε Μητροπόλεις της Αρχιεπισκοπής. Οι Μητροπόλεις της Ι. Αρχιεπισκοπής Αμερικής είναι κατ’ αλφαβητική σειρά οι εξής: Ιερά Μητρόπολις Αγίου Φραγκίσκου, Ιερά Μητρόπολις Ατλάντας, Ιερά Μητρόπολις Βοστώνης, Ιερά Μητρόπολις Νέας Ιερσέης, Ιερά Μητρόπολις Ντένβερ, Ιερά Μητρόπολις Ντητρόϊτ, Ιερά Μητρόπολις Πιττσβούργου και Ιερά Μητρόπολις Σικάγου. Παράλληλα ανακοινώθηκε ότι η Σύνοδος του Πατριαρχείου εξέλεξε όλους τους Ιεράρχες των πρώην Επισκοπών εις Μητροπολίτες των αντιστοίχων Μητροπόλεων. Οι Ιεράρχες των ως άνω Μητροπόλεων θα φέρουν στο εξής τους τίτλους ως ακολούθως(κατά σειρά πρεσβείων χειροτονίας):

v     Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σικάγου, ο κ. Ιάκωβος

v     Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης, Αγίου Φραγκίσκου ο κ. Αντώνιος

v     Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πιττσβούργου, ο κ. Μάξιμος

v     Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βοστώνης, ο κ. Μεθόδιος

v     Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ντένβερ, ο κ. Ησαϊας

v     Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ατλάντας, ο κ. Αλέξιος

v     Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ντητρόϊτ,  ο κ. Νικόλαος

Η ανύψωση των Επισκοπών εις Μητροπόλεις της Ι. Αρχιεπισκοπής αποτελεί αλλαγή αντιπροσωπευτική της δυνάμεως και της ζωτικότητος της Αρχιεπισκοπής. Οι Μητροπόλεις είναι μέλη της Ελληνικής Ορθοδόξου Αρχιεπισκοπής Αμερικής. Η Αρχιεπισκοπή διατηρεί την ενότητά της διοικητικώς και οικονομικώς και σε θέματα διακονίας και λειτουργίας. Όλες οι ενορίες, τα ιδρύματα, οι οργανισμοί και διακονίες παραμένουν εντός και υπό την δικαιοδοσία της Ι. Αρχιεπισκοπής . Η εκλογή έκαστου των Ιεραρχών εις Μητροπολίτες των Μητροπόλεων της Αρχιεπισκοπής επιβεβαιώνει περαιτέρω την ακεραιότητα και ενότητα της Αρχιεπισκοπής. Οι Μητροπολίτες δεν είναι πλέον Μητροπολίτες του Πατριαρχικού Θρόνου, αλλά Μητροπολίτες της Αρχιεπισκοπής. Ο Αρχιεπίσκοπος, ως επικεφαλής της Αρχιεπισκοπής, παραμένει Έξαρχος του Οικουμενικού Πατριαρχείου εν ταις Ηνωμέναις Πολιτείαις της Αμερικής. Οι Μητροπολίτες παραμένουν μέλη της Ιεράς Επαρχιακής Συνόδου της Αρχιεπισκοπής, μιας Συνόδου της οποίας προεδρεύει ο Αρχιεπίσκοπος και η οποία συνιστά έκφραση ενότητος και λειτουργεί ως αποφασιστικός ενωτικός παράγων σε όλα τα επίπεδα ζωής της Αρχιεπισκοπής. Επιπροσθέτως, τώρα υπάρχει σαφής δομή αφού η Αρχιεπισκοπή έχει Μητροπόλεις και Μητροπολίτες οι οποίοι συνδέονται με τα ονόματα γεωγραφικών περιοχών της Αμερικής.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ Κ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Αμερικής κ. Δημήτριος, υιός του Χρήστου και της Γεωργίας Τρακατέλλη, γεννήθηκε την 1η Φεβρουαρίου του 1928, στην Θεσσαλονίκη, όπου και παρακολούθησε τις εγκύκλιες σπουδές του. Κατόπιν εισήλθε στο Πειραματικό Λυκειο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το οποίο και απεφοίτησε αριστούχος τον Ιούνιο του 1946.

Ο Σεβασμιώτατος κ. Δημήτριος ενθρονίστηκε ως Αρχιεπίσκοπος Αμερικής και Έξαρχος του Ατλαντικού και Ειρηνικού Ωκεανού, το Σαββατο 18 Σεπτεμβρίου 1999, στον Ιερό Καθεδρικό Ναο της Αγίας Τριάδος, στην πόλη της Νεας Υορκης. Κατά την διάρκεια της ενθρονιστηρίου τελετής το Οικουμενικό Πατριαρχείο εκπροσωπούσε ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος πρώην Βορείου και Νοτίου Αμερικής κ. Ιακωβος και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σεβαστείας κ. Δημήτριος καθώς την Εκκλησία της Ελλάδος ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σερρών και Νιγρίτης κ. Μαξιμος. Ο τότε Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής κ. William Clinton εκπροσωπήθηκε από την σύζυγό του κ. Hillary Clinton. Στην ενθρονιστήρια ομιλία του ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος κ. Δημήτριος ανέπτυξε τις τρεις κύριες κατευθύνσεις της διακονίας του και οι οποίες εστιάζονται: α) στην καλλιέργεια, και ανάπτυξη μίας δυναμικής Ορθοδόξου πίστεως στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, β) στην εντονοποίηση της απεριόριστης αγάπης, της στοργής και της φροντίδος για τον άνθρωπο, γ) στον τονισμό για την προαγωγή και την θεμελίωση μίας δυναμικής και αδιάσπαστης ενότητας και ομοψυχίας μεταξύ των μελών της Ορθοδόξου Εκκλησίας αλλά και του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου.[1]

Κατά το διάστημα που ακολουθεί την ενθρόνιση του το Σεπτέμβριο του 1999, ο Σεβασμιώτατος Αρχιεπίσκοπος Δημήτριος συνεργάζεται ακατάπαυστα μαζί με τους Ιεράρχες, τον κλήρο και τα λαϊκά μέλη της Ελληνικής Ορθοδόξου Αρχιεπισκοπής σε μια προσπάθεια ενδυνάμωσης τόσο των συνθηκών ενότητας και ειρήνης στους κόλπους της Εκκλησίας της Αμερικής, όσο και διοικητικής αναδιοργάνωσης και σταθερότητας του έργου της. Απαιτεί ενότητα, ειλικρινείς σχέσεις, καθώς και μια διαρκώς αυξανόμενη δέσμευση στο θεό και στη θεία λειτουργία, στο όνομα του Χριστού. Όπως βεβαιώνει, τούτο είναι βασικό, όχι μόνο ως μαρτυρία της καθοδηγητικής παρουσίας του Αγίου Πνεύματος, αλλά επίσης και ως προϋπόθεση για ανάπτυξη κι εξέλιξη.[2]

ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΤΗΣ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ

Απόσπασμα ὀμιλία του Αρχιγραμματέα του Οικουμενικού Πατριαρχείου στη Θεολογική Σχολή του Αγίου Βλαδιμήρου Νέας Υόρκης του Ἀρχιμ. Ἐλπιδοφόρου Λαμπρυνιάδου, Αρχιγραμματέως της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Θρόνου

Ἀπ’ἀρχῆς  οἱ Οἰκουμενικές Σύνοδοι κατέγραψαν τήν ἀρχική χριστιανική καί ἀποστολική συνείδηση περί ὀργανώσεως τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ βίου μέ βάση καθαρά τό γεωγραφικό κριτήριο καί ὄχι τή γλωσσική ἤ τήν ἐθνική καταγωγή. Ἡ δικαιοδοσία κάθε Ἐκκλησίας περιεγράφη ἐπακριβῶς στίς ἀποφάσεις τους, ἐνῷ οἱ συγκροτοῦντες αὐτές ἅγιοι καί θεοφόροι πατέρες ἦσαν ἐν γνώσει ὅτι ὑπῆρχαν περιοχές ἐκτός τῶν ὁρίων τοῦ ρωμαϊκοῦ κόσμου καί ἐκτός τῆς γνωστῆς τότε «οἰκουμένης», τίς ὁποῖες ὀνόμασαν μέ τόν τεχνικό ὅρο «βαρβαρική». Ἡ ποιμαντική εὐθύνη γι᾿ αὐτές τίς περιοχές ἀπεδόθη στὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη. Οἱ γεωγραφικές δικαιοδοσίες τῶν Ἐκκλησιῶν καί τῶν Πατριαρχείων πού συνεστήθησαν ἀργότερα (ἐνν. μετά τίς Οἰκ. Συνόδους) περιεγράφησαν ἐπίσης ἐπακριβῶς ἀπό τούς Πατριαρχικούς καί Συνοδικούς Τόμους πού ἐξέδωσε τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ἐξασφαλίζοντας καί ἐκφράζοντας τήν πανορθόδοξη συνείδηση καί συναίνεση.

