ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΘ΄ ΔΕΚΑΤΟ ΕΝΑΤΟ
1. Και ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ ᾿Ιησοῦς τοὺς λόγους τούτους μετῆρεν ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας καὶ ἦλθεν εἰς τὰ ὅρια τῆς ᾿Ιουδαίας πέραν τοῦ ᾿Ιορδάνου.
Μολονότι απόφευγε την Ιουδαία εξαιτίας του φθόνου των κατοίκων της, τώρα την επισκέπτεται συχνά επειδή πλησίαζε και το πάθος Του. Και δεν εισήλθε κατευθείαν στην Ιερουσαλήμ, αλλά στα όρια αυτής.
2 καὶ ἠκολούθησαν αὐτῷ ὄχλοι πολλοί, καὶ ἐθεράπευσεν αὐτοὺς ἐκεῖ.
Βλέπετε ότι εξαιτίας του πλήθους δεν αναφέρονται ονομαστικώς οι τεθεραπευμένοι. Δεν λέει δηλαδή θεραπεύτηκε ο τάδε και ο τάδε. Επίσης ο Χριστός άλλοτε διά θαυμάτων και άλλοτε διά λόγων οδηγεί τον λαό προς τον δρόμο του Θεού και διά των θαυμάτων κάνει τους λόγους Του αξιόπιστους.
3 Καὶ προσῆλθον αὐτῷ οἱ Φαρισαῖοι πειράζοντες αὐτὸν καὶ λέγοντες αὐτῷ· εἰ ἔξεστιν ἀνθρώπῳ ἀπολῦσαι τὴν γυναῖκα αὐτοῦ κατὰ πᾶσαν αἰτίαν;
Πόση ήταν η ανοησία τους που πίστευαν πως διά ερωτήσεων θα αποστόμωναν τον Κύριο. Και αν και πολλές άλλες φορές τους αποστόμωσε, εκείνοι δεν παραιτούνταν από την προσπάθειά τους να τον παγιδέψουν. Πρόσεξε όμως και την κακουργία τους από τον τρόπο με τον οποίο ρωτούν. Διότι δεν του είπαν «πρόσταξες να μην αφήνει κανείς την γυναίκα του» δηλαδή νομοθέτησες αυτό κι αυτό, αλλά ωσάν να μην είχε λεχθεί ποτέ τίποτα περί αυτού του θέματος τον ρωτούν: « εάν επιτρέπεται» και είναι έτοιμοι αν πει επιτρέπεται, να αφήσουν αμέσως τις γυναίκες τους, εάν δε πει ότι δεν επιτρέπεται, να του αντιπαραβάλλουν τον Μωσαϊκό νόμο.
4 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν αὐτοῖς· οὐκ ἀνέγνωτε ὅτι ὁ ποιήσας ἀπ᾿ ἀρχῆς ἄρσεν καὶ θῆλυ ἐποίησεν αὐτοὺς καὶ εἶπεν, 5 ἕνεκεν τούτου καταλείψει ἄνθρωπος τὸν πατέρα αὐτοῦ καὶ τὴν μητέρα καὶ κολληθήσεται τῇ γυναικὶ αὐτοῦ, καὶ ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν; 6 ὥστε οὐκέτι εἰσὶ δύο, ἀλλὰ σὰρξ μία. ὃ οὖν ὁ Θεὸς συνέζευξεν, ἄνθρωπος μὴ χωριζέτω.
