ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΣ-ΙΔΕΑΛΙΣΜΟΣ

Η εποχή του Διαφωτισμού έπνιξε τα αισθήματα και καθιέρωσε τη νοησιαρχία, γι’ αυτό ήταν ψυχρή και μονομερής. Η φύση έδινε αφορμές για τη λατρεία, όχι όμως πάντοτε στο χριστιανικό Θεό κι επικράτησε ένας ακαθόριστος πανθεϊσμός. Τονίστηκε το συναίσθημα σε βάρος της λογικής. Η κίνηση αυτή με αυτά τα χαρακτηριστικά ονομάστηκε Ρομαντισμός.

Ο Εμ. Καντ, συνδύασε τις απόψεις των ορθολογιστών και του εμπειρισμού με των ρομαντικών λέγοντας: “Επειδή δεν μπορούμε να γνωρίσουμε το αντικείμενο της γνώσεως «καθ’ εαυτό» δεν είμαστε σε θέση να έχουμε Μεταφυσική ούτε γνώση του Θεού, η ελευθερία της βουλήσεως και η αθανασία πρέπει να γίνουν δεκτές ως αιτήματα του πρακτικού λόγου, όχι του καθαρού λόγου, γιατί είναι απαραίτητα αξιώματα της ηθικής μας συνειδήσεως”

Συνεπώς για τον Καντ το περιεχόμενο της θρησκείας βρίσκεται στη λογική, στην εκπλήρωση του ηθικού νόμου χωρίς αναμονή αμοιβής. Η Αγία Γραφή και τα χριστιανικά δόγματα έχουν βοηθητικό χαρακτήρα.

Ο Καντ δεν δεχόταν την Αποκάλυψη την οποία έκρινε με ειδικό έργο του.

Ο πιο σημαντικός αντιπρόσωπος του ρομαντισμού ήταν ο Γκαίτε δηλαδή της κινήσεως που χαρακτηρίζεται από τον συναισθηματισμό, την απάρνηση της συμβατικότητας και την αισθηματική σύγχυση. Θεωρούσε τη φύση ως έναν ζωντανό μανδύα του Θεού, σε συνδυασμό με τη θεία αποστολή της ανθρώπινης ζωής. Στο τέλος όμως της ζωής του δέχτηκε ότι ο χριστιανισμός βρίσκεται πάνω από κάθε φιλοδοξία.

Ο ιδεαλισμός έφτασε στην ψηλότερη κορυφή του με τον Έγελο, καθηγητή της φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Το μόνο πράγμα που υπάρχει, έλεγε, είναι η ιδέα που αναπτύσσεται και φανερώνεται με την περίφημη διαλεκτική. Η ιδέα όταν την σκεφτούμε είναι θέση, όταν αυτή εμφανιστεί, συναντάει αντίδραση ή περιορισμό, δηλαδή την αντίθεση, και από τη συνάντηση των δύο αυτών προκύπτει μια ανώτερη ενότητα, η σύνθεση..

Η αντίθεση στην ιδέα είναι η φύση, ενώ η σύνθεση και των δύο είναι το πνεύμα. Ο άνθρωπος αποτελεί την ένωση της ύλης και του νου… Το κράτος αποτελεί την απόλυτη αυθεντία και εξουσία στο οποίο πρέπει να υποτάσσονται οι πολίτες…. Η υψηλότερη βαθμίδα της θρησκείας, ο χριστιανισμός, είναι ταυτόσημος με τη φιλοσοφία γιατί μας διδάσκει ότι ο Θεός αποκαλύπτεται σύμφωνα με τα τρία στάδια (πίστη-γνώση-σκέψη).

Οι ιδέες του Έγελου επέδρασαν στην προτεσταντική θεολογία της Γερμανίας, και ακόμη στην Αγγλία και στην Αμερική.