Εἶναι ἀποδεδειγμένο ἐπαρκῶς ὅτι ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρωσσίας ἀνέπτυξε Ἱεραποστολική δράση στήν Ἀλάσκα ἀπό τόν 18ο αἰώνα, ὅταν ἡ περιοχή αὐτή ἀποτελοῦσε ρωσσικό ἔδαφος, ὅπως ἄλλωστε ἔπρατταν οἱ Ἐκκλησίες τῶν αὐτοκρατοριῶν τῆς ἐποχῆς στίς ἀπιοκίες τους. Τό κανονικό ἐρώτημα ἐν προκειμένῳ εἶναι: ἡ ἐδαφική ἐπέκταση ἑνός κράτους συνιστᾷ αὐτονοήτως ἐπέκταση δικαιοδοσίας τῆς Ἐκκλησίας τοῦ κράτους αὐτοῦ στήν ἐν λόγῳ περιοχή; Ἤ καί τό ἄλλο ἐρώτημα: Ἡ ἀνάπτυξη ἱεραποστολῆς σέ γεωγραφικό χῶρο ἐκτός δικαιοδοσίας συνιστᾷ ὡσαύτως ἀξίωση δικαιοδοσίας;

 Τό κήρυγμα τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ καί ἡ διάδοση τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἀσφαλῶς ἐπαινετέα, ἐνῷ ἡ ἀγιότητα καί ἡ θυσιαστική προσφορά τῶν πρώτων ἱεραποστόλων εἶναι παγκοίνως σεβαστά καί ἀποδεκτά. Ἡ γεωγραφική, ὅμως, δικαιοδοσία τῆς Ἐκκλησίας Ρωσσίας εἶναι σαφῶς περιγεγραμμένη στόν Τόμο τῆς Αὐτοκεφαλίας πού παρέλαβε ἀπό τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο. Τό ἐπιχείρημα ὅτι πρώτη αὐτή εὐηγγέλισε ἕνα τμῆμα τῆς ἀμερικανικῆς ἠπείρου δέν εἶναι ἐκκλησιαστικό, οὔτε καί ἔχει κανονική βάση, ἀλλά ἐκφράζει ἀποικιοκρατική νοοτροπία. Μποροῦμε σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο νὰ ἀναφέρουμε καὶ τὰ παραδείγματα τῆς ρωσσικῆς ἱεραποστολῆς στὴν Κίνα καὶ στὴν Ἰαπωνία, χῶρες τὶς ὁποῖες ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρωσσίας θεωρεῖ κανονικὸ της ἔδαφος! Ἡ ὀρθή ἀντιμετώπιση σέ ἀνάλογες περιπτώσεις εἶναι ἡ τοῦ Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας, τό ὁποῖον ἐζήτησε καί ἔλαβε ἐπισήμως τήν δικαιοδοσία ἐπί τοῦ συνόλου τῆς ἀφρικανικῆς ἠπείρου.

Ἡ περαιτέρω παρουσία τῆς Ὀρθοδοξίας στίς ΗΠΑ περί τά τέλη τοῦ 19ου καί κατά τήν διάρκεια τοῦ 20οῦ αἰῶνα ἔχει τά κοινά χαρακτηριστικά ὅλης τῆς ὀρθοδόξου διασπορᾶς σέ ὅλο τόν κόσμο: οἱ ὀρθόδοξοι ὀργανώθηκαν ἐκκλησιαστικά μέ βάση κυρίως τήν ἐθνική καταγωγή καί τίς Ἐκκλησίες τῆς προελεύσεώς τους.Ἑπομένως δὲν εἶναι δίκαιο νὰ λέμε ὅτι μὲ τὸν τρόπο αὐτό... «διεσπάσθη ἡ ἑνότητα αὐτὴ καὶ αὐθαιρέτως ἀντικατεστάθη ἀπὸ τὴν ἀνήκουστη ἀρχὴ τῆς “πολλαπλὴς δικαιοδοσίας”» . 

Ἡ ἐξέλιξη τῆς παρουσίας τῆς Ἐκκλησίας Ρωσσίας στίς ΗΠΑ ἐπηρεάστηκε βαθύτατα ἀπό τίς συνέπειες τῆς Ὀκτωβριανῆς Ἐπανάστασης τοῦ ἔτους 1917 καί τήν καθιέρωση στή Ρωσσία τοῦ ἀθεϊστικοῦ καθεστῶτος. Ἡ ἐπικοινωνία μέ τό χειμαζόμενο Πατριαρχεῖο Μόσχας γινόταν ὅλο καί πιό δύσκολη, ἐνῶ κάθε ἐξάρτηση ἀπό αὐτό, κατηγορούμενο γιά συνεργασία μέ τό ἀθεϊστικό καθεστώς, ἀντιμετωπιζόταν μέ καχυποψία καί ἔντονη διστακτικότητα. Σέ αὐτό συνετέλεσε ἀργότερα καί τό ψυχροπολεμικό κλίμα μεταξύ τῶν δύο ὑπερδυνάμεων, πού καθιστοῦσε ἀδιανόητο τό γεγονός ἀμερικανοί πολίτες νά ὑπάγονται ἐκκλησιαστικά στή Μόσχα.Ἤδη ἀπό τό 1924, ὅπως γνωρίζετε, ἀποφασίστηκε ἡ «προσωρινή αὐτονομία» τῆς ἐν ΗΠΑ παρουσίας τῆς Ἐκκλησίας Ρωσσίας . Ἡ Μόσχα ἀμφισβητοῦσε τήν κανονικότητά τους  ἐνῶ αὐτοί μνημόνευαν τόν Πατριάρχη Μόσχας τυπικά ὡς ἐκκλησιαστική ἀρχή τους . Δὲν λησμονοῦμε ὅτι τὸ ἔτος 1946 ἔγινε μία προσπάθεια ὑπαγωγῆς ὑπὸ τὸν τότε Πατριάρχη Μόσχας Ἀλέξιο Α’, ἡ ὁποία δὲν καρποφόρησε . Ἀνάλογη προσπάθεια ἔγινε ξανά τὸ ἔτος 1966, ὅταν ὁ Μητροπολίτης Εἰρηναῖος ἀπευθύνθηκε πρὸς ὅλους τοὺς Ὀρθοδόξους Προκαθημένους .
 
Εἶναι γνωστές οἱ ἐξελίξεις πού ὁδήγησαν στήν ἀπόδοση τῆς ἀντικανονικῆς αὐτοκεφαλίας τῆς Μετροπόλια, τήν ὁποία μόλις τό 1970 τό Πατριαρχεῖο Μόσχας μετονόμασε ἀπό «Russian Orthodox Greek Catholic Church of America» σέ OCA . Πέραν τοῦ ἐρωτήματος ἄν ἦταν κανονική ἡ ἀπόδοση «αὐτοκεφαλίας» (τήν ὁποία δέν εἶναι τυχαῖο ὅτι ἀναγνώρισαν μόνο Ἐκκλησίες τῆς σοβιετικῆς σφαίρας ἐπιρροῆς ), τίθενται τὰ ἐρωτήματα:

- Ἡ ἐπιδίωξη τῆς τοπικῆς ἀπεξάρτησης τῆς Μετροπόλια ἀπό τήν Ἐκκλησία Μόσχας ὑπαγορευόταν ἀποκλειστικά καί μόνον ἀπό ἰδεολογικούς λόγους καί ἀπό ἐκκλησιολογικές ἀρχές περί τοπικότητος τῆς Ἐκκλησίας ἤ ἦταν μία ἀναπόφευκτη ἐπιλογή καί ἀνάγκη της νά ἀπεκδυθεῖ τὴν ἐνδεχομένη ὑποψία ὅτι ὑπάγεται καί κατευθύνεται πνευματικά ἀπό μία Ἐκκλησία κράτους, τό ὁποῖο ἐθεωρεῖτο ἡ κυρία ἀπειλή κατά τῶν ΗΠΑ .

