810-1215 μ.Χ ΟΙ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟΝ ΠΑΠΙΣΜΟ
Οι Σαρακηνοί έκανα καταστρεπτικές επιδρομές στην Προβηγκία και στην Ιταλία, κυρίευσαν την Σικελία κι έτσι απόχτησαν σημαντική βάση για τις εξορμήσεις τους. Επιτέθηκαν στην Ρώμη κι εγκαταστάθηκαν στα φρούρια της Ν. Ιταλίας. Από την Προβηγκία προχώρησαν στο εσωτερικό της Γαλλίας.
Οι επιδρομές των Σκανδιναβών ή Νορμανδών είχαν όμως σημαντικότερα και μονιμότερα αποτελέσματα. Επί έναν αιώνα από το 810 έκαναν επιδρομές στη Γαλλία, στην Ισπανία, στη Β. Αφρική, λεηλάτησαν το Βέλγιο, την Ιταλία, την Β. Γερμανία.
Οι επιδρομές αυτές επέφεραν μεγάλη αναρχία στη Ρώμη. Κυριάρχησαν παροδικά διάφορες οικογένειες, οι οποίες για 60 χρόνια ανέβαζαν και κατέβαζαν τους πάπες από τον θρόνο. Σημαντική οικογένεια ήταν αυτή του στρατηγού Θεοφυλάκτου τον οποίο στις αποφάσεις του επηρέαζαν βαθιά η σύζυγός του Θεοδώρα και οι θυγατέρες του Μαρότσια και Θεοδώρα που ανέβαζαν στον παικό θρόνο τους εραστές τους.
Ο πάπας Ιωάννης Ι΄ (914-928) ήταν εραστής της μητέρας Θεοδώρας.
Στην φατρία αυτή επικράτησε η Μαρότσια και οι δύο γιοι της Αλμπέριχος και Ιωάννης. Ο Ιωάννης επαναστάτησε εναντίον της μητέρας του και τη φυλάκισε, κυριάρχησε στην Ρώμη. Ο Αλμπέριχος ήταν ικανός κυβερνήτης, διόριζε ως πάπες ανθ΄ρωπους ευγενικής καταγωγής, πέθανε όμως νωρίς σε ηλικία 40 ετών, πριν πεθάνει οι ευγενείς του έδωσαν όρκο ότι θα εκλέξουν ως πάπα τον γιο του Οκταβιανό, παιδί 11 ετών.
Όταν πέθανε ο πάπας Αγαπητός Β΄, ο Οκταβιανός εκλέχτηκε πάπας σε ηλικία 16 ετών και ονομάστηκε Ιωάννης ΙΒ΄. Αυτός συνδύασε την πολιτική με την εκκλησιαστική εξουσία. Η διαφθορά και η ανηθικότητά του περιγράφονται με τα σκοτεινότερα χρώματα. Σύντομα κατέστησε το Λατερανό σε τόπο οργίων. Αυτή η εποχή ονομάστηκε αργότερα «πορνοκρατία». Μάλιστα για εκείνη την εποχή αναφέρεται ένας θρύλος, σύμφωνα με τον οποίο στον παπικό θρόνο ανέβηκε η πάπισσα Ιωάννα, κάτι όμως που δεν αποδεικνύεται ιστορικά.
Ο Ιωάννης Ιβ΄, γιος του Αλμπέριχου ήταν πάπας για 6 χρόνια. Ανέβηκε στον παπικό θρόνο μόλις στα 16 του χρόνια. Για να καταπολεμήσει τον Βερεγγάριο, κάλεσε τον βασιλιά της Γερμανίας Όθωνα Α΄, ο οποίος ήρθε στη Ρώμη και ο πάπας τον έστεψε αυτοκράτορα. Ή συμφωνία ήταν ο Όθων να αναγνωρίσει τις παικές κτήσεις και να υπερασπίζεται τον παικό θρόνο και ο αυτοκράτορας θα εξέλεγε τους πάπες αντί των ευγενών. Όμως ουσιαστικά ο πάπας έδεσε τα χέρια του γιατί όταν αργότερα θέλησε να αποτινάξει από πάνω του τον Γερμανικό ζυγό, αυτό δεν κατέστη δυνατό.Ο Όθων σε σύνοδο που κάλεσε στην εκκλησία του Αγ. Πέτρου καταδίκασε τον Ιωάννη ΙΒ΄ με τις κατηγορίες του φονέα, του βλάσφημου και του επιόρκου και με καθοδήγηση του Όθωνα τοποθέτησε στη θέση του ως νέο πάπα τον Λέοντα Η΄.
Όταν έφυγε όμως ο Όθωνας, ξέσπασαν ταραχές στη Ρώμη, ο Ιωάννης ΙΒ΄ξαναεπέστρεψε στον θρόνο διώχνοντας τον Λέοντα, αλλά ύστερα από λίγο πέθανε με σκανδαλώδη τρόπο. Οι Ρωμαίοι ανέβασαν στον θρόνο τον Βενέδικτο Ε΄. Ο Όθων όμως επέστρεψε, φυλάκισε τον πάπα και ξανατοποθέτησε στον θρόνο τον Λέοντα.