Πρόσεχε σοφία διδασκάλου. Διότι ερωτηθείς «εάν επιτρέπεται» δεν απαντά εξ’ αρχής «δεν επιτρέπεται» για να μην ταραχθούν και θέτει την δημιουργία δείχνοντας ότι αυτό είναι πρόσταγμα του Πατρός. Εάν λοιπόν ήθελε να χωρίζει ο άνδρας από την γυναίκα του και να παίρνει άλλη, τότε δημιουργώντας τον ένα άνδρα θα δημιουργούσε ταυτόχρονα και πολλές γυναίκες. Τώρα όμως παίρνοντας ως βάση την δημιουργία αποδεικνύει ότι ο άνδρας θα πρέπει να περνά την ζωή του με μία γυναίκα και να μην διασπά ποτέ τον ζυγό αυτό. Και πρόσεχε τι λέει: ότι αυτοί (άνδρας και γυναίκα) θα γίνουν μία σάρκα. Και στη συνέχεια για να δείξει ότι είναι φοβερό να διασπά κανείς αυτή την συζυγία λέει «ό,τι ο Θεός ένωσε, ο άνθρωπος ας μην το χωρίζει». Και αν εσύ προβάλλεις τον Μωυσή; Εγώ σου αντιπαραβάλω τον Κύριο του Μωυσέως. Γιατί αυτός ο νόμος που τώρα σου λέω είναι πολύ παλαιότερος του Μωυσέως. Και είναι τόσο ισχυρός ώστε οι σύζυγοι έχουν εντολή να εγκαταλείπουν τους γονείς τους για να προσκολληθούν μεταξύ τους. Και η λέξη «προσκόλληση» φανερώνει την αδιάσπαστη ένωση αυτών σε μία σάρκα. Και όπως ακριβώς είναι βδελυρό το να κόβει κανείς την σάρκα του ανθρώπου, έτσι είναι παράνομο το να χωρίζει κανείς απ’ την γυναίκα του διότι αυτό είναι αντίθετο και απ’ την φύση και απ’ τον νόμο.
Κι όμως μετά απ΄αυτήν την απάντηση αντί να ησυχάσουν οι Φαρισαίοι επανέρχονται αγωνιζόμενοι δήθεν υπέρ του νόμου:
7 λέγουσιν αὐτῷ· τί οὖν Μωσῆς ἐνετείλατο δοῦναι βιβλίον ἀποστασίου καὶ ἀπολῦσαι αὐτήν;
Και η ερώτηση αυτή είχε βέβαια σκοπό να εξοργίσει τους ακροατές εναντίον του Κυρίου θέτοντας Αυτόν ως ενάντιο προς τον Μωσαϊκό νόμο, διότι με αφορμή τάχατις τον νόμο του Μωϋσέως οι περισσότεροι χώριζαν τις γυναίκες τους παίρνοντας διαζύγιο. Αλλά όμως η απόρρητος σοφία απολογείται και γι’ αυτά και λέει:
8 λέγει αὐτοῖς· ὅτι Μωσῆς πρὸς τὴν σκληροκαρδίαν ὑμῶν ἐπέτρεψεν ὑμῖν ἀπολῦσαι τὰς γυναῖκας ὑμῶν·
Και μ’ αυτόν τον τρόπο δεν αφήνει ούτε τον Μωυσή κανείς να κατηγορήσει, διότι τον νόμο αυτόν στον Μωυσή ο Θεός τον έδωσε και επιρρίπτει όλη την ευθύνη σ’ εκείνους. Και για να μη πει κανείς «που φαίνεται η σκληροκαρδία μας»; Τους αντιπαραβάλλει και πάλι τον αρχαίο νόμο: ἀπ᾿ ἀρχῆς δὲ οὐ γέγονεν οὕτω.
9 λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ μὴ ἐπὶ πορνείᾳ καὶ γαμήσῃ ἄλλην, μοιχᾶται·
Αφού λοιπόν τους αποστόμωσε τώρα νομοθετεί με αυθεντία.
καὶ ὁ ἀπολελυμένην γαμήσας μοιχᾶται. 10 λέγουσιν αὐτῷ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ· εἰ οὕτως ἐστὶν ἡ αἰτία τοῦ ἀνθρώπου μετὰ τῆς γυναικός, οὐ συμφέρει γαμῆσαι.