- Σήμερα, μετὰ ἀπὸ 40 χρόνια, ἐπαληθεύεται ἡ ἄποψη του π. Ἰωάννου Meyendorff ὅτι: «Ἡ κριτικὴ τὴν ὁποία προκάλεσε ἡ αὐτοκεφαλία δὲν ὀφείλεται σὲ κανονικοὺς ἢ ἐκκλησιολογικοὺς λόγους, ἀλλὰ στὸ φόβο ὅτι ἡ ‘φυλετιστικὴ’ ἢ ἡ ἐθνοκεντρικὴ δομὴ τῶν ὑφισταμένων ‘δικαιοδοσιῶν’ θὰ ἀντιμετώπιζε στὸ ἑξῆς τὴν σοβαρὴ πρόκληση μιᾶς κανονικῆς καὶ ὑγειοῦς Ἀμερικανικῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία θὰ ἤταν τὴν ἴδια στιγμὴ ἐντελῶς ἀνοιχτὴ στὴ διατήρηση ὅλων τῶν ὑφισταμένων ἐθνικῶν ἠθῶν καὶ ἐθίμων τῶν διαφόρων ὁμάδων ὀρθοδόξων μεταναστῶν»;

- Ἐκτιμοῦμε τὴν προσπάθεια τῆς OCA νὰ ἑδραιωθεῖ στὶς ΗΠΑ ἡ ἔννοια καὶ ἡ πραγματικότητα τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας. Αὐτὸ, ὅπως εἴπαμε παραπάνω, εἶναι ὅραμα καὶ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Διερωτῶμαι μόνο ἐὰν μπορεῖ κανεὶς νὰ διεκδικήσει τοπικότητα ὅταν οὐσιαστικὰ ἀποτελεῖ μειονότητα, ὅταν ἔχει ἀγνοήσει ὅλες τὶς ἄλλες ἐκκλησίες.

- Διαβάζοντας τὴν Ἐγκύκλιο τῆς Ἱεραρχίας τῆς OCA, διὰ τῆς ὁποίας ἀνηγγέλθη ἐπισήμως τὸ ἔτος 1970 ἡ λήψη τοῦ «αὐτοκεφάλου» καθεστῶτος της, ὑπογράμμισα ὅτι τότε ἐτέθη ἕνας τριπλός στόχος:
o «ὁ στόχος τῆς ἕνωσης ὅλων τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν τῆς Ἀμερικῆς σὲ μία ἐκκλησία».
o «ὁ στόχος τῆς ἐλεύθερης μαρτυρίας τῆς χριστιανικῆς πίστεως σὲ ὅλο τὸν κόσμο».
o «ὁ στόχος τῆς πνευματικῆς αὐξήσεως ἀπὸ δυνάμεως εἰς δύναμιν, διὰ τῶν εὐχῶν τοῦ ἁγίου πατρὸς Γερμανοῦ τῆς Ἀλάσκας».

Καὶ πάλι διερωτῶμαι ἐὰν σήμερα, μετὰ ἀπὸ 40 χρόνια, μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἐπετεύχθη κάποιος ἀπὸ τοὺς τρεῖς αὐτοὺς στόχους. Ὁ πρῶτος στόχος εἶναι σαφὲς ὅτι δὲν ἐπετεύχθη. Ὅσο γιὰ τοὺς ἄλλους δύο στόχους, ἁπλᾶ διατυπώνω τὸ διπλὸ ἐρώτημα:

α) χρειάζεται ἡ ἀπόδοση αὐτοκεφάλου καθεστῶτος γιὰ νὰ ἐπιτευχθοῦν; Δὲν εἴχατε τὶς ἴδιες ἀκριβῶς δυνατότητες καὶ πρὸ τῆς λήψεως αὐτοῦ τοῦ καθεστῶτος;

 καί, συναφῶς,
 
β) οἱ ἄλλες ὀρθόδοξες ἐν ΗΠΑ παρουσίες, οἱ ὁποῖες δὲν ἔχουν αὐτοκέφαλο καθεστώς, ὑστέρησαν σὲ τίποτε στοὺς τομεῖς αὐτοὺς τῆς ὀρθοδόξου μαρτυρίας στὸν κόσμο καὶ τῆς πνευματικῆς αὐξήσεως ἀπὸ δυνάμεως εἰς δύναμιν;

Συνοψίζοντας τὴν περὶ τῆς ἀποδόσεως «αὐτοκεφάλου» καθεστῶτος ταπεινή μου γνώμη, ἐπιτρέψτε μου νὰ πῶ ὅτι ἐκ τῶν πραγμάτων φάνηκε ὅτι στὴν Ἐκκλησία ὅσο καλὲς καὶ ἂν εἶναι οἱ προθέσεις, ἡ παραβίαση τῶν ἱερῶν κανόνων σὲ καμία περίπτωση δὲν ἐπιφέρουν θετικὰ ἀποτελέσματα. Τὰ ἀποτελέσματα τῶν ἀντικανονικοτήτων ἀργὰ ἢ γρήγορα τὰ βρίσκουμε μπροστά μας, ὅπως ἔγινε προσφάτως (2009) μὲ τὶς ἀποφάσεις τῆς Δ’ Προσυνοδικῆς Πανορθοδόξου Διασκέψεως στὸ Σαμπεζὺ τῆς Γενεύης. Ἐνῷ δηλαδὴ ἡ OCA ξεκίνησε μὲ τὴν καθ’ ὅλα ἐπαινετέα αἰσιοδοξία τῆς ἑνοποιήσεως ὅλων τῶν ἐν ΗΠΑ ὀρθοδόξων καὶ τῆς ἑδραιώσεως τῆς συνειδήσεως τῆς τοπικότητας αὐτῶν, σήμερα ἀποτελεῖ ἐμπόδιο καὶ πρόβλημα πρὸς ἐπίλυσιν, διότι δὲν εἶναι Ἐκκλησία ἀναγνωρισμένη ἀπὸ ὅλους τοὺς ὀρθοδόξους. Καὶ αὐτὸ διότι συμφώνως πρὸς τὸ ἄρθρο 1 τοῦ Κανονισμοῦ Λειτουργίας τῶν Ἐπισκοπικῶν Συνελεύσεων, ἐπικυρωθέντος ἀπὸ τὴν Δ’ Προσυνοδικὴ Πανορθόδοξο Διάσκεψη: «Πάντες οἱ ὀρθόδοξοι ἐπίσκοποι ἑκάστης Περιοχῆς, ἐκ τῶν ὑπό τῆς Δ’ Προσυνοδικῆς Πανορθοδόξου Διασκέψεως καθορισθεισῶν, οἱ ὁποῖοι εὑρίσκονται ἐν κανονικῇ κοινωνίᾳ μετά πασῶν τῶν κατά τόπους αὐτοκεφάλων Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, συγκροτοῦν ἰδίαν Ἐπισκοπικήν Συνέλευσιν». Ἐπὶ πλέον, τὸ ἄρθρο 2γ τῶν ἀποφάσεων τῆς ὡς ἄνω Πανορθοδόξου Διασκέψεως, προβλέπει σὲ σχέση μὲ τὴν ὀρθόδοξη διασπορὰ ὅτι: «Αἱ ἐπί τῶν θεμάτων τούτων ἀποφάσεις θά λαμβάνωνται καθ’ ὁμοφωνίαν τῶν Ἐκκλησιῶν αἱ ὁποῖαι ἐκπροσωποῦνται εἰς τήν συγκεκριμένην Συνέλευσιν».

Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ὀργάνωσε τήν ἐκκλησιαστική του δικαιοδοσία στίς ΗΠΑ μετά τήν μετοίκηση πιστῶν ἀπό τίς περιοχές τῆς Θράκης, τοῦ Πόντου καί Μικρᾶς Ἀσίας, μετά τή μεγάλη καταστροφή πού βίωσε. Τό γεγονός αὐτό εἶναι φυσικό καί ἔχει τήν ἱστορική του ἐξήγηση. Ἵδρυσε τήν Ἑλληνική Ὀρθόδοξο Ἱ. Ἀρχιεπισκοπή Βορείου καί Νοτίου Ἀμερικῆς, χωρίς αὐτό νά σημαίνει ὅτι τήν ἵδρυσε γιά τούς ἕλληνες τό γένος. Αὐτό ἀποδεικνύεται καί ἀπό τό γεγονός ὅτι ἡ δικαιοδοσία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου περιλαμβάνει ἀλβανούς, οὐκρανούς, καρπαθορώσσους καί παλαιστινίους, χωρίς ποτέ κανείς ἀπό αὐτούς νά αἰσθάνεται ἐξελληνιζόμενος ἤ μειούμενος ἀπό αὐτό τό γεγονός. Ὁ ἴδιος ὁ ἱδρυτὴς τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Πατριάρχης Μελέτιος Μεταξάκης στὸν ἐνθρονιστήριο λόγο του ὁμιλεῖ περὶ τῆς ποιμαντικῆς μερίμνης πάντων τῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν τῆς διασπορᾶς, μὲ ἰδιαίτερη μνεία τῶν πιστῶν τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν . Ὁ ἐν λόγῳ Πατριάρχης ὄχι μόνο δὲν κάνει διάκριση τῶν πιστῶν ἀναλόγως τῆς ἐθνικῆς τους καταγωγῆς, ἀλλὰ παραπέμπει εὐθέως στὶς ἀποφάσεις τῆς Μεγάλης Συνόδου τῆς Κωνσταντινουπόλεως τοῦ ἔτους 1872, ἡ ὁποία κατεδίκασε τὸν ἐθνοφυλετισμό. Ὑπενθυμίζω ὅτι ἡ ἐν λόγῳ Σύνοδος ἐκήρυξε σχισματικοὺς ὅσους ἔπηξαν «ἴδιον θυσιαστήριον» καὶ συνέστησαν «ἰδίαν φυλετικὴν παρασυναγωγήν», μὲ βάση δηλαδὴ καθαρῶς φυλετικά κριτήρια, τὰ ὁποία ἐκρίθησαν «... ὡς ἀντικείμενα τῇ διδασκαλίᾳ τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τοῖς ἱεροῖς κανόσι τῶν μακαρίων πατέρων ἡμῶν» .




...Τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο δέν ἦρθε στήν Ἀμερική ὡς ἐθνική Ἐκκλησία, γιά νά ἱδρύσει μία ἐθνική δικαιοδοσία, γιατί αὐτό εἶναι ἀντίθετο καί μέ τίς ἐκκλησιολογικές του ἀρχές καί μέ τήν ἴδια του τήν ταυτότητα, ἀλλά καί τήν ἱστορία του. Ἡ Ἀρχιεπισκοπή μας εἶναι «ἑλληνική» μέ τήν ἔννοια τήν ὁποία σας ἀνέλυσα στήν ἀρχή τοῦ λόγου μου, χωρίς αὐτό νά σημαίνει ὅτι θά καταργήσει καί θά καταπιέσει τήν ἐθνική καταγωγή, τή γλῶσσα καί τόν πολιτισμό τῶν πιστῶν πού συνιστοῦν τή δικαιοδοσία του, εἴτε εἶναι αὐτοί ἕλληνες εἴτε ὄχι. Σὲ αὐτὸ ἄλλωστε νομίζω ὅτι συμφωνοῦμε . Τοῦ λόγου ὄντος περὶ τῆς Ἑλληνορθοδόξου Ἀρχιεπισκοπῆς στὴν Ἀμερική, θέλω νὰ ἀναφέρω ὅτι μπορεῖ κανεὶς νὰ συναντήσει ἐνορίες, ὅπου ὁμιλεῖται εὐρέως ἡ ἑλληνικὴ καὶ ὅπου οἱ ἱερὲς ἀκολουθίες εἶναι κυρίως στὴν ἑλληνικὴ ἢ σὲ δύο γλῶσσες: ἑλληνικὴ καὶ ἀγγλική. Ὑπάρχουν ὅμως καὶ πολλὲς ἐνορίες ὅπου ἡ ἑλληνικὴ δὲν εἶναι ἐν χρήσει καὶ ὁμιλεῖται μόνο ἡ ἀγγλική. Μὲ ἄλλα λόγια, μπορεῖ κάποιος νὰ ἀποκομίσει τὴν ἐντύπωση μιᾶς κυρίαρχης ἑλληνικῆς ἐπιρροῆς στὴν ἐκκλησία, κάτι ποὺ ὅμως δὲν ἀνταποκρίνεται στὴν πραγματικότητα. Περαιτέρω θὰ ἤθελα νὰ ἐπιστήσω τὴν προσοχή σας στὸ ἑξῆς ἐπιχείρημα. Ἡ ἑλληνικὴ γλώσσα εἶναι καὶ αὐτὴ θύμα τῆς ἀνόδου τοῦ ἐθνικισμοῦ καὶ ἔγινε στόχος ἀκόμη καὶ στὶς ΗΠΑ μὲ ὄχημα τὴν ἰδέα τῆς ἀπεξαρτήσεως ἀπὸ τὶς Μητέρες Ἐκκλησίες. Ἡ ἑλληνικὴ ὅμως γλώσσα δὲν εἶναι ἁπλὰ μία ἐθνικὴ γλώσσα, ἀλλὰ ἡ γλώσσα τοῦ Εὐαγγελίου, τῶν ἀποφάσεων τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, τῶν μεγάλων Πατέρων τῆς Ἐκκληίας καὶ τῶν πρωτοτύπων λειτουργικῶν καὶ λατρευτικῶν κειμένων τῆς Ὀρθοδοξίας.Τελικά, διερωτῶμαι γιατί ἡ Ἀρχιεπισκοπὴ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου δὲν μπορεῖ νὰ ἀποτελεῖ ἔκφραση ὅλης τῆς ἑνωμένης Ὀρθοδόξου παρουσίας στὶς ΗΠΑ, ἐπειδή φέρει στὸν τίτλο της τὸν ὅρο «Ἑλληνική», ἐνῷ τὸ ἴδιο ἀξιώνει νὰ ἀποτελέσει ἡ OCA, παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι μέχρι τὸ 1970 ἔφερε ἐπισήμως τὸν τίτλο «Ρωσσική» (καὶ «Ἑλληνική») καὶ μέχρι προσφάτως διοικεῖτο ἀπὸ ἱεράρχες ρωσσικῆς καταγωγῆς; 