Μετά τον θάνατο του Λέοντα, νίκησε η μερίδα του Κρησκέντιου, γιου του πάπα Ιωάννη Ι΄ και της Θεοδώρας. Αυτοί έδιωξαν από τον θρόνο Τον Βενέδικτο Ζ΄ και τοποθέτησαν τον Βονιφάτιο Ζ΄, ο οποίος μη μπορώντας να κρατήσει το αξίωμα, το έσκασε παίρνοντας μαζί του και θησαυρούς από τον Αγ. Πέτρο και πήγε στην Κωνσταντινούπολη.
Λίγο αργότερα ο Κρησκέντιος επικράτησε και πάλι και στα χρόνια του ανέβαζε και κατέβαζε τους πάπες όπως του άρεσε.
***Κατάπτωση στον παπισμό από τις Νορμανδικές κατακτήσεις, η επιρροή των Γερμανών αυτοκρατόρων και οι εξελίξεις μέχρι το 1215***
Οι Σαρακηνοί έκαναν καταστρεπτικές επιδρομές στην Προβηγκία και στην Ιταλία, κυρίευσαν την Σικελία κι έτσι απόχτησαν σημαντική βάση για τις εξορμήσεις τους. Επιτέθηκαν στην Ρώμη κι εγκαταστάθηκαν στα φρούρια της Ν. Ιταλίας. Από την Προβηγκία προχώρησαν στο εσωτερικό της Γαλλίας.
Οι επιδρομές των Σκανδιναβών ή Νορμανδών είχαν όμως σημαντικότερα και μονιμότερα αποτελέσματα. Επί έναν αιώνα από το 810 έκαναν επιδρομές στη Γαλλία, στην Ισπανία, στη Β. Αφρική, λεηλάτησαν το Βέλγιο, την Ιταλία, την Β. Γερμανία.
Οι επιδρομές αυτές επέφεραν μεγάλη αναρχία στη Ρώμη. Κυριάρχησαν παροδικά διάφορες οικογένειες, οι οποίες για 60 χρόνια ανέβαζαν και κατέβαζαν τους πάπες από τον θρόνο. Σημαντική οικογένεια ήταν αυτή του στρατηγού Θεοφυλάκτου τον οποίο στις αποφάσεις του επηρέαζαν βαθιά η σύζυγός του Θεοδώρα και οι θυγατέρες του Μαρότσια και Θεοδώρα που ανέβαζαν στον παικό θρόνο τους εραστές τους.
Ο πάπας Ιωάννης Ι΄ (914-928) ήταν εραστής της μητέρας Θεοδώρας.
Στην φατρία αυτή επικράτησε η Μαρότσια και οι δύο γιοι της Αλμπέριχος και Ιωάννης. Ο Ιωάννης επαναστάτησε εναντίον της μητέρας του και τη φυλάκισε, κυριάρχησε στην Ρώμη. Ο Αλμπέριχος ήταν ικανός κυβερνήτης, διόριζε ως πάπες ανθ΄ρωπους ευγενικής καταγωγής, πέθανε όμως νωρίς σε ηλικία 40 ετών, πριν πεθάνει οι ευγενείς του έδωσαν όρκο ότι θα εκλέξουν ως πάπα τον γιο του Οκταβιανό, παιδί 11 ετών.
Όταν πέθανε ο πάπας Αγαπητός Β΄, ο Οκταβιανός εκλέχτηκε πάπας σε ηλικία 16 ετών και ονομάστηκε Ιωάννης ΙΒ΄. Αυτός συνδύασε την πολιτική με την εκκλησιαστική εξουσία. Η διαφθορά και η ανηθικότητά του περιγράφονται με τα σκοτεινότερα χρώματα. Σύντομα κατέστησε το Λατερανό σε τόπο οργίων. Αυτή η εποχή ονομάστηκε αργότερα «πορνοκρατία». Μάλιστα για εκείνη την εποχή αναφέρεται ένας θρύλος, σύμφωνα με τον οποίο στον παπικό θρόνο ανέβηκε η πάπισσα Ιωάννα, κάτι όμως που δεν αποδεικνύεται ιστορικά.
ΚΑΤΑΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΠΑΠΙΣΜΟΥ: Ο Ιωάννης Ιβ΄, γιος του Αλμπέριχου ήταν πάπας για 6 χρόνια. Ανέβηκε στον παπικό θρόνο μόλις στα 16 του χρόνια. Για να καταπολεμήσει τον Βερεγγάριο, κάλεσε τον βασιλιά της Γερμανίας Όθωνα Α΄, ο οποίος ήρθε στη Ρώμη και ο πάπας τον έστεψε αυτοκράτορα. Ή συμφωνία ήταν ο Όθων να αναγνωρίσει τις παικές κτήσεις και να υπερασπίζεται τον παικό θρόνο και ο αυτοκράτορας θα εξέλεγε τους πάπες αντί των ευγενών. Όμως ουσιαστικά ο πάπας έδεσε τα χέρια του γιατί όταν αργότερα θέλησε να αποτινάξει από πάνω του τον Γερμανικό ζυγό, αυτό δεν κατέστη δυνατό.Ο Όθων σε σύνοδο που κάλεσε στην εκκλησία του Αγ. Πέτρου καταδίκασε τον Ιωάννη ΙΒ΄ με τις κατηγορίες του φονέα, του βλάσφημου και του επιόρκου και με καθοδήγηση του Όθωνα τοποθέτησε στη θέση του ως νέο πάπα τον Λέοντα Η΄.