Και τώρα επειδή τους φάνηκε πολύ βαρύς αυτός ο νόμος, το να περάσουν δηλαδή ολόκληρη τη ζωής τους με μία μόνο γυναίκα η οποία θα έχει τις κακίες της, τις ιδιοτροπίες και όλα τα συναφή, λένε ότι δεν συμφέρει τότε σε κανέναν να παντρεύεται. Ο Μάρκος για να δεις ότι το θέμα αυτό ανησύχησε πολύ τους μαθητές προσθέτει ότι αυτά τα είπαν στον Κύριο κατ’ ιδίαν. Και ο Χριστός δεν συμφώνησε μαζί τους, δεν τους είπε «ναι, είναι καλύτερο κανείς να παλέψει με την φύση του παρά να συζευχθεί με μία μόνο γυναίκα» είπε:
11 ὁ δὲ εἶπεν αὐτοῖς· οὐ πάντες χωροῦσι τὸν λόγον τοῦτον, ἀλλ᾿ οἷς δέδοται·
Και δεν τους μίλησε ευθέως περί παρθενίας, διότι ο λόγος αυτός θα τους φαίνονταν δυσβάσταχτος, αλλά τους είπε ότι «είναι σπουδαίο πράγμα», για να τους κεντρίσει το ενδιαφέρον προς την αγαμία. Και για να τους δείξει ότι αυτό δεν είναι ακατόρθωτο για τον άνθρωπο προσθέτει:
12 εἰσὶ γὰρ εὐνοῦχοι οἵτινες ἐκ κοιλίας μητρὸς ἐγεννήθησαν οὕτω. καὶ εἰσὶν εὐνοῦχοι οἵτινες εὐνουχίσθησαν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων, καὶ εἰσὶν εὐνοῦχοι οἵτινες εὐνούχισαν ἑαυτοὺς διὰ τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. ὁ δυνάμενος χωρεῖν χωρείτω.
Και με τους λόγους αυτούς τους προτρέπει προς την αγαμία καθιστώντας όλα αυτά δυνατά για τον άνθρωπο. Διότι λέει, σκέψου, εάν εκ φύσεως ήσουν ευνούχος ή αν κάποιοι άλλοι σε ευνούχιζαν, τότε τι θα μπορούσες να κάνεις; Και όταν λέει ότι κάποιοι άλλοι ευνούχισαν τον εαυτό τους για την Βασιλεία των ουρανών, δεν εννοεί ασφαλώς την αποκοπή του μέλους (μη γένοιτο!), αλλά την αποκοπή των λογισμών. Και μ΄αυτό τον τρόπο αποδεικνύει ότι ο σαρκικός αυτός οίστρος δεν έχει την ρίζα του στο σώμα, αλλά στις ακόλαστες επιθυμίες και την αδιάφορη διάνοια και ότι καμιά ζημιά δεν μπορεί να προέλθει από τις φυσικές παρορμήσεις. Και είπε ακόμη ότι αυτός ο λόγος δεν είναι για όλους, αλλά για όσους επιθυμήσουν μία τέτοια ζωή. Και ότι αυτό το κατόρθωμα δεν μπορεί κανείς να το καταφέρει μόνος του, παρά μόνο με την Θεία βοήθεια η οποία οπωσδήποτε θα παρασχεθεί σε όσους την ζητήσουν.
13 Τότε προσηνέχθη αὐτῷ παιδία, ἵνα ἐπιθῇ αὐτοῖς τὰς χεῖρας καὶ προσεύξηται· οἱ δὲ μαθηταὶ ἐπετίμησαν αὐτοῖς. 14 ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς εἶπεν· ἄφετε τὰ παιδία καὶ μὴ κωλύετε αὐτὰ ἐλθεῖν πρός με· τῶν γὰρ τοιούτων ἐστὶν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. 15 καὶ ἐπιθεὶς τὰς χεῖρας αὐτοῖς ἐπορεύθη ἐκεῖθεν.
Και γιατί παρακαλώ οι μαθητές απομάκρυναν απ’ τον Κύριο τα παιδιά; Λόγω του αξιώματός τους. Τότε ο Χριστός για να τους διδάξει ότι πρέπει να είναι μετριόφρονες και ότι πρέπει να περιφρονούν την δόξα των ανθρώπων, αφήνει τα παιδιά να τον πλησιάσουν, και τα αγκαλιάζει και υπόσχεται την Βασιλεία Του σ’ εκείνους που θα ομοιάσουν μ΄αυτά. Διότι τα παιδιά έχουν την απλότητα και την καθαρότητα της καρδιάς. Και προτιμούν να δουν την μητέρα τους με τα κουρελιασμένα της ρούχα, παρά την βασίλισσα με τα λαμπρά ενδύματά της. Και ξέρουν να ξεχωρίζουν το δικό τους από το ξένο όχι με κριτήριο την πτωχεία ή τον πλούτο, αλλά με την αγάπη. Και με την πράξη Του αυτή ο Κύριος προετοιμάζει τους μαθητές Του να αδιαφορούν για την κοσμική δόξα την οποία θα απολαύσουν σύντομα στο μέλλον απ’ όλη την οικουμένη.