Ἡ ὑπό τήν ἔννοια αὐτή «ἑλληνικότητα» δέν ἀπετέλεσε ἐμπόδιο στούς πιστούς μας νά εἶναι γνήσιοι ἀμερικανοί, ἀφοσιωμένοι πολίτες τῶν ΗΠΑ καί πρόθυμοι ὑπερασπιστές τῶν συμφερόντων της. Εἶναι κατανοητὴ καὶ ἴσως δίκαιη ὡς ἕνα βαθμὸ ἡ δυσκολία ὡρισμένων νὰ δεχθοῦν τὸν ὅρο διασπορά, ὁ ὁποῖος ἐμπεριέχει τὸ στοιχεῖο τῆς προσωρινότητας. Ἀσφαλῶς γιὰ τὸ μέγιστο μέρος τῶν ὀρθοδόξων πιστῶν στὶς ΗΠΑ – ἀλλ’ ὄχι μόνο – τὸ στοιχεῖο τῆς προσωρινότητος τῆς ὑπάρξεώς τους στὶς περιοχὲς αὐτὲς ἀποτελεῖ ἀναχρονισμό. Ὀφείλουμε ὅμως νὰ κατανοήσουμε ὅτι ὅταν λέμε διασπορὰ δὲν ἀναφερόμαστε μόνο στοὺς ἀνθρώπους, στοὺς διεσπαρμένους δηλαδή, ἀλλὰ κυρίως – πλέον – στὸν γεωγραφικὸ χῶρο στὸν ὁποῖο ἔχει γίνει αὐτὴ ἡ διασπορά. Ὑπὸ τὴν ἔννοια, λοιπόν, αὐτή δὲν εἶναι οὔτε ὑποτιμητικὸ οὔτε ἀναχρονιστικὸ νὰ ἀναφερόμαστε στὴν ἰδιαιτερότητα ἑνὸς γεωγραφικοῦ χώρου ἀπὸ ἐκκλησιαστικῆς ἀπόψεως μὲ ξεχωριστὴ ὁρολογία. Δὲν νομίζω ὅτι ὑπάρχει κανείς, ὁ ὁποῖος δὲν παραδέχεται ὅτι ἡ ποιμαντικὴ μέριμνα τῶν περιοχῶν ἐκτὸς τῶν γεωγραφικῶν ὁρίων τῶν τοπικῶν ἐκκλησιῶν ἀπασχολεῖ σήμερα ὁλόκληρη τὴν Ὀρθοδοξία καὶ πρέπει τοὐλάχιστον νὰ ὁρισθεῖ καὶ νὰ ὀνοματιστεῖ, ὡστε ἐν συνεχείᾳ νὰ ἀναλυθεῖ καὶ νὰ ἀντιμετωπισθεῖ. Οἱ κάποτε διεσπαρμένοι, σήμερα εἶναι αὐτόχθονες, ριζωμένοι χριστιανοί, οἱ ὁποῖοι ἄνθισαν καὶ καρποφόρησαν στὸν τόπο τους. Αὐτὸ καθ᾿ ἑαυτὸ τὸ ἀμερικανικὸ ὄνειρο, τὸ ὁποῖο ἐπικαλεῖσθε δικαίως, δέν προϋποθέτει τή διαγραφή τῆς ἱστορικῆς μνήμης καί τοῦ πολιτισμοῦ τῶν ἀνθρώπων πού τήν ἀπαρτίζουν, ἀλλά προωθεῖ τή δημιουργική σύνθεσή τους στό ἀνθηρό ψηφιδωτό πού λέγεται ΗΠΑ. «Θεωροῦμε αὐτὲς τὶς ἀλήθειες αὐτονόητες, ὅτι ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἶναι πλασμένοι ἴσοι καὶ ἔχουν προικισθεῖ ἀπὸ τὸν Δημιουργὸ μὲ ἀναφαίρετα δικαιώματα, μεταξὺ τῶν ὁποίων εἶναι τὸ δικαίωμα τῆς ζῆς, τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς ἐπιδίωξης τῆς εὐτυχίας», λέει ἡ Ἀμερικανικὴ Διακήρυξη τῆς Ἀνεξαρτησίας. Ὁ Πρόεδρος Jimmy Carter ὅμως συμπληρώνει ὅτι «δὲν γινόμαστε ἕνα δοχεῖο ἀφομοίωσης, ἀλλὰ ἕνα ὄμορφο ψηφιδωτό. Διαφορετικοὶ ἄνθρωποι, διαφορετικὰ πιστεύω, διαφορετικοὶ στόχοι, διαφορετικὲς ἐλπίδες, διαφορετικὰ ὄνειρα» . Ἀκολουθεῖ στὶς ἀπόψεις του αὐτὲς τὰ βήματα τοῦ Ἀντιπροέδρου Hubert H. Humphrey: «Ἔχει, εὐτυχῶς, πρὸ πολλοῦ παρέλθει ὁ καιρὸς ποὺ οἱ ἄνθρωποι ἀρέσκονταν νὰ θεωροῦν τὶς Ἡνωμένες Πολιτεῖες ὡς ἕνα εἶδος δοχείου ἀφομοίωσης, τὸ ὁποῖο ἔπαιρνε ἄνδρες καὶ γυναῖκες ἀπὸ ὅλα τὰ μέρη τοῦ κόσμου καὶ τὰ μετέτρεπε σὲ ὁμοιόμορφους ἀμερικανούς. Εἴματε, νομίζω, σήμερα πολὺ πιὸ ὤριμοι καὶ σοφοί. Καθὼς καλωσορίζουμε ἕνα κόσμο ἑτεροτήτων, δοξάζουμε τὴν Ἀμερικὴ τῶν ἑτεροτήτων – τὴν ὅλο καὶ πιὸ πλούσια Ἀμερικὴ λόγῳ τῶν πολλῶν διαφορετικῶν καὶ ξεχωριστῶν νημάτων ἀπὸ τὰ ὁποῖα εἶναι ὑφασμένη» .

 Κατακλείοντας τήν εἰσήγησή μου, θεωρῶ ὅτι οἱ ἀντικανονικότητες, ἔστω καί ὑπαγορευόμενες ἀπό ἱστορική ἀνάγκη, δέν ἀποτελοῦν ὀρθές ἐπιλογές, διότι πάντα θά ὀρθώνονται ἐνώπιόν μας στήν πορεία γιά τήν πανορθόδοξη ἑνότητα καί μαρτυρία. Οἱ ἀποφάσεις τῆς Δ’ Προσυνοδικῆς Πανορθοδόξου Διασκέψεως ἀποτελοῦν ἱστορική εὐκαιρία γιά τήν Ὀρθοδοξία καί στήν Ἀμερική νά ὑπερβεῖ τίς ἀνταγωνιστικές νοοτροπίες τοῦ παρελθόντος καί νά δεῖ ὅτι τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο διέπεται ἀπό τίς ἴδιες ὑπερθενικές ἀρχές τόσο τῆς OCA ὅσο καί τῶν ΗΠΑ. Ὁ σεβασμός τῶν ἀποφάσεων τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, ἡ τήρηση τῆς ὀρθοδόξου παραδόσεως καί πίστεως ἀποτελοῦν τή μόνη ἀσφαλή ὁδό ἐν Χριστῷ ἑνότητος καί προκοπῆς. Στὴν προσφώνησή του πρὸς τοὺς Προκαθημένους τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν κατὰ τὴν Σύναξη τοῦ Ὀκτωβρίου τοῦ ἔτους 2008 στὸ Φανάρι, ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Βαρθολομαῖος εἶπε τὰ ἑξῆς: «Ἠλεήθημεν ὑπό τοῦ Κυρίου νά ἀνήκωμεν εἰς τήν Μίαν, Ἁγίαν, Καθολικήν καί Ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν, τῆς ὁποίας πιστός συνεχιστής καί ἐκφραστής ἐν τῇ Ἱστορίᾳ εἶναι ἡ Ἁγία Ὀρθόδοξος ἡμῶν Ἐκκλησία. Παρελάβομεν καί διατηροῦμεν τήν ἀληθινήν πίστιν, ὡς τήν παρέδωκαν εἰς ἡμᾶς οἱ ἅγιοι Πατέρες διά τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων τῆς μιᾶς ἀδιαιρέτου Ἐκκλησίας. Κοινωνοῦμεν τοῦ αὐτοῦ Σώματος καί Αἵματος τοῦ Κυρίου ἐν τῇ μιᾷ Θείᾳ Εὐχαριστίᾳ, καί μετέχομεν τῶν αὐτῶν Ἱερῶν Μυστηρίων. Τηροῦμεν κατά βάσιν τό αὐτό λειτουργικόν τυπικόν, καί διοικούμεθα ὑπό τῶν αὐτῶν Ἱερῶν Κανόνων. Ταῦτα πάντα διασφαλίζουν τήν ἑνότητα ἡμῶν, καί παρέχουν θεμελιώδεις προϋποθέσεις διά τήν μαρτυρίαν ἡμῶν ἐν τῷ συγχρόνῳ κόσμῳ. Παρά ταῦτα, ὀφείλομεν νά ὁμολογήσωμεν ἐν εἰλικρινείᾳ ὅτι ἐνίοτε παρέχομεν τήν εἰκόνα ἐλλιποῦς ἑνότητος ὡς νά μή εἴμεθα μία Ἐκκλησία, ἀλλά συνομοσπονδία ἤ ὁμοσπονδία Ἐκκλησιῶν… Βεβαίως, ἡ ἀπάντησις εἰς τό ἐρώτημα τοῦτο, ἡ ὁποία συνήθως δίδεται, εἶναι ὅτι παρά τήν διοικητικήν κατάτμησιν ἡ Ὀρθοδοξία παραμένει ἡνωμένη ἐν τῇ πίστει, τοῖς Μυστηρίοις κ.λ.π. Ἀλλ᾿ εἶναι τοῦτο ἀρκετόν; Ὅταν ἐνώπιον τῶν μή Ὀρθοδόξων ἐμφανιζώμεθα ἐνίοτε διῃρημένοι εἰς τούς θεολογικούς διαλόγους καί ἀλλαχοῦ ἤ ὅταν ἀδυνατῶμεν νά προχωρήσωμεν εἰς τήν πραγματοποίησιν τῆς πρό πολλοῦ ἀναγγελθείσης Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας∙ ἤ στερώμεθα μιᾶς ἑνιαίας φωνῆς ἔναντι τῶν συγχρόνων προβλημάτων καί, ἀντ᾿ αὐτοῦ, συγκροτῶμεν διμερεῖς διαλόγους ἐπί τῶν θεμάτων τούτων μετά τῶν μή Ὀρθοδόξων∙ ἤ ὅταν ἀδυνατῶμεν νά συγκροτήσωμεν ἑνιαίαν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν ἐν τῇ λεγομένῃ Διασπορᾷ συμφώνως πρός τάς ἐκκλησιολογικάς καί κανονικάς ἀρχάς τῆς Ἐκκλησίας ἡμῶν∙ πῶς δυνάμεθα νά ἀποφύγωμεν τήν εἰκόνα τοῦ μερισμοῦ τῆς Ὀρθοδοξίας, καί δή καί ἐπί τῇ βάσει μή θεολογικῶν, κοσμικῶν κριτηρίων;