Όταν έφυγε όμως ο Όθωνας, ξέσπασαν ταραχές στη Ρώμη, ο Ιωάννης ΙΒ΄ξαναεπέστρεψε στον θρόνο διώχνοντας τον Λέοντα, αλλά ύστερα από λίγο πέθανε με σκανδαλώδη τρόπο. Οι Ρωμαίοι ανέβασαν στον θρόνο τον Βενέδικτο Ε΄. Ο Όθων όμως επέστρεψε, φυλάκισε τον πάπα και ξανατοποθέτησε στον θρόνο τον Λέοντα.
Μετά τον θάνατο του Λέοντα, νίκησε η μερίδα του Κρησκέντιου, γιου του πάπα Ιωάννη Ι΄ και της Θεοδώρας. Αυτοί έδιωξαν από τον θρόνο Τον Βενέδικτο Ζ΄ και τοποθέτησαν τον Βονιφάτιο Ζ΄, ο οποίος μη μπορώντας να κρατήσει το αξίωμα, το έσκασε παίρνοντας μαζί του και θησαυρούς από τον Αγ. Πέτρο και πήγε στην Κωνσταντινούπολη.
Λίγο αργότερα ο Κρησκέντιος επικράτησε και πάλι και στα χρόνια του ανέβαζε και κατέβαζε τους πάπες όπως του άρεσε.
Ότα ο πάπας Ιωάννης ΙΕ΄ πέθανε, ο Κρησκέντιος δεν μπορούσε να εναντιωθεί στον αυτοκράτορα Όθωνα Γ΄που εν τω μεταξύ ενηκιώθηκε και δέχτηκε ως πάπα τον ξάδερφό του Μπρούνο, που ονομάστηκε Γρηγόριος Ε΄, ο οποίος είναι ο πρώτος Γερμανός πάπας. Όταν όμως ο Όφων αποχώρησε από την Ιταλία, ο Ιωάννης Στ΄ επανήλθε στη θέση του διώχνοντας τον Γρηγόριο. Ο Όθων όμως επέστρεψε και πάλι, αποκεφάλισε τον Κρησκέντιο και καθαίρεσε τον Ιωάννη, αφού τον τύφλωσε και τον διαπόμπευσε.
Ο Γρηγόριος Ε΄ πέθανε όμως σύντομα και ο αυτοκράτορας που εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Ρώμη ανέβασε στον θρόνο τον Γάλλο Γερβέτο με το όνομα Σίλβεστρος Β΄.
Ο Όθων πέθανε το 1002 και όταν πέθανε και ο Σίλβεστρος, στην Ρώμη επικράτησα φατρίες που ανεβοκατέβαζαν τους πάπες. Διορίστηκαν λοιπόν δύο πάπες, ο Γρηγόριος Στ΄ και ο Βενέδικτος Η΄, τον οποίο υποστήριξε ο αυτοκράτορας Ερρίκος Β΄ και στέφθηκε απ’ αυτόν στην Ρώμη. Τον Βεβέδικτο διαδέχτηκε ο Ρωμανός, με το όνομα Ιωάννης ΙΘ΄ ο οποίος ήταν διεφθαρμένος. Όταν κι αυτός πέθανε, έγινε πάπας ο ανεψιός του Βενέδικτος Θ΄. Το 1044 οι Ρωμαίου τον έδιωξαν και έβαλαν στη θέση του τον Σίλβεστρο Γ΄. Εν τέλει μετά από διαμάχες πάπς έγινε ο Γρηγόριος Στ΄, οποίος ως γραμματέα του διόρισε τον μοναχό Χίλντεμπραντ.
Ο Ερρίκος Γ΄ ήταν ικανός κυβερνήτης και σέβονταν την εκκλησία επιθυμώντας όμως να έχει ισχυρό λόγο σ’ αυτήν. Έτσι ήρθε από την Γερμανία με στρατό, κάλεσε σύνοδο στο Σούτρι (1046), στην οποία καθαίρεσε τους τρεις πάπες και εξέλεξε για πάπα τον Γερμανό Κλήμεντα Β΄. Τον Γρηγόριο Στ΄ τον εξόρισε στην Κολωνία μαζί με τον γραμματέα του Χίλντεμπραντ. Ο Κλήμης Β΄ έστεψε τον Ερρίκο στην Ρώμη. Οι ευγενείς όμως της Ρώμης κατάφερα να θανατώσουν ίσως δηλητηριάζοντάς τον, οπότε ήρθε ο Βενέδικτος Θ΄ και πήρε τον θρόνο, αλλά έζησε μόνο 8 μήνες. Τότε ο αυτοκράτορας διόρισε άλλο Γερμανό πάπα τον Δάμασο Β΄, ο οποίος πέθανε κι αυτός λίγο αργότερα (1048).
