ΤΟ ΒΑΠΤΙΣΜΑ ΤΩΝ ΑΙΡΕΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΑΜΑΧΕΣ ΠΟΥ ΞΕΣΠΑΣΑΝ ΤΟΝ Β΄ΚΑΙ Γ΄ΑΙΩΝΑ
Ο Τερτυλλιανός στο έργο του «Περί Βαπτίσματος», έγραψε ότι το βάπτισμα των αιρετικών είναι άκυρο.
Στην Καρχηδόνα μία σύνοδος με πρόεδρο τον Αγριππίνο (220) και δύο ακόμη συνόδους στη Μικρά Ασία του Ικονίου και των Συνάδων (230), το θεώρησαν άκυρο. Η ιδέα αυτή διαδόθηκε ευρύτερα και εφαρμοζόταν και στην πράξη με τον αναβαπτισμό των αιρετικών. Ο Κυπριανός Καρχηδόνας, υποστήριξε ότι το βάπτισμα των αιρετικών είναι έγκυρο, ύστερα από μετάνοια και επίθεση χειρών. Την απόφασή τους αυτή πήγαν και την ανακοίνωσαν απεσταλμένοι από την Αφρική. Όμως στη Ρώμη όχι μόνο δεν τους δέχτηκαν σε κοινωνία, αλλά αρνήθηκαν ακόμη και να τους φιλοξενήσουν.
Ο Κυπριανός έγραψε επιστολή στον Ρώμης Στέφανο λέγοντας: «Κανείς από μας δεν προβάλλει τον εαυτό του ως επίσκοπο των επισκόπων… κάθε επίσκοπος έχει το δικαίωμα να σκέφτεται για τον εαυτό του και όπως δεν είναι υπεύθυνος απέναντι σε κανέναν άλλον, έτσι και κανένας επίσκοπος δεν είναι υπεύθυνος απέναντι σ’ αυτόν».
Σε σύνοδο στην Καρχηδόνα το 256 στην οποία παραβρέθηκαν 80 επίσκοποι από όλη την Β. Αφρική επιδοκιμάστηκαν ομόφωνα οι απόψεις του Κυπριανού. Ξέσπασε λοιπόν διαμάχη ανάμεσα στον Ρώμης Στέφανο και τον Κυπριανό Καρχηδόνος. Σύμμαχος του Κυπριανού ήταν επίσης και ο Φιρμιλιανός Καισαρείας της Καππαδοκίας ο οποίος έγραψε βίαιη επιστολή στον Ρώμης Στέφανο. Μεταξύ άλλων του είπε ότι έγινε ο χειρότερος αιρετικός γιατί εθελοντικά σκότιζε τον νου των μετανοούντων, οι οποίοι ζητούσαν να φωτιστούν απ’ αυτόν. Όσο για τον ισχυρισμό του επισκόπου Ρώμης ότι είναι διάδοχος του Πέτρου και κατά συνέπεια ο οριστικός κριτής της παραδόσεως, αυτό είναι το μεγαλύτερο σημάδι της μωρίας και της φιλοδοξίας του, έλεγε.
Τελικά ο θάνατος του Στεφάνου (2 Αυγούστου 257) άλλαξε την κατάσταση. Ο διάδοχός του Σίξτος Β΄δεν κράτησε απέναντι στους Αφρικανούς την ίδια αυστηρή στάση.
Στη σύνοδο της Αρελάτης (314) η εκκλησία της Β. Αφρικής δέχτηκε την τακτική που ακολουθούσαν οι άλλες εκκλησίες και αυτή της Ρώμης. Δηλαδή, όταν επέστρεφε αιρετικός βαπτιζόμενος στο όνομα της Αγίας Τριάδος δεν τον βάπτιζαν, αλλά με την επίθεση χεριών στο όνομα της Αγίας Τριάδος του μετέδιδαν το Άγιο Πνεύμα. Η Α΄Οικουμενική Σύνοδος με τον 19ο κανόνα ξεχώρισε αιρετικούς που έπρεπε να βαπτιστούν κανονικά για να γίνουν δεκτοί στην εκκλησία.