Ἔχομεν, ὅθεν, ἀνάγκην περισσοτέρας ἑνότητος, ὥστε νά ἐμφανιζώμεθα πρός τούς ἔξω οὐχί ὡς ὁμοσπονδία Ἐκκλησιῶν, ἀλλ᾿ ὡς μία καί ἑνιαία Ἐκκλησία. Ὁ Θρόνος οὗτος διά μέσου τῶν αἰώνων, καί δή καί μετά τό Σχῖσμα, ὅτε ἡ Ἐκκλησία τῆς Ρώμης ἔπαυσε νά εὑρίσκεται ἐν κοινωνίᾳ μετά τῶν Ὀρθοδόξων, ἐκλήθη ἐκ τῆς κανονικῆς τάξεως νά διακονήσῃ τήν ἑνότητα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ὡς πρωτόθρονος αὐτῆς, ὅπερ καί ἔπραξε διαχρονικῶς συγκαλέσας σειράν ὅλην πανορθόδοξων Συνόδων ἐπί κρισίμων ἐκκλησιαστικῶν θεμάτων, ἕτοιμος δέ πάντοτε νά παράσχῃ τήν βοήθειαν καί συμπαράστασιν αὐτοῦ πρός ἐμπεριστάτους Ὀρθοδόξους Ἐκκλησίας, ὁσάκις τοῦτο ἐζητήθη ἀπ᾿ αὐτοῦ. Διεμορφώθη οὕτω μία κανονική τάξις, διά τῆς ὁποίας ὁ συντονιστικός ρόλος τοῦ Πατριαρχείου τούτου ἐξησφάλιζε τό ἑνιαῖον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, χωρίς τό παράπαν νά παραβλάπτηται ἤ μειῶται ἡ αὐτοτέλεια τῶν κατά τόπους αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν διά τινος ἐπεμβάσεως εἰς τά ἐσωτερικά αὐτῶν. Τοῦτο, ἄλλωστε, εἶναι τό ὑγιές νόημα τοῦ θεσμοῦ τῆς αὐτοκεφαλίας, ὅτι, ἐνῷ διασφαλίζει τό αὐτοδιοίκητον ἑκάστης Ἐκκλησίας ὡς πρός τήν ἐσωτερικήν αὐτῆς ζωήν καί ὀργάνωσιν, ἐπί θεμάτων ἁπτομένων τῆς ὅλης Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί τῶν πρός τούς ἐκτός αὐτῆς σχέσεών της ἑκάστη αὐτοκέφαλος Ἐκκλησία, δέν ἐνεργεῖ αὐτοτελῶς, ἀλλ᾿ ἐν συντονισμῷ μετά τῶν λοιπῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ἐάν ὁ συντονισμός οὗτος ἐκλείψῃ ἤ ἀτονίσῃ, ἡ αὐτοκεφαλία καθίσταται «αὐτοκεφαλισμός», τοὐτέστι παράγων διαιρέσεως καί οὐχί ἑνότητος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

Καλούμεθα, λοιπόν, προσφιλέστατοι ἐν Κυρίῳ ἀδελφοί, νά συμβάλωμεν διά παντός μέσου εἰς τήν ἑνότητα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὑπερβαίνοντες πάντα τοπικισμόν ἤ ἐθνικοφυλετικόν πειρασμόν ὥστε νά ἐνεργῶμεν ὡς ἑνιαία Ἐκκλησία, ὡς ἕν κανονικῶς συγκεκροτημένον σῶμα. Τοῦτο δέν εἶναι βεβαίως εὐχερές. Δέν διαθέτομεν, ὡς συνέβαινε κατά τήν Βυζαντινήν περίοδον, πολιτειακόν παράγοντα ἐγγυώμενον - ἤ ἐνίοτε καί ἐπιβάλλοντα - τήν ἑνότητα ἡμῶν. Οὐδέ ἐπιτρέπει ἡ ἐκκλησιολογία ἡμῶν συγκεντρωτικήν ἐξουσίαν δυναμένην νά ἐπιβάλῃ ἄνωθεν τήν ἑνότητα. Ἡ ἑνότης ἡμῶν ἐναπόκειται εἰς τήν συνείδησιν ἡμῶν. Ἡ συναίσθησις τῆς ἀνάγκης καί τοῦ χρέους ἡμῶν ὅπως ἀποτελῶμεν ἕν συγκεκροτημένον κανονικῶς σῶμα, μίαν Ἐκκλησίαν, εἶναι ἱκανή νά διασφαλίσῃ τήν ἑνότητα ἡμῶν, ἄνευ οἱασδήτινος ἔξωθεν ἐπεμβάσεως».

Ένα μήνυμα αισιοδοξίας: Η Ορθοδοξία βασιλεύει στην Αμερική… (Γέροντας Εφραίμ Φιλοθεΐτης)

Το 1960 ο π. Ιωάννης Ρωμανίδης (1927-2001), μεγάλος ελληνοαμερικανός θεολόγος και μετέπειτα καθηγητής της δογματικής στη θεολογική σχολή του Α.Π.Θ. σε επιστολή του προς τον λόγιο αγιορείτη μοναχό Θεόκλητο Διονυσιάτη έκανε έκκληση το Άγιο Όρος να στείλει μοναχούς και να ιδρυθεί ένα τουλάχιστον ή περισσότερα-αν ήταν δυνατόν-μοναστήρια στην Αμερική. Ο π. Ιωάννης έλεγε ότι χωρίς μοναχισμό και προβολή του ασκητικού πνεύματος της Ορθοδοξίας, η Ορθοδοξία στην Αμερική θα εκλείψει ή θα μεταβληθεί σε κάτι άλλο. Θα καταντήσει σαν τον παπισμό και σαν τον προτεσταντισμό, που έχουν καταργήσει κάθε νηστεία και ασχολούνται με οτιδήποτε άλλο εκτός από την άσκηση και τη νήψη (πρβλ μοναχού Νικοδήμου Μπιλάλη, Όσιος Αθανάσιος Αθωνίτης, τόμος 1ος Άγιον Όρος Αθήναι 1975 σελ. 274-275). Αυτό που ζητούσε ο π. Ιωάννης το 1960, και δυστυχώς το Άγιον Όρος δεν μπόρεσε να το ικανοποιήσει, το πραγματοποίησε ο Θεός δεκατέσσερα χρόνια μετά, ήσυχα και χωρίς τυμπανοκρουσίες και χωρίς να το αντιληφθεί κανείς.

Το 1979 φθάνει στον Καναδά, για λόγους υγείας, ο ιερομόναχος π. Εφραίμ, ηγούμενος της Ι. Μ. Φιλοθέου του Άγίου Όρους, πνευματικό τέκνο του ησυχαστού Ιωσήφ, ο οποίος ανακαίνισε και επάνδρωσε με μοναχούς του, εκτός από την μονή του Φιλοθέου και τις μονές Καρακάλλου, Ξηροποτάμου και Κωσταμονίτου. Ήταν γνήσιος εκπρόσωπος της παλαιάς αγιορείτικης παραδόσεως και ο εκ των κυρίων παραγόντων της αναστηλώσεως και ανασυγκροτήσεως του αγιορειτικού μοναχισμού.