Τα Χριστούγεννα του 1048 ο αυτοκράτορας εξέλεξε πάπα τον συγγενή του Μπρούνο, επίσκοπο Τουλ ο οποίος πήρε το όνομα Λέων Θ΄.
Ο Λέων Θ΄ ήταν δραστήριος και οπαδός της μεταρρυθμίσεως. Επέβαλε την αγαμία στους κληρικούς και όρισε αυστηρές ποινές για τη σιμωνία.
Από το 1042 οι Νορμανδοί άρχισαν την κατάκτηση της Ν. Ιταλίας. Το 1052 ο πάπας επιτέθηκε με στρατό εναντίον τους, αλλά ηττήθηκε, πιάστηκε αιχμάλωτος, αλλά τον άφησαν ελεύθερο αφού πρώτα τους έδωσε άφεση. Ύστερα από λίγες μέρες πέθανε (9 Απριλίου 1054). Πριν πεθάνει, μια αποστολή με τον καρδινάλιο Ουμβέρτο είχε ξεκινήσει για την Κωνσταντινούπολη όπου έγινε το σχίσμα.
Ο επόμενος πάπας ήταν κι αυτός διορισμένος από τον Γερμανό αυτοκράτορα, ο Βίκτωρ β΄. Ο Ερρίκος Γ΄ πέθανε το 1056 και ύστερα από λίγους μήνες και ο πάπας. Ο Βίκτωρ Γ΄ ήταν ο τελευταίος διορισμένος πάπας από τον Γερμανό αυτοκράτορα. Ο κληρος της Ρώμης εξέλεξε για πάπα τον Στέφανο Θ΄ χωρίς να ρωτήσουν τον αυτοκράτορα. Ο πάπας πέθανε ύστερα από οκτώ μήνες και παρήγγειλε πριν πεθάνει να μην γίνει νέα εκλογή πριν φτάσει από την αυτοκρατορική αυλή ο Χίλντερμπραντ. Αλλά οι ευγενείς εξέλεξαν πάπα τον Βενέδικτο Ι΄. Παράλληλα η Γερμανική αυλή εξέλεξε τον Νικόλαο Β΄ ο οποίος μπήκε στη Ρώμη υποστηριζόμενος από στρατό. Ο Ουμβέρτος και ο Χίλντερμπραντ βοήθησαν στο να στερωθεί ο νέος πάπας.
Ο νέος πάπας κάλεσε σύνοδο στο Λατερανό (1059) όπου παραβρέθηκαν 113 επίσκοποι. Στην σύνοδο αυτή καταδικάστηκε η σιμωνία και ο γάμος των κληρικών, καθώς και ο διορισμός των κήρικών από τους λαϊκούς. Στον αυτοκράτορα δεν έδιναν δικαιώματα, έστι η ευθύνη της εκλογής των παπών περνούσε στα χέρια των καρδινάλιων. Ο πάπας πέθανε το 1061 και παρά τις αντιδράσεις των Γερμανών οι καρδινάλιοι εξέλεξαν πάπα τον Αλέξανδρο Β΄, χάρη στον Χίλντερμπραντ που κάλεσε τον Νορμανδικό στρατό να στρατοπεδεύσει έξω από την Ρώμη προστατεύοντας με αυτόν τον τρόπο τους καρδινάλιους από την Γερμανική απειλή.
Η εποχή του πάπα Γρηγορίου Ζ΄ Χίλντερμπραντ 1073-1085 μ.Χ
Ο πάπας Γρηγόριος Ζ΄ πίστευε πως ο παισμός είναι εξουσία ορισμένη από τον Θεό, στην οποία όλοι οφείλουν υπακοή και στην οποία όλοι οι κοσμικοί ηγεμόνες είναι υπεύθυνοι, όχι μόνο για την ψυχική τους σωτηρία, αλλά και για την καλή κυβέρνηση των υποκόων τους. Θεωρούσε ότι μόνο ο Ρωμαίος Ποντίφικας μπορεί να ονομάζεται «οικουμενικός», ότι μόνο αυτός μπορεί να διορεί και να καθαιρεί επισκόπους, να εκθρονίζει αυτοκράτορες και να διαθέτει αυτοκρατορικά εμβλήματα. Επίσης ότι μπορεί να λύνει τους υπηκόους από τον όρκο υπακοής στον αυτοκράτορα.
Παράλληλα όμως ήταν ξεκάθαρο στους αυτοκράτορες πως δεν τον έβλεπαν σαν πολιτικό αντίπαλο. Χαρακτηριστικά είναι αυτά που γράφει ο πάπας στον Γουλιέλμο τον κατακτητή, βασιλιά της Αγγλίας: «Αν λοιπόν την ημέρα της φοβερής κρίσεως, εγώ πρέπει να σε αντιπροσωπεύσω μπροστά στον δίκαιο Κριτή, που δεν ξεγελούν οι ψευτιές και είναι δημιουργός όλων των πλασμάτων, η ίδια η δική σου σοφία θα καταλάβει ότι εγώ πρέπει ν’ αγρυπνώ με μεγάλη προσοχή για τη σωτηρία σου και συ με τη σειρά σου, προς χάρη της σωτηρίας σου κι επειδή πρέπει να μπεις στη χώρα των ζώντων, οφείλεις να με υπακούσεις χωρίς διδταγμούς».
