ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟ Γ΄ Λόγος περί ξενιτείας

ΚΑΤΗΧΗΤΙΚΟ Γ΄

Λόγος περί ξενιτείας

«Ξενιτεία είναι η οριστική εγκατάλειψις όλων εκείνων που υπάρχουν στην πατρίδα μας και που μας εμποδίζουν να επιτύχουμε τον ευσεβή σκοπό της ζωής μας. Η ξενιτεία είναι απαρρησίαστος συμπεριφορά, κρυμμένη σοφία, σύνεσις που δεν φανερώνεται, ζωή μυστική, σκοπός που δεν βλέπεται, λογισμός αφανής, όρεξις της ευτελείας, επιθυμία της στενοχωρίας, αιτία του θείου πόθου, πλήθος του θείου έρωτος, άρνησις της κενοδοξίας, βυθός της σιωπής».[1]

Όπως οι εραστές βιάζονται να απομακρυνθούν από τους οικείους τους ώστε μόνοι τους να χαρούν την ευλογημένη μετά τον γάμο συμβίωσή των, έτσι και οι μοναχοί, βιάζονται να καταταγούν σε μοναστήρι για να ζήσουν το υπόλοιπο της ζωή τους με ευτέλεια και θλίψη.

Ξενιτεία είναι ο χωρισμός απ’ όλα για να μείνει ο νους αχώριστος από τον Θεό. Ξενιτεύων είναι ο εραστής και εργάτης του αδιάκοπου πένθους. Ξένος είναι αυτός που φεύγει κάθε σχέση είτε με τους δικούς του είτε με τους ξένους.  Κι ενώ για τους μοναχούς τα πράγματα περί ξενιτείας νομίζω είναι ξεκάθαρα, για τους εγγάμους που κάνουμε τώρα λόγο, η ξενιτεία είναι και πρέπει να είναι διακριτά διαφορετική.

Ξενιτεία για τον έγγαμο ας είναι η αδιάλειπτη προσευχή η οποία είναι  μητέρα όλων των αρετών. Αυτός που ασκείται στην νοερά προσευχή ξενιτεύει από τον κόσμο, γίνεται εργάτης του αμπελώνος του Χριστού. Ζει μαζί με τον κόσμο και μακριά απ’ αυτόν, είναι πατέρας σαρκικών τέκνων και ταυτόχρονα πατέρας όλων των ανθρώπων!

Η Ξενιτεία έχει θυγατέρα της την απροσπάθεια.  «Εκείνος που εξενίτευσε για τον Κύριο, δεν διατηρεί πλέον δεσμούς και σχέσεις με τίποτα, για να μη φανεί ότι περιπλανάται και ξενιτεύει για την ικανοποίηση των παθών του. Εκείνος που έφυγε από τον κόσμο και ξενίτευσε, ας μην εγγίσει πλέον στον κόσμο, διότι συνήθως τα πάθη είναι φιλεπίστροφα, αγαπούν δηλαδή να επιστρέφουν πίσω σ’ αυτόν που τα είχε».[2]

Όποιος δεν εξορίσει τον εαυτό του από τα πάθη του θα ξαναεπιθυμήσει αργά ή γρήγορα το ξύλο της παρακοής που δοκίμασε και η Εύα. Ας μην επιλέγει κανείς να επισκέπτεται του τόπους που και στο παρελθόν του προξενούσαν πτώσεις. Ας αποφεύγει τις πολλές συναναστροφές με τους κοσμικούς ανθρώπους. Ας μη σου διαφεύγει «ούτε αυτός ο τρόπος και ο δόλος των κλεπτών (δαιμόνων): μας συμβουλεύουν να μην χωριζόμαστε από τους κοσμικούς, διότι, λέγουν, θα είναι πολύς ο μισθός μας, εάν βλέποντας τις γυναίκες (όπου γυναίκες κανείς ας τοποθετήσει το σαρκικό πάθος του) κυριαρχούμε στον εαυτό μας. Δεν πρέπει ασφαλώς να τους πιστεύουμε, αλλά μάλλον να κάνουμε το αντίθετο».[3]

Υπάρχουν όμως αδελφοί μου και οι λογισμοί της ματαιότητας, οι οποίοι επισκέπτονται τον αγωνιστή όταν αποκτήσει κάποια ευλάβεια και κατάνυξη ή εγκράτεια. Τούτοι οι λογισμοί μας παροτρύνουν να επιστρέψουμε στην πατρίδα μας, δηλαδή στο πρότερο εμπαθή βίο μας, με τον λογισμό ότι αφού γίναμε τόσο προοδευμένοι στα πνευματικά ήρθε η ώρα να ωφελήσουμε τους πολλούς. Τούτο παροτρύνεται περισσότερο σε ανθρώπους που έχουν κάποια δύναμη λόγου ή λίγη μόρφωση. Τότε οι δαίμονες μας παροτρύνουν να γίνουμε σωτήρες των ψυχών και διδάσκαλοι ώστε ότι κανείς συνάθροισε μέσα στο λιμάνι να το διασκορπίσει με άνεση μέσα στο πέλαγος.