Ο π. Εφραίμ, μόλις έφθασε στον Καναδά και άρχισε τις εξετάσεις στους γιατρούς συγχρόνως άρχισε να εξομολογεί να νουθετεί να διδάσκει τους αποδήμους Έλληνες που βρισκόταν εκεί. Η ποιμαντική του δράση, κατόπιν προσκλήσεων, από τον Καναδά εξαπλώθηκε στις Η.Π.Α. Έκτοτε οι επισκέψεις συνεχίσθηκαν και η ποιμαντική προσφορά του όλο και αυξανόταν. Τότε σιγά-σιγά άρχισε να καλλιεργείται η σκέψη να ιδρυθεί μοναστήρι στην Αμερική, ώστε ο ελληνισμός να έχει μία μόνιμη βάση ανεφοδιασμού. Πράγματι άρχισαν ενέργειες και ιδρύθηκαν στην αρχή δύο μοναστήρια, το ένα στο Μόντρεαλ του Καναδά και το άλλο στο Πίτσμπουρκ των Η.Π.Α. Το θεϊκό αυτό πείραμα είχε μεγάλη επιτυχία και συνεχίσθηκε με την ίδρυση και άλλων μοναστηριών, με αποτέλεσμα σήμερα να υπάρχουν 19 μοναστήρια και να δημιουργούνται άλλα δύο αυτή τη στιγμή. Και οι προτάσεις και οι δωρεές γαιών-και μάλιστα από ετεροδόξους και αλλοθρήσκους-συνεχίζονται και υπάρχει προοπτική ιδρύσεως και άλλων. Τελευταία ο π. Εφραίμ δέχθηκε πρόσκληση να ιδρύση μονή και σε άλλη ήπειρο. Ας ευχηθούμε και η πρόσκληση αυτή να πραγματοποιηθεί. Οι εκτάσεις που εκτείνονται τα μοναστήρια αυτά, είναι τεράστιες 400-1500 στρέμματα. Πρόσφατα Εβραία δώρισε 2.000 στρέμματα στο Νέο Μεξικό, για να ιδρυθεί καινούργιο μοναστήρι. Τα μοναστήρια είναι και ανδρικά και γυναικεία. Οι μοναχοί από την Ελλάδα είναι ελάχιστοι, η πλειονότητα των μοναχών αποτελείται από γηγενείς ορθοδόξους της Αμερικής διαφόρων εθνοτήτων και από προσηλύτους. Έχουν γίνει ορθόδοξοι, Μορμόνοι, Μουσουλμάνοι, Ινδοί, Εβραίοι, Παπικοί, Προτεστάντες. Η γλώσσα των ακολουθιών είναι η ελληνική χωρίς τα ελάχιστα αγγλικά και όλοι οι μοναχοί μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα και την βυζαντινή μουσική.

Αρκετοί από αυτούς έχουν έλθει για κάποιο διάστημα και στο Άγιο Όρος, για να γνωρίσουν την μοναστική ζωή και παράδοση στην κοιτίδα της. Τα μοναστήρια όλα αυτά έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια περίπου. Οι ομογενείς έχουν αγκαλιάσει τις μονές με μία αγάπη άνευ προηγουμένου. Πολλοί εκκλησιάζονται κάθε Κυριακή και γιορτή και παρακολουθούν το δύσκολο τυπικό των ακολουθιών ευχαρίστως. Το σπουδαιότερο είναι ότι τα μοναστήρια άρχισαν να επηρεάζουν και τους ιερείς μας επί το παραδοσιακότερον. Το επισκέπτονται συχνά, ανανεώνουν τις πνευματικές τους δυνάμεις, υιοθετούν εκκλησιαστικές και παραδοσιακές ποιμαντικές μεθόδους, ρασοφορούν, γίνονται ευαίσθητοι στα δογματικά θέματα, και αντιδρούν στον συγκριτισμό και στον οικουμενισμό, που πάνε να ενώσουν όλες τις θρησκείες ασχέτως των τεραστίων και φοβερών διαφορών που υπάρχουν. Ο π. Εφραίμ έχει ως βάση του το μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου στην Αριζόνα, λίγη ώρα μακριά από την πρωτεύουσα της Αριζόνας τον Φοίνικα και κοντά στην πόλη Florence. Το μοναστήρι αυτό ιδρύθηκε το 1995, μέσα στη έρημο της Αριζόνας, σε μια περιοχή που κατοικούν κυρίως Μορμόνοι. Οι Μορμόνοι είναι προτεσταντική παραφυάδα, που ιδρύθηκε το ΙΘ΄ αιώνα και δέχεται την πολυγαμία και ότι οι Αμερικανοί προέρχονται από τους Εβραίους. Έχουν ως κέντρο τους την πολιτεία Γιούτα των Η.Π.Α. και ίδρυσαν το Salt Lake City πρωτεύουσα της Γιούτα. Γύρω από το μοναστήρι αγοράσθηκαν άλλα 1200 στρέμματα, στα οποία φυτέψανε ελιές, πορτοκαλιές, λεμονιές, φυστικιές Αιγίνης, αμπέλια grape fruits και άλλα. Η περιοχή από έρημος έχει μεταβληθεί σε μία καταπράσινη όαση χάρη στο νερό, που βρήκαν άφθονο κάνοντας γεωτρήσεις. Επίσης μεταφυτεύτηκαν δένδρα που ήδη ήταν τεράστια, όπως φοίνικες και κάκτοι, που προσδίδουν μία ιδιαίτερη εξωτική ομορφιά και χάρη. Παρτέρια πλακόστρωτα, κρυφός φωτισμός τη νύκτα, συντριβάνια, ομοιώματα ζώων μέσα στους κήπους, συμπληρώνουν την παραδεισένια ομορφιά. Τα πρώτα κτίρια του μοναστηριού ήταν 4 τροχόσπιτα των 24 τετραγωνικών μέτρων περίπου, τα οποία έχουν μετατραπεί σε κτήρια, ενώ κτίσθηκαν πλήθος άλλα σε μόνιμες βάσεις. Εκτός της κεντρικής εκκλησίας του αγίου Αντωνίου ( αφιερωμένη και στον άγιο Νεκτάριο ), έχει άλλες πέντε εκκλησίες και μία υπό ίδρυση σε ένα γειτονικό βουναλάκι. Οι εκκλησίες είναι του αγίου Δημητρίου, του αγίου Γεωργίου, του αγίου Νικολάου, του αγίου Παντελεήμονος, του αγίου Ιωάννου μέσα στο καμπαναριό της μονής, και του προφήτου Ηλία που κτίζεται τώρα. Οι ρυθμοί των ναών είναι διάφοροι και από όλα τα μέρη της ορθοδοξίας καταλλήλως προσαρμοσμένα στο αμερικανικό περιβάλλον. Το μοναστήρι εκτείνεται σε μία έκταση 432 στρεμμάτων περίπου, έχει επτά ξενώνες και μπορεί να φιλοξενήσει 500 άτομα. Ο αριθμός επισκεπτών είναι τεράστιος.

Το μοναστήρι έρχεται σε επισκέψεις 2ο μετά το Γκραντ Κάνυον, το μεγάλο φαράγγι που κυλάει ο ποταμός Κολοράντο, και είναι ορατό λόγω του μεγέθους του από τη σελήνη δια γυμνού οφθαλμού. Το Γκραντ Κάνυον έχει μήκος 450 χιλιόμετρα, πλάτος στο φαρδύτερο σημείο 30 χιλιόμετρα και στο στενότερο σημείο 6,5 χιλιόμετρα, βάθος δε 1600 μέτρα. Το Γκραντ Κάνυον είναι ένα από τα επτά θαύματα του φυσικού κόσμου γι’ αυτό είναι από τα μεγαλύτερα αξιοθέατα της Αμερικής. Καταλαβαίνουμε τώρα τι σημαίνει, να έρχεται το μοναστήρι του αγίου Αντωνίου δεύτερο στις επισκέψεις μετά το Γκραντ Κάνυον.

Η φιλοξενία παρέχεται δωρεάν κατά το αγιορείτικο πρότυπο, και είναι αβραμιαία. Τράπεζα παρέχεται το πρωί μετά την ακολουθία και το απόγευμα μετά τον εσπερινό. Οι προσκυνητές άνδρες και γυναίκες συντρώγουν μετά των μοναχών, ακούγοντας το ανάγνωσμα από πατερικά κείμενα όπως συνηθίζεται στις οργανωμένες μονές. Στους ξενώνες υπάρχουν φρούτα, αναψυκτικά, γλυκά, ξηροί καρποί, καφές, τσάι, που προσφέρονται ελεύθερα. Το μοναστήρι εκτός από την φιλοξενία παρέχει και φιλανθρωπικό έργο. Έχει συσσίτια για φτωχούς και προσφέρει βοήθεια σε όποιον του ζητήσει.

