ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΗ΄ ΔΕΚΑΤΟ ΟΓΔΟΟ
1Εν ἐκείνῃ τῇ ὥρᾳ προσῆλθον οἱ μαθηταὶ τῷ ᾿Ιησοῦ λέγοντες· τίς ἄρα μείζων ἐστὶν ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν;
Ποια ήταν εκείνη η ώρα; Όταν είδαν οι μαθητές ότι ο Πέτρος τιμήθηκε ως πρωτότοκος και άρα πιο πολύ απ΄’ όλους. Και θυμήθηκαν τα λόγια του Ιησού «Μακάριος είσαι Σίμων»… και «θα σου δώσω τα κλειδιά της βασιλείας των ουρανών» και «δώσε ένα για μένα και ένα για σένα». Όμως δεν ρώτησαν απ’ ευθείας γι’ αυτό που τους απασχολούσε, γι’ αυτό που τους σκανδάλισε, διότι ντράπηκαν και έθεσαν το θέμα αόριστα.
Εσύ όμως μη βλέπεις τον σκανδαλισμό τους διότι ούτε αυτόν δεν μπορούμε να φτάσουμε. Διότι αυτοί μεν αγωνιούσαν για το ποιος θα είναι πρώτος στην βασιλεία των ουρανών, ενώ εμείς για το ποιος θα είναι πρώτος στην βασιλεία της γης, ποιος θα είναι πλουσιότερος και ποιος ισχυρότερος.
2 καὶ προσκαλεσάμενος ὁ ᾿Ιησοῦς παιδίον ἔστησεν αὐτὸ ἐν μέσῳ αὐτῶν καὶ εἶπεν· 3 ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἐὰν μὴ στραφῆτε καὶ γένησθε ὡς τὰ παιδία, οὐ μὴ εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν. 4 ὅστις οὖν ταπεινώσει ἑαυτὸν ὡς τὸ παιδίον τοῦτο, οὗτός ἐστιν ὁ μείζων ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν. 5 καὶ ὃς ἐὰν δέξηται παιδίον τοιοῦτον ἓν ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου, ἐμὲ δέχεται·
Σεις δηλαδή φιλονικείτε και αγωνιάτε για το ποιος θα είναι μεγαλύτερος, ενώ εγώ σας λέω ότι αυτός που δεν θα γίνει ταπεινότερος απ’ όλους δεν μπορεί να εισέλθει στην Βασιλεία των Ουρανών. Και δεν αναφέρει απλά τα λόγια αυτά, αλλά στήνει στη μέση ένα παιδί, διότι