Το κυριότερο εμπόδιος στα σχέδια του πάπα και τους οραματισμούς του για τον κόσμο ήταν ο Ερρίκος Δ΄, αυτοκράτορας της Γερμανίας.
Η πρώτη νίκη του πάπα απέναντι στον Ερρίκο ήταν το 1074, όταν ύστερα από διαμάχη, ο Ερρίκος υπέκυψε και αναγνώρισε τη σιμωνία του και τις αυθαίρετες ενέργειές του σχετικά με τις εκκλησιαστικές θέσεις, κατόπιν υποσχέθηκε στον πάπα ότι θα αλλάξει ζωή αφού μετάνοιωσε.
Το 1075 όμως ο Ερρίκος νίκησε τους Σάξονες ηγεμόνες, κυριάρχησε στη Γερμανία και άλλαξε στάση απέναντι στον πάπα.
Αφορμή για διαμάχη στάθηκε η κενή μητροπολιτκή θέση του Μιλάνου. Ο αυτοκράτορας αναγνώρισε ως αρχιεπίσκοπο τον Άρτο και τον διόρισε. Με την ενέργειά του όμως αυτή ήρθε σε αντίθεση με τις αποφάσεις της συνόδου του 1075 κατά την οποία απαγορεύονταν ο διορισμός κληρικού από κοσμικούς ηγεμόνες. Ο Ερρίκος όμως διόρισε στη συνέχεια άλλλους δύο επισκόπους.
Αυτή η έριδα ήταν η αρχή διαμάχεων μεταξύ παπών και αυτοκρατόρων για τα επόμενα 250 χρόνια.
Ο πάπας αν΄τεδρασε όπως ήταν φυσικό και ο Ερρίκος συνέλαβε τον πάπα, στη συνέχεια τον ελευθέρωσαν αλλά σε σύνοδο που κάλεσε ο αυτοκράτορας στη Βορμς (Ιαν 1076) καθαίρεσαν τον πάπα 27 επίσκοποι. Μάλιστα του έγραψε: «Κατέβα λοιπόν, άφησε τον θρόνο του αγ. Πέτρου, εγώ ο Ερρίκος βασιλιάς, με τη θεία χάρη και όλοι οι επίσκοποι σου λέμε: κατέβα από το θρόνο, εσύ που σε καυαδικάζουν όλες οι γενεές».
Η απάντηση του Γρηγορίου. Ήταν το περιφημότερο διάταγμα των μεσαιωνικών παπών. Σε σύνοδο στη Ρώμη αφόρισε τον Ερρίκο Δ΄, τον κήρυξε έκπτωτο από τον θρόνο και έλυσε όλους τους υπηκόους του από τον όρκο υποταγής. Συγχρόνως καθαίρεσε και τους επισκόπους, που πρωτοστάτησαν στη γερμανική σύνοδο. Στο διάταγμα έλεγε: «Με την εύνοιά σου (του αγ. Πέτρου) και ως αντιπροσώπου του ο Θεός μου έδωσε την εξουσία να δένω και να λύνων στη γη. Γι’ αυτό πλήρης από την εμπιστοσύνη αυτή για την τιμή και την υπεράσπιση της εκκλησίας σου, στερώ τον βασιλιά Ερρίκο, γιο του αυτοκράτορα Ερρίκου, ο οποίος με ανήκουστη αλαζονεία υψώθηκε εναντίον της εκκλησίας σου, από κάθε εξουσία στο βασίλειο των Τευτόνων και στην Ιταλία. Απαλλάσω όλους τους χριστιανούς από τον όρκο πίστης που ορκίστηκαν σ’ αυτόν. Απαγορεύω σ’ οποιοδήποτε πρόσωπο να του προσφέρει υπηρεσία οφειλόμενη σε βασιλιάδες… τον δένω με την αλυσίδα του αναθέματος, έτσι ώστε όλος ο κόσμος να γνωρίζει ότι πάνω σ’ αυτήν την πέτρα ο Υιός του Θεού οικοδόμησε την εκκλησία του και ότι οι πύλες του Άδη δεν θα την καταλύσουν».
Αποτέλεσμα αυτού του αναθέματος ήταν οι Σάξονες ηγεμόνες και άλλοι πολιτικοί να του επιτεθούν. Αλλά και οι επίσκοποι άρχισαν να τον εγκαταλείπουν. Σε δίατα των ευγενών στο Τρίμπουρ, ανακοινώθηκε στον Ερρίκο ότι αν δεν κατορθώσει ν’ απαλλαγεί από τον αφορισμό μέσα σ’ έναν χρόνο, θα έχανε τον θρόνο του.