«Ας προσπαθήσουμε να μιμηθούμε όχι την γυναίκα του, αλλά τον ίδιο τον Λώτ. Διότι η ψυχή που θα επιστρέψει εκεί απ’ όπου βγήκε, θα γίνει σαν χαλασμένο αλάτι και θα μένει πλέον στήλη νεκρά και ακίνητη».[4]

Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις όπου μερικοί που προχώρησαν πολύ πνευματικά και καθαρίστηκαν τελείως από τα πάθη τους θέλησαν να σώσουν και άλλους, πράγμα ωφέλιμο για τις ψυχές. Ας γνωρίζουν όμως «ότι ο Μωυσής εκείνος ο θεόπτης αν και απεστάλη από τον ίδιο το Θεό για να σώσει το γένος των ομοφύλων του αντιμετώπισε πολλούς κινδύνους όταν επέστρεψε από την έρημο στην Αίγυπτο δηλαδή αντιμετώπισε πολλούς σκοτασμούς όταν επέστρεψε στον κόσμο».[5]

Πόσες φορές  είδαμε γονείς να καταστρέφουν τη ζωή των παιδιών τους με τις παράλογες απαιτήσεις τους… ας τρέξουμε μακριά από γονείς που μας συμβουλεύουν ό,τι είναι αντίθετο με το θέλημα του Θεού. Δεν φεύγουμε μακριά γιατί τους μισούμε, μη γένοιτο! Αλλά για να αποφύγουμε την βλάβη που μας προκαλούν. «Ας είναι για σένα πατέρας εκείνος που θέλει και μπορεί να κοπιάσει μαζί σου, για να κάνει ελαφρότερο το φορτίο των αμαρτημάτων σου. Μητέρα, η κατάνυξις, η οποία έχει τη δύναμη να σε αποπλύνει από τον ρύπο της αμαρτίας. Αδελφός, εκείνος που κουράζεται και συναγωνίζεται μαζί σου στον δρόμο που ανεβάζει στον ουρανό. Σύζυγο αχώριστο απόκτησε την μνήμη του θανάτου. Τέκνα σου φίλτατα ας είναι οι στεναγμοί της καρδίας. Ως δούλο έχε το σώμα σου, ως φίλους τις αγίες αγγελικές δυνάμεις, οι οποίες μπορούν να σε βοηθήσουν την ώρα του θανάτου σου, εφ’ όσον γίνουν φίλοι σου».[6]Ας προσέξεις: είναι καλύτερο να λυπήσει κανείς του γονείς του παρά τον Κύριο. «Ξένος πραγματικά είναι εκείνος που σαν να βρίσκεται ανάμεσα σε ξενόγλωσσους ανθρώπους ησυχάζει και σιωπά έχοντας πλήρη συναίσθηση του τι κάνει».[7] Ο Κύριος είπε πως δεν ήλθε να βάλει ειρήνη στη γη, ούτε αγάπη γονέων με τέκνα, αντιθέτως ήλθε να βάλει μάχη και μαχαίρι. Ήλθε να διχάσει τους υλικούς από τους πνευματικούς, τους φιλόδοξους από τους ταπεινόφρονες. Ο δε Κύριος ευφραίνεται γι’ αυτήν την διαμάχη και τον χωρισμό που γίνεται για την αγάπη του. Ξέρετε τι μήνυμα περνούν σήμερα πολλοί γονείς στα παιδιά τους; Πάτα επί πτωμάτων για να επιβιώσεις, μη μας με τον Σταυρό στο χέρι!...

«Κανείς δεν παρέδωσε τόσο πολύ τον εαυτό του στην ξενιτεία, όσον ο μέγας εκείνος, δηλαδή ο Αβραάμ, ο οποίος άκουσε τα λόγια: -Έξελθε εκ της γης σου και εκ της συγγενείας σου και εκ του οίκου του πατρός σου, παρόλο που εκαλείτο να μεταβεί σε χώρα αλλόγλωσσο και βαρβαρική».[8]

Ακόμη όμως κι αν κάποιος κατορθώσει την μεγάλη αυτή αρετή της ξενιτείας, ας αποκρούσει τους επάινους των λογισμών του και των ανθρώπων και ας συγκρίνει την δική του ξενιτεία με την ξενιτεία του Χριστού, ο οποίος εξενίτευσε για μας από τον ουρανό στην γη για την σωτηρία μας.

