ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΟΥ 1054
Από τον Θ΄ αιώνα και έπειτα το χάσμα μεταξύ των δύο εκκλησιών ολοένα και μεγάλωνε. Την εποχή του Όθωνος Α΄ του Μεγάλου η γερμανική αυτοκρατορία ενισχύθηκε. Ο πάπας Ιωάννης ΙΒ΄ έστεψε τον Όθωνα αυτοκράτορα στη Ρώμη. Έτσι ο παπισμός πέρασε στην γερμανική επιρροή. Ο αυτοκράτορας της Γερμανία διόριζε τον πάπα και έλεγχε τα πράγματα στην Ιταλία.
Ο πάπας Σέργιος Δ΄(1009) στην ενθρονιστήρια επιστολή του παρέθεσε το σύμβολο της πίστεως ενσωματώνοντας σ’΄αυτό το filioque. Κατόπιν ο πάπας Βενέδικτος Η΄ το 1014 ύστερα από απάιτηση του θείου του αυτοκράτορα Ερρίκου Β΄ το πρόσθεσε στο Σύμβολο της Πίστεως. Ο πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Σέργιος Β΄ (999-1019) διέγραψε το όνομα του πάπα από τα δίπτυχα κι έτσι έπαυσε η κοινωνία μεταξύ των δύο εκκλησιών. Όμως ο πατριάρχης Ευστάθιος (1020-1025) άρχισε συννενοήσεις με τον πάπα Ιωάννη ΙΘ΄ ζητώντας ν’ αναγνωρίσει τον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως ως οικουμενικό για την Ανατολή όπως ήταν ο πάπας Ρώμης για τη Δύση. Ο αυτοκράτορας Βασίλειος Β΄ ήταν έτοιμος να προσφέρει χρή,ατα στον πάπα αν συμφωνούσε. Όμως στη Δυτική εκκλησία είχε αρχίσει μεταρρυθμιστική και ανανεωτική κίνηση από τη μονή Κλουνύ και οι οπαδοί αυτής της κίνησης που τόνιζαν το παπικό πρωτείο δεν άφησαν τον πάπα να δεχτεί την πρόταση.
Άλλη δυσαρέσκεια προκλήθηκε από τη δραστηριότητα του αυτοκράτορα της Γερμανίας Όθωνα Α΄ στην Ιταλία.
Λίγο αργότερα Νορμανδοί δηλ. λαός από την Β. Γαλλία κυρίεψαν την Σικελία και φέρθηκαν στους εκεί χριστιανούς με βαρβαρότητα. Παράλληλα ο Βασίλειος Β΄ για να στερεώσει την εκκλησιαστική δικαιοδοσία της Κωνσταντινουπόλεως στην Ν. Ιταλία ίδρυσε την αρχιεπισκοπή Σιπόντου στην Απουλία, την οποία απειλούσαν οι επιθέσεις των Γερμανών συμμάχων του πάπα Βενέδικτου Η΄. Τα γεγονότα της Κάτω Ιταλίας χειροτέρεψαν τις σχέσεις των δύο εκκλησιών.
Οι πάπες θεωρούσαν τους Νορμανδούς συμμάχους τους. Ο Δούκας Αργυρός ηγέτης των Βυζαντινών δυνάμεων στην περιοχή πρότεινε στον πάπα Λέοντα Θ΄ να συμμαχήσουν εναντίον των Νορμανδών, ο πάπας τον άκουσε με ευχαρίστηση. Παράλληλα ο πάπας απευθύνθηκε στον αυτοκράτορα της Γερμανίας Ερρίκο Γ΄ ο οποίος δέχτηκε να τον βοηθήσει στον αγώνα εναντίον των Νορμανδών.
Αν και ο πάπας σχεδίαζε συμμαχία με το Βυζάντιο, εισήγαγε όμως τα λατινικά έθιμα στις περιοχές τις κατακτημένες από τους Νορμανδούς. Μάλιστα καθαίρεσε τον αρχιεπίσκοπο Σιπόντου και υπήγαγε την επαρχία του στη λατινική αρχιεπισκοπή Βενεβέντου. Ο Αργυρός θέλοντας να έχει καλές σχέσεις με τον πάπα δεν διαμαρτυρήθηκε, δεν διαμαρτυρήθηκε ούτε και ο αυτοκράτορας συμφωνόντας με τον Αργυρό για πολιτικούς λόγους. Έτσι το ζήτημα αυτό της εκκλησιαστικής δικαιοδοσίας στη Ν. Ιταλία προκάλεσε σοβαρή κρίση και τελικά στο οριστικό σχίσμα.