Τότε ο Ερρίκος προέβη σε μία ασυνήθιστη συμπεριφορά, μαζί με την σύζυγό του και το τρίχρονο παιδί του πέρασε τις Άλπεις με σκοπό να συναντήσει τον πάπα.
Ο πάπας αρχικά νόμιζε ότι θα του επιτεθεί, κατόπιν κατάλαβε τις διαθέσεις του, αλλά δεν τον δέχονταν επί τρεις ημέρες γιατί έτσι τον συνέφερε. . Τελικά όμως δέχτηκε τον Ερρίκο μαζί με τους άλλους αφορισμένους, ντυμένους με ένδυμα μετανοίας. Γονάτισαν μπροστά στον πάπα, ο οποίος τους συγχώρεσε και τους έδωσε αποστολική ευλογία. Κατόπιν έγινε λειτουργία και αντάλλαξε με τον Ερρίκο το φίλημα της ειρήνης (Ιαν. 1077).
Κατόπιν οι ηγεμόνες στο Φόρχαϊμ της Γερμανίας, το Μάρτιο, εξέλεξαν νέο αυτοκράτορα τον Ροδόλφο της Σουηδίας, γαμπρό του Ερρίκου Δ΄. Ο πάπας τότε αναγκάστηκε να λάβει θέση, γιατί γινόταν εμφύλιος πόλεμος και αφόρισε τον Ερρίκο σε σύνοδο που έγινε τον Μάρτη στη Ρώμη με την αιτιολογία ότι παρενέβη τον όρκο της Κανόσα. Νόμιμος τότε βασιλιά αναγνωρίστηκε ο Ροδόλφος και οι υπήκοι του Ερρίκου λύθηκαν από τον όρκο υποταγής.
Η ενέργεια όμως αυτή του πάπα είχε μικρό αντίκτυπο αυτή τη φορά στην Γερμανία, γιατί ήταν φανερό ότι ο αφορισμός έγινε για πολιτικούς λόγους. Σε δύο συνόδους στη Γερμανία και σ’ άλλη μια στη Λομβαρδία στο Μπρίξεν, ανανεώθηκαν οι αποφάσεις της συνόδου της Βορμς και ο πάπας καθαιρέθηκε. Στη θέση του εκλέχτηκε ο επίσκοπος της Ραβέννας Βιμπέρτος με το όνομα Κλήμης Γ΄ (1080-1100)
Ο Ροδόλφος σκοτώθηκε σε μάχη τον Οκτώβριο και οΕρρίκος έγινε κυρίαρχος και πάλι. Κατέβηκε στην Ιταλία και κυρίεψε τη Ρώμη (1084).
Ο πάπας βρήκε καταφύγιο στο φρούριο Σαν Άντζελο της Ρώμης και ο Ερρίκος ανέβασε στον θρόνο τον Κλήμεντα Γ΄, ο οποίος τον έστεψε αυτοκράτορα. Έτσι και πάλι ο Γερμανός αυτοκράτορας εξέλεξε πάπα.
Ο θρίαμβος όμως του Ερρίκου, δεν κράτησε πολύ, ο Γρηγόριος έστειλε γράμμα στον αρχηγό των Νορμανδών Ροβέρτο Γυισκάρδο, ο οποίος με πολύ στρατό εναντίον της Ρώμης, ο Ερρίκος έφυγε και οι Νορμανδοί λεηλάτησαν τη Ρώμη. Ολαός όμως εξοργίστηκε εναντίον του Γρηγορίου, ο οποίος αναγκάστηκε να απομονωθεί στο Σαλέρνο, εκεί πέθανε στις 25 Μαΐου 1085.
Μετά τον θάνατο του Γρηγορίου οι πιστοί του καρδινάλιοι, εξέλεξαν πάπα τον Ντεζιντέριους με το όνομα Βίκτωρ Γ΄ και λίγο αργότερα εκλέχτηκε ο Γάλλος Ουραβνός Β΄ (1088-1099). Το 1093 ο Ουρβανός εγκαταστάθηκε στη Ρώμη διώχνοντας τον Κλήμεντα Γ΄. Στη σύνοδο της Πιαντσέντσα μίλησε για σταυροφορία και την κήρυξε στην Κλερμόν Φεράν, τον Νοέμβριο του 1095.
Διάδοχός του ήταν ο Πασχάλης Β΄ (1099-1118). Στα χρόνια του πιάστηκε ο Ερρίκος αιχμάλωτος, δραπέτευσε , παραιτήθηκε το 1105 και πέθανε ένα χρόνο αργότερα. Νέος αυτοκράτορας έγινε ο γιος του Ερρίκου, ο οποίος το 1110 κατέβηκε στην Ιταλία και προχώρησε εναντίον της Ρώμης. Ο Πασχάλης φοβήθηκε μήπως χάσει τον θρόνο του και έκλεισε συμφωνία με τον αυτοκράτορα που προέβλεπε ότι ο αυτοκράτορας θα παραιτηθεί από την περιβολή και οι κληρικοί της Γερμανίας θα επέστρεφαν όλα τα εκκλησιαστικά κτήματα, τα προνόμια και την κοσμική εξουσία.