Στο Tucson, μια κοντινή πόλη νοτιώτερα του μοναστηριού, δημιουργείται ίδρυμα για φτωχιές και εγκαταλειμμένες γυναίκες. Συνεπώς στη μονή ησυχασμός, ιεραποστολή, φιλοξενία και φιλανθρωπία συνυπάρχουν σε μια αρμονική σύνδεση. Οι ακολουθίες γίνονται κατά το αγιορείτικο τυπικό, ελαφρά προσαρμοσμένο για τις συνθήκες της Αμερικής. Καθημερινά προσεύχονται 2-6 το βράδυ και όταν έχει ολονυκτία από τις 12 τα μεσάνυκτα μέχρι 6.30 το πρωϊ. Το απόγευμα τελείται η Θ΄ ώρα, ο Εσπερινός και το Απόδειπνο με τους Χαιρετισμούς. Οι μοναχοί είναι γύρω στους 35 και ηγούμενος είναι ο αγιορείτης ιερομόναχος Παϊσιος που είχε έρθει στην αρχή με πέντε άλλους μοναχούς από το Όρος για να το επανδρώσουν.

Ο π. Εφραίμ δεν έχει διοικητικά καθήκοντα αλλά είναι ο Γέροντας των ιερών μονών, τόσο στην Αμερική όσο και εδώ στην Ελλάδα. Είναι από τους χαρισματούχους εκείνους κληρικούς, που συγκεντρώνουν πλήθος κόσμου για εξομολόγηση, νουθεσία, και πνευματική καθοδήγηση. Ακόμη και από την Ελλάδα έρχονται για να εξομολογηθούν. Και παρατηρείται το αντίστροφο φαινόμενο απ’ ότι ίσχυε μέχρι τώρα, να έρχονται δηλαδή από την Αμερική για εξομολόγηση και καθοδήγηση στην Ελλάδα και μάλιστα στο Άγιο Όρος. Τώρα οι όροι αντιστράφηκαν και θα πρέπει να προσέξουμε μήπως εφησυχάζοντες για την πνευματικότητά μας, σε λίγο αναγκασθούμε να προστρέχουμε στο εξωτερικό για πνευματική βοήθεια. Ο π. Αντώνιος Μοσχονάς συνταξιούχος εφημέριος στο Tucson από τους βασικούς συνεργάτες και συμπαραστάτες του Γέροντα Εφραίμ στην περιοχή, αναφέρει ότι: «εμείς οι ιερείς και οι αρχιερείς στην Αμερική για 70 χρόνια περίπου προσπαθούσαμε να φέρουμε τον κόσμο στις εκκλησίες κάνοντας φεστιβάλ. Δηλαδή διοργανώναμε γιορτές και πανηγύρια και προσφέραμε ποτά, φαγητά, χαρά, διασκέδαση και άλλα παρόμοια. Είχαμε ξεχάσει την προσευχή το κομποσχοίνι την εξομολόγηση τη νηστεία, την άσκηση, την παράδοση της Εκκλησίας μας. Το σπουδαιότερο, δεν αφήναμε να δημιουργηθούν μοναστικά κέντρα. Τα θεωρούσαμε ότι δεν χρειάζονται και ότι δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα στην Εκκλησία μας. Και ήρθε ένα μικροσκοπικό ανθρωπάκι χωρίς κοσμικές σπουδές, χωρίς πτυχία θεολογίας, χωρίς να έχει ρηξικέλευθες και καινοτόμους ιδέες, όπως πιστεύαμε ότι έχουμε εμείς και μας θύμισε την παράδοσή μας. Δεν πούλησε σουβλάκια, γύρο, μουσακά, μπακλαβάδες και τα άλλα φαγητά της ελληνικής κουζίνας, αλλά πούλησε, ή μάλλον προσέφερε δωρεάν, τον ξεχασμένο Χριστό της Ορθοδοξίας. Δεν κάλεσε σε χορούς και διασκεδάσεις, αλλά σε αγρυπνίες και νηστείες. Και ο κόσμος, φωτισμένος από το Θεό, τον πλαισίωσε και τον περιτριγύρισε και τον ενίσχυσε. Η κοσμοσυρροή που παρατηρείται είναι άνευ προηγουμένου.

Η Αμερική που προσπαθούσε να ξεφύγει από την καταναλωτική κοινωνία, την αφθονία και τον κόρο των υλικών αγαθών, με κινήματα όπως των hippies και τη στροφή προς τις ανατολικές θρησκείες, άρχισε να ανακαλύπτει τον γνήσιο και αρχέγονο χριστιανισμό της Ορθοδοξίας μας. Ο π. Εφραίμ ήρθε και έκανε μία μεγάλη σκάλα από τη γη στον ουρανό. Μας έδωσε την δυνατότητα εδώ στην Αμερική ν’ ανεβαίνουμε πάνω στον ουρανό με τα μέσα της ορθοδόξου παραδόσεως. Το μοναστήρι, του Αγίου Αντωνίου εδώ στην Αριζόνα, κτίσθηκε με σημεία που έδειξε ο Θεός. Όταν ήρθε ο Γέροντας στην περιοχή μας και έψαχνε για μέρος που θα έκτιζε τη νέα μονή, ενώ προσπαθούσε να πάει αλλού, έχασε το δρόμο του και ήρθε εδώ. Έμεινε κατενθουσιασμένος. Αμέσως πήγαμε σε κτηματομεσίτη της περιοχής για να δούμε τι μπορούσαμε να αγοράσουμε. Όταν φθάσαμε στο μέρος που κτίσθηκε το μοναστήρι αργότερα, ενώ μιλούσαμε με τον κτηματομεσίτη, ακούσαμε να χτυπάνε καμπάνες όπως χτυπάνε οι καμπάνες της Φιλοθέου. Ο Γέροντας είπε τότε: «εδώ θα το κτίσουμε». Το είπα στον αείμνηστο Αντώνιο, επίσκοπο του Σαν Φρανσίσκο, στον οποίο υπαγόμαστε και κείνος είπε μέσα του «Κεφαλλονίτικη φάρσα», διότι είμαι από την Κεφαλλονιά. Μετά δύο χρόνια όμως, ενώ πηγαίναμε στο μοναστήρι και σταματήσαμε λίγο πριν φθάσουμε να φορέσουμε τα ράσα μας, γιατί φορούσαμε λαϊκά ρούχα όπως συνηθίζουμε εδώ στην Αμερική, άκουσε τις καμπάνες και ο δεσπότης. Είχε δώσει εντολή στον ηγούμενο να μην κάνουν επίσημη υποδοχή, γι’ αυτό όταν φθάσαμε τον μάλωσε. Εκείνος όμως απάντησε ότι δεν χτύπησαν τις καμπάνες και ότι οι πατέρες είναι στα κελλιά. Τότε ο δεσπότης κατάλαβε τι συνέβη και μου εξομολογήθηκε τι είχε σκεφθεί όταν του ανακοίνωσα τι είχε συμβεί σε μας. Ο επίσκοπος Αντώνιος όταν γνώρισε τον π. Εφραίμ και το έργο του, μου είπε: «ο Εφραίμ θα γεμίσει την Αμερική με μοναστήρια. Πόσο τυχεροί είμαστε, που έχουμε γνωρίσει και περπατάμε και μιλάμε και ευλογούμεθα από ένα ζωντανό άγιο». Ας ευχηθούμε το «Γκραν Κάνυον» της Ορθοδοξίας μας, τα Ορθόδοξα μοναστήρια της Αμερικής, να πολλαπλασιασθούν αριθμητικά και να προοδεύουν συνεχώς ποιοτικά. Δεν ξέρουμε ποιες είναι οι βουλές του Κυρίου μας.«Μπορεί στο μέλλον η Αμερική να γίνει μία νέα Βυζαντινή Αυτοκρατορία»[3]

Συμπέρασμα από enories.gr

Η εξάπλωση της Ορθοδοξίας στις Η.Π.Α αποτελεί μία δύσκολη πραγματικότητα. Μία πραγματικότητα που δυσχεραίνεται και από τις εσωτερικές συγκρούσεις από τις οποίες μαστίζεται η Ορθόδοξη Εκκλησία. Δεν είναι όμως καιρός για να δίδονται μάχες για τις πρωτοκαθεδρίες αλλά αντίθετα υπό την ενότητα της πίστεως και την κοινωνία του Αγίου Πνεύματος θα πρέπει να ευαγγελιστούν πάντα τα έθνη.

Τι κι αν προσηλυτιστούν στην Ορθοδοξία χιλιάδες αμερικανοί πολίτες, αν τελικά οδηγηθούν οι νέοι προσήλυτοι σε αντιπαραθέσεις που δεν τους αφορούν; Είναι λοιπόν καιρός να αναλογιστούμε όλοι μας (έλληνες, ρώσοι, σέρβοι ή ρουμάνοι) ότι πάνω απ’ όλα, ανεξάρτητα από τη φυλή και το χρώμα μας, πως είμαστε μέλη του Σώματος του Χριστού Αμήν.