16 Καὶ ἰδοὺ εἷς προσελθὼν εἶπεν αὐτῷ· διδάσκαλε ἀγαθέ, τί ἀγαθὸν ποιήσω ἵνα ἔχω ζωὴν αἰώνιον;
Ορισμένοι κατηγορούν τον νέο αυτόν ως ύπουλο και πονηρό, ο οποίος πλησίασε τον Χριστό με σκοπό να τον πειράξει. Φιλάργυρος οπωσδήποτε ήταν διότι έτσι τον ονόμασε και ο Κύριος. Ύπουλο όμως δεν θα μπορούσα να τον πω διότι ο Μάρκος προσθέτει για τον νέο αυτόν ότι «έτρεξε προς αυτόν και αφού γονάτισε μπροστά του τον παρακάλεσε» και ότι «ο Ιησούς τον κοίταξε στο πρόσωπο και τον αγάπησε» (Μαρκ 10,17 και Μαρκ 10,21). Και αν είχε πράγματι σκοπό να Τον πειράξει ο Ευαγγελιστής οπωσδήποτε δεν θα μας το απέκρυπτε. Και εν τέλει στο τέλος της συζήτησής τους δεν θα έφευγε λυπημένος, αλλά εξαγριωμένος όπως έκαναν και οι Φαρισαίοι.
17 ὁ δὲ εἶπεν αὐτῷ· τί με λέγεις ἀγαθόν; οὐδεὶς ἀγαθὸς εἰ μὴ εἷς ὁ Θεός.
Για ποιο λόγο τότε ο Ιησούς του απάντησε λέγοντας «γιατί με λες αγαθό κανείς δεν είναι αγαθός παρά μόνον ο Θεός»; Επειδή τον πλησίασε σαν να ήταν ένας απλός άνθρωπος. Διά τούτο λοιπόν και ως άνθρωπος συζητά μαζί του. Και όταν λέει ότι κανείς δεν είναι αγαθός, δεν το λέει αυτό για να αποκλείσει τους ανθρώπους από την αγαθότητα, αλλά το λέει εν συγκρίσει με την αγαθότητα του Θεού. Και δεν είπε «παρά μόνον ο Πατήρ μου» για να μάθεις ότι δεν φανέρωσε τον εαυτό Του στον νεανίσκο.
Τέλος πάντων γιατί έδωσε στον νέο αυτήν την απάντηση; Είχε σκοπό να απαλλάξει τον νέο από τις κολακείες και να τον αναβιβάσει πνευματικά ώστε να μπορέσει να προσηλωθεί από τα επίγεια στα ουράνια αγαθά. Και δεν τον πλησίασε με σκοπό να τον πειράξει διότι τον ρώτησε «τι να κάνω για να κληρονομήσω την αιώνιο ζωή»; Ο Κύριος του απάντησε:
εἰ δὲ θέλεις εἰσελθεῖν εἰς τὴν ζωήν, τήρησον τὰς ἐντολάς. 18 λέγει αὐτῷ· ποίας;
Τον ρωτά «ποιες είναι οι εντολές» όχι για να Τον πειράξει, αλλά γιατί νόμιζε ότι άλλες ήταν οι εντολές εκείνες οι οποίες θα τον οδηγούσαν στην αιώνια ζωή εκτός απ΄αυτές του νόμου. Έπειτα αφού ο Ιησούς του ανέφερε τις εντολές του νόμου:
ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς εἶπε· τὸ οὐ φονεύσεις, οὐ μοιχεύσεις, οὐ κλέψεις, οὐ ψευδομαρτυρήσεις, 19 τίμα τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα, καὶ ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν. 20 λέγει αὐτῷ ὁ νεανίσκος· πάντα ταῦτα ἐφυλαξάμην ἐκ νεότητός μου· τί ἔτι ὑστερῶ;
Και με όλα αυτά φανερώνεται και πάλι όχι η πονηρία του νέου, μη γένοιτο, αλλά το ενδιαφέρον και η αγωνία του.
21 ἔφη αὐτῷ ὁ ῾Ιησοῦς· εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, ὕπαγε πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ, καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοι.
Επειδή δηλαδή ο λόγος Του ήταν για τα χρήματα και τον συμβούλευε να απαλλαγεί απ’ όλα αυτά. Αλλά δεν αρκεί κανείς να περιφρονεί τα χρήματα, αλλά πρέπει πρώτα να δώσει τροφή στους φτωχούς και στην συνέχεια να Τον ακολουθήσει. Όμοιο με το « Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν απαρνησάσθω εαυτόν, και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι».
22 ἀκούσας δὲ ὁ νεανίσκος τὸν λόγον ἀπῆλθε λυπούμενος· ἦν γὰρ ἔχων κτήματα πολλά.
Και επειδή αυτό που έπαθε ο νέος δεν ήταν κάτι φυσικό, ο Ευαγγελιστής προσέθεσε :«επειδή είχε πολλά χρήματα». Δεν είναι δηλαδή όλοι το ίδιο κυριευμένοι από τα χρήματα. Περισσότερο είναι αυτοί που έχουν τα πολλά.
23 ῾Ο δὲ ᾿Ιησοῦς εἶπε τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ· ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι δυσκόλως πλούσιος εἰσελεύσεται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν.
Και βέβαια ο Χριστός δεν κατηγορεί εδώ τα χρήματα, αλλά αυτούς που είναι κυριευμένοι σ’ αυτά. Και αν κάποιος δεν μπορεί να εισέλθει στην Βασιλεία του Θεού αν δεν δίνει ελεημοσύνη, φανταστείτε αυτούς που όχι μόνον δεν δίδουν αλλά αρπάζουν από τους άλλους. Και γιατί το είπε αυτό στους μαθητές Του οι οποίοι ήταν πάμπτωχοι; Με σκοπό να τους διδάξει ότι δεν πρέπει να ντρέπονται για την φτώχεια τους. Και αφού αρχικά τους είπε ότι ο πλούσιος δύσκολα εισέρχεται στην Βασιλεία των Ουρανών, στη συνέχεια τους λέει ότι αυτό είναι αδύνατο. Και όχι απλώς αδύνατο, αλλά αδύνατο σε υπερβολικό βαθμό. Και δίδει το παράδειγμα της καμήλου με την βελόνα.
24 πάλιν δὲ λέγω ὑμῖν, εὐκοπώτερόν ἐστι κάμηλον διὰ τρυπήματος ραφίδος διελθεῖν ἢ πλούσιον εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ εἰσελθεῖν. 25 ἀκούσαντες δὲ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἐξεπλήσσοντο σφόδρα λέγοντες· τίς ἄρα δύναται σωθῆναι; 26 ἐμβλέψας δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· παρὰ ἀνθρώποις τοῦτο ἀδύνατόν ἐστι, παρὰ δὲ Θεῷ πάντα δυνατά ἐστι.
Και για ποιο λόγο οι μαθητές ταράχτηκαν, αφού αυτόί ήταν πάμπτωχοι; Επειδή πονούσαν για την σωτηρία των άλλων. Και γι’ αυτό τον λόγο κυριεύθηκαν από φόβο για ολόκληρη την οικουμένη εξαιτίας αυτής της αποφάσεως. Και έτσι ο Κύριος με την πραότητά Του του και την ευσπλαχνία Του τους καθησύχασε λέγοντα ότι όλα είναι στα χέρια του Θεού. Αλλά εσύ θέλω να επιμείνεις και να ρωτήσεις και να πεις. Με ποιο τρόπο ο Θεός αυτό το αλλάζει; Με ποιον τρόπο απαλλάσει ο Κύριος τον πλούσιο από την αιώνια κόλαση; Με το αν μοιράσει τα υπάρχοντά του, αν απαλλαγεί από την πονηρή επιθυμία του. Το έργο λοιπόν αυτό δεν είναι μόνον του Θεού, αλλά και δικό του.
Έτσι, και με αυτόν τον τρόπο το αδύνατο γίνεται δυνατό. Αλλά θα μπορούσε κάποιος να πει. Πως και με ποιο τρόπο μπορεί κάποιος να φερθεί έτσι όταν έχει κυριευθεί από το πάθος της πλεονεξίας και είναι χειροπόδορα δεμένος μ’ αυτήν; Σιγά-σιγά, αν αρχίσει στην αρχή να αποκόπτει τον εαυτό του απ’ τα περιττά. Έτσι αργότερα θα προχωρήσει και πιο πέρα. Μη ζητάς λοιπόν να ανέβεις αμέσως, αλλά ανέβαινε ήρεμα και ολίγον κατ’ ολίγον την κλίμακα που σε οδηγεί στον ουρανό.
27 Τότε ἀποκριθεὶς ὁ Πέτρος εἶπεν αὐτῷ· ἰδοὺ ἡμεῖς ἀφήκαμεν πάντα καὶ ἠκολουθήσαμέν σοι· τί ἄρα ἔσται ἡμῖν;
Ποια όλα μακάρις Πέτρε; Το καλάμι, τα δίχτυα; Το πλοίο, το ψάρεμα; Και ο Πέτρος έκανε την ερώτηση αυτή εξ’ ονόματος όλης της οικουμένης. Για να μη μπορεί κανείς να πει ότι δεν έχω υπάρχοντα για να εγκαταλείψω, άρα δεν μπορώ να γίνω τέλειος.
28 ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ὑμεῖς οἱ ἀκολουθήσαντές μοι, ἐν τῇ παλιγγενεσίᾳ, ὅταν καθίσῃ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐπὶ θρόνου δόξης αὐτοῦ, καθίσεσθε καὶ ὑμεῖς ἐπὶ δώδεκα θρόνους κρίνοντες τὰς δώδεκα φυλὰς τοῦ ᾿Ισραήλ.
Τι; Θα ρωτήσει κάποιος. Άρα και ο Ιούδας; Ασφαλώς όχι. Τότε τι λέει θα καθίσετε σε δώδεκα θρόνους; Ποιος θα καθίσει στον δωδέκατο; Ο λόγος λοιπόν αυτός δεν ελέχθη μόνον προς τους αποστόλους, αλλά προς όλους τους ακροατές του Ευαγγελίου! Γι’ αυτό και ο Ιησούς συνεχίζει τον λόγο Του χωρίς να απευθύνεται πλέον προς τους Αποστόλους:
29 καὶ πᾶς ὃς ἀφῆκεν οἰκίας ἢ ἀδελφοὺς ἢ ἀδελφὰς ἢ πατέρα ἢ μητέρα ἢ γυναῖκα ἢ τέκνα ἢ ἀγροὺς ἕνεκεν τοῦ ὀνόματός μου, ἑκατονταπλασίονα λήψεται καὶ ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσει.
Τι σημαίνει όμως το «κρίνοντες τας δώδεκα φυλάς του Ισραήλ»; Σημαίνει ότι θα τους κατακρίνουν. Δεν πρόκειται δηλαδή να καθίσουν ως δικαστές και να κρίνουν, αλλά ότι όταν οι Ιουδαίοι θα προβάλλουν το επιχείρημα ότι δεν μπορούσαμε να πιστέψουμε στον Χριστό για το ότι ο νόμος μας εμπόδισε να δεχτούμε τα παραγγέλματά Του, ο Χριστός θα παρουσιάσει αυτούς στη μέση που δέχτηκαν τον ίδιο νόμο, κι όμως πίστεψαν.
Οι θρόνοι βέβαια δεν φανερώνουν καθέδρα, διότι μόνον ο Χριστός θα καθίσει σε θρόνο και θα κρίνει, αλλά διά των θρόνων υπαινίχθηκε την απερίγραπτη τιμή και δόξα.
Και όταν λέει «ο καθένας που άφησε την γυναίκα του», δεν το λέει αυτό ώστε στα καλά καθούμενα να διαλύονται οι γάμοι, αλλά εδώ μάλλον υπαινίσσεται τους διωγμούς που ακολούθησαν και ίσως να ακολουθήσουν στο μέλλον.
30 Πολλοὶ δὲ ἔσονται πρῶτοι ἔσχατοι καὶ ἔσχατοι πρῶτοι.
Εδώ εννοεί ότι πολλοί θα έρθουν από Ανατολή και Δύση για να γίνουν πολίτες της Βασιλείας των ουρανών, ενώ οι Ιουδαίοι που πρώτοι απ’ όλους κλήθηκαν θα απομείνουν εκτός του Νυμφώνος. Ας το ακούσουμε κι εμείς αυτό οι Ορθόδοξοι χριστιανοί μη τυχόν αποδειχτούμε ανάξιοι της κλήσεώς μας.