Η συμφωνία αυτή δεν προχώρησε, γιατί έγινε αντίσταση στην Ρώμη εναντίον της συμφωνίας, ο αυτοκράτορας τότε συνέλαβε τον πάπα κι εκείνος μη έχοντας τι άλλο να κάνει αναγκάστηκε να τον στέψει αυτοκράτορα και του αναγνώρισε το δικαίωμα της περιβολής.
Το 1112 έγινε σύνοδος η οποία αφόρισε τον Ερρίκο Ε΄ και απαγόρευσε την περιβολή σε λαϊκούς.
Λίγο αργότερα στον παπικό θρόνο ανέβηκε ο Κάλλιξτος Β΄, ο οποίος ήταν συγγενής του αυτοκράτορα και αρχηγός των διαφωνούντων στις υποχωρήσεις του πάπα.
Στη σύνοδο της Βορμς το 1122 βρέθηκε η χρησή τομή. Δηλαδή μία συμφωνία σύμφωνα με την οποία η εκλογή των επισκόπων και των ηγουμένων της Γερμανίας θα ήταν ελεύθερη και σύμφωνα με τους κανόνες, με την παρουσία του αυτοκράτορα. Ο αυτοκράτορας παραιτήθηκε από το δικαίωμα της περιβολής με δαχτυλίδι και ποιμαντορική ράβδο, διατήρησε όμως το δικαίωμα να το εγκαθιστά στη κοσμική εξουσία, στην κοσμική περιβολή.
Η σύνοδος του Λατερανού (1123) Θ΄ οικουμενική σύμφωνα με τους Δυτικούς, επικύρωσε την συμφωνία. Έτσι μετά από 600 χρόνια έντονης διαμάχης μεταξύ παπών και αυτοκρατόρων βρέθηκε μία κοινά αποδεκτή λύση.
Μετά τον Ερρίκο Ε΄ νέος ηγεμόνας έγινε ο Φρειδερίκος Α΄ που ονομάστηκε Βαρβαρόσσας γιατί ήταν ψηλός, ξανθός με κοκκινωπή γενειάδα. Ανέβηκε στον θρόνο στα 30 του χρόνια. Σύντομα βρήκε την ευκαιρία να επέμβει στα εσωτερικά της Ιταλίας, όταν οι κάτοικοι της Σικελίας τον κάλεσαν για να διώξει τους Νορμανδούς. Τον κάλεσε και ο πάπας στη Ρώμη γιατί ήθελε να απαλλαγεί από την επανάσταση του Αρνόλδο από την Μπρέσκια.
Ο Φρειδερίκος κατέβηκε το Φθινόπωρο του 1154 στην Ιταλία με στρατό. Πάπας ήταν ο Ανδριανός Δ΄, ο μόνος Άγγλος πάπας, συναντήθηκε με τον πάπα στον κάμπο Γράσσο, αρνήθηκε να κάνει τον ιπποκόμο του πάπα σύμφωνα με την παλιά συνήθεια, ενώ εκείνος αρνήθηκε να συνομιλήσει μαζί του αν δεν δεχτεί. Ο αυτοκράτορας υποχώρησε ύστερα από τρεις μέρες και ο Αδριανός τον έστεψε αυτοκράτορα στη Ρώμη. Την ίδια μέρα ο λαός εξεγέρθηκε εναντίον του Φρειδερίκου κι έτσι έφυγε από την πόλη ακολουθούμενος από τον πάπα.
Την Άνοιξη του 1158 ο Φρειδερίκος κατέβηκε πάλι στην Ιταλία και κυρίεψε το Μιλάνο. Ο πάπας προσπάθησε να ενώσει τις ιταλικές δυνάμεις εναντίον του Φρειδερίκου, οι Ρωμαίοι επαναστάτησαν και τον έδιωξαν. Ο πάπας πέθανε το 1159 και στη θέση του εκλέχτηκαν δύο πάπες. Ο Βίκτωρ Δ΄ της αυτοκρατορικής μερίδας και ο Αλέξανδρος Γ΄της παπικής. Μία σύνοδος στην Παβία, με την πίεση του Φρειδερίκου ανακήρυξε τον Βίκτωρ πάπα, ενώ οι άλλες χώρες αναγνώρισαν τον Αλέξανδρο Γ΄ ο οποίος αφόρισε τον αυτοκράτορα και απάλλαξε τους υπηκόους του από τον όρκο τους. Το 1162 ο Βίκτωρ πέθανε και στην θέση του ανέβηκε ο Πασχάλης Γ΄.
Το 1167 ο Φρειδερίκος μπήκε στην Ιταλία, ενώ ο Αλέξανδρος Γ΄δραπέτευσε και ο αυτοκρατορικός στρατός λεηλάτησε τη Ρώμη. Ο θρίαμβός του όμως δεν κράτησε πολύ, γιατί έπεσε θανατηφόρα ελονοσία στον στρατό κι αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Γερμανία. Παράλληλα ο Πασχάλης Γ΄ πέθανε και τον διαδέχτηκε ο Κάλλιξτος Γ΄ (1168).
Την 25 Ιουλίου 1176 μετά από συντριβή του στρατού του Φρειδερίκου στο Λενιάνο, ο Φρειδερίκος συναντήθηκε με τον πάπα έξω από τον Άγιο Μάρκο. Ο αυτοκράτορας γονάτισε, φίλησε το πόδι του πάπα και ζήτησε συγχώρεση. Ο πάπας τον ευλόγησε και του έδωσε το φίλημα της ειρήνης. Έτσι ο Αλέξανδρος Γ΄ εγκαταστάθηκε και πάλι στη Ρώμη.
Σε σύνοδο του Λατερανού το 1179 με συμμετοχή 300 επισκόπων ορίστηκε ότι για να εκλεγεί κάποιος πάπας, θα πρέπει να εξασφαλίσει την πλειοψηφία των 2/3 των καρδινάλιων. Δεν ανέφεραν τίποτα για τα δικαιώματα του λαού, των ευγενών και του αυτοκράτορα.
Παρόλα αυτά ο αυτοκράτορα κατάφερε λίγο αργότερα με την συνθήκη της Κωνσταντίας οι Λομβαρδικές πόλεις να τον αναγνωρίσουν ως κύριο της Λομβαρδίας. Επίσης, στην Ν. Ιταλία πάντρεψε τον γιο του με την θυγατέρα του πεθαμένου Νορμανδού βασιλιά Ρογήνου, αποχτώντας έτσι κι εκεί πρόσβαση. Κατάφερε λοιπόν να γίνει κύριος της Γερμανίας, της Σικελίας, της Νεαπόλεως, ενώ είχε διακαιώματα και στην Λομβαρδία.
Την εποχή αυτή η Ιερουσαλήμ έπεσε στα χέρια των Σαρακηνών και ο Φρειδερίκος επικεφαλής της Γ΄ Σταυροφορίας πήγε στους Αγίους Τόπους, αλλά όταν έφτασε στην Κιλικία πνίγηκε σε ποτάμι (1190)
Τον διαδέχτηκε ο γιος του Ερρίκος Στ΄, τον οποίο ο πάπας Κελεστίνος Γ΄ αναγκάστηκε να τον αναγνωρίσει αυτοκράτορα. Δεν πρόλαβε όμως να χαρεί πολύ την βασιλεία του, γιατί το 1197 πέθανε αφήνοντας ως διάδοχό του τον τρίχρονο γιο του .
Η χήρα του αυτοκράτορα Ερρίκου Στ΄Κωνσταντία δεν δέχτηκε την αυτοκρατορική διαδοχή για τον γιο της και θεώρησε αρκετό να του εξασφαλίσει το στέμμα της Ν. Ιταλίας, αλλά αναγνώρισε την επικυριαρχία του πάπα στο βασίλειό της. Έτσι ο πάπας έγινε κύριος δύο κρατών, της Ν. Ιταλίας και του παπικού δηλ. της κεντρικής Ιταλίας.
Παράλληλα γερμανοί ηγεμόνες εξέλεξαν νέο αυτοκράτορα τον Φίλιππο της Σουηβίας, αδελφό του αυτοκράτορα Ερρίκου Στ΄. Ο πάπας αφόρισε τον νέο αυτοκράτορα και η μειοψηφία εξέλεξε αυτοκράτορα τον Όθωνα Μπρούσνικ (1198). Τελικά όμως ο Φίλιππος επικράτησε, αλλά όμως δολοφονήθηκε από έναν προσωπικό του εχθρό το 1208.
Ο Όθων παντρεύτηκε τη θυγατέρα του Φιλίππου κι έτσι οι Γερμανοί ηγεμόνες τον εξέλεξαν ομόφωνα αυτοκράτορα προς τέρψιν του πάπα. Ο Όθων αποδείχτηκε όμως εχθρός και όχι φίλος του πάπα. Κυρίεψε τις παπικές επαρχίες και εισέβαλε με στρατό στη Σικελία. Ο Ινοοκέντιος Γ΄ τον αφόρισε και εξέλεξε τον Φρειδερίκο Β΄ βασιλιά της Σικελίας νέο αυτοκράτορα, τον οποίο έστεψε στην Φρανκφούρτη το 1212. Το 1214 ο Φρειδερίκος όμως νικήθηκε από τον Όθωνα κι έτσι και πάλι ο Φρειδερίκος έγινε κύριος της Γερμανίας.
Την εποχή του Ιννοκέντιου Γ΄ έγινε η Δ΄ σταυροφορία με τα γνωστά αποτελέσματα.
Το 1215 συγκάλεσε την Δ΄ σύνοδο του Λατρανού, γνωστή ως ΙΒ΄ Οικουμενική. Αυτή η΄ταν η πολυπληθέστερη σύνοδος του Μεσαίωνα, σ’ αυτήν παραβρέθηκαν 412 επίσκοποι, 800 ηγούμενοι και αντιπρόσωποι όλων των κρατών. Η σύνοδος αυτή εξέδωσε 70 κανόνες. Μετά από λίγους μήνες ο Ιννοκέντιος Γ΄πέθανε, θεωρούμενος ως ένας από τους πιο επιτυχημένους πάπες της ιστορίας.