Εν τέλει, ας γνωρίζεις, ότι «ό,τι με πολύ κόπο και μόχθο μπορεί κάποιος να αποκτήσει καλή εσωτερική πνευματική κατάσταση, είναι δυνατόν να το χάσει σε μία στιγμή. Διότι φθήρουσιν ήθη χρηστά ομιλίαι κακαί, κοσμικές και συνήθως άκοσμες».[9]

Δύσκολος ο λόγος της ξενιτείας για μας που ζούμε μέσα στον κόσμο. Αλλά και ο Χριστός ως παραστάτης αυτής της αρετής και στο κόσμο έζησε και ξένος προς την αμαρτία υπήρξε και μιμητές του μας κάλεσε να γίνουμε. Ξενιτεία για τον μοναχό είναι και ο τρόπος και τόπος, για τον κοσμικό ορισμένες φορές και ο τόπος συνηθέστερα όμως η ξένη προς την αμαρτία διαγωγή του.

«Αυτός που μετά την απάρνηση του κόσμου συναναστρέφεται με κοσμικούς ή παραμένει κοντά τους, οπωσδήποτε ή θα πέσει στα δίχτυα τους ή θα μολύνει την καρδιά του με κοσμικές σκέψεις. Αλλά κι αν ακόμη δεν μολυνθεί έτσι, θα μολυνθεί κατακρίνοντας εκείνους που μολύνονται».[10]

Μαζί με αυτά που ελέχθηκαν περί της ξενιτείας, είναι ωφέλιμο να λεχθούν και ορισμένα που αφορούν τα όνειρα: «Όνειρο είναι μία κίνησις του νου, ενώ το σώμα ευρίσκεται ακίνητο. Φαντασία είναι μία εξαπάτηση των οφθαλμών, όταν το μυαλό κοιμάται. Φαντασία είναι μία παρασάλευση του νου, ενώ το σώμα είναι ξύπνιο. Φαντασία είναι  ένα θέαμα που δεν υπάρχει στην πραγματικότητα… οι δαίμονες επιχειρούν να μας ταράζουν με τα όνειρα… εκείνος που πιστεύει στα όνειρα, ομοιάζει μ’ αυτόν που κυνηγά την σκιά του και προσπαθεί να την πιάσει. Οι δαίμονες της κενοδοξίας εμφανίζονται στον ύπνο μας σαν προφήτες. Συμπεραίνουν σαν πανούργοι που είναι μερικά από τα μέλλοντα που επρόκειτο να συμβούν σε μας και μας τα προαναγγέλλουν. Και όταν αυτά πραγματοποιηθούν, εμείς μένουμε έκθαμβοι, και υπερηφανεύεται ο λογισμός μας με την ιδέα ότι πλησιάσαμε στο προορατικό χάρισμα. Σε όσους τον πιστεύουν, ο δαίμων αυτός φάνηκε αληθινός προφήτης, σε όσους όμως τον περιφρονούν πάντοτε αποδείχτηκε ψεύτης. Διότι, σαν πνευματική ύπαρξη που είναι, βλέπει όσα συμβαίνουν μέσα στην ατμόσφαιρα και μόλις αντιληφθεί κάποιος ότι πεθαίνει, τρέχει αμέσως σ’ εκείνους που είναι ελαφρόμυαλοι και τους το προλέγει με τα όνειρα. Τίποτε μελλοντικό δεν γνωρίζουν οι δαίμονες από προγνωστική δύναμη διότι τότε θα μπορούσαν και οι μάγοι να μας προλέγουν τον θάνατό μας. Στον ύπνο μας πολλές φορές οι δαίμονες μετασχηματίζονται σε αγγέλους φωτός και σε μορφές μαρτύρων, τους οποίους παρουσιάζουν να έρχονται προς το μέρος μας. Έτσι αφού ξυπνήσουμε μας βυθίζουν σε υπερηφάνεια και χαρά. Το σημείο από το οποίο θα διακρίνεις την πλάνη είναι τούτο: οι άγγελοι μας δείχνουν την κόλαση και τον χωρισμό και έτσι μας κάνουν να ξυπνούμε έντρομοι και περίλυποι. Εάν αρχίσουμε να πιστεύουμε στους δαίμονες κοιμώμενοι, ύστερα θα εμπαιζώμεθα από αυτούς και ξύπνιοι. Εκείνος που πιστεύει στα όνειρα είναι εντελώς άσοφος και άπειρος, ενώ αυτός που δεν πιστεύει τίποτε, είναι πραγματικά συνετός και σοφός. Πίστευε μόνο σ’ εκείνα που σου αναγγέλλουν για την κόλαση και την κρίση. Εάν όμως δημιουργείται μέσα σου απόγνωση, τότε και αυτά τα όνειρα προέρχονται από τους δαίμονες».[11]

Βαθμίς Τρίτη! Δρόμος που οδηγεί στη ισάριθμη Αγία Τριάδα. Εκείνος που ανέβηκε ας μη κοιτάξει δεξιά ή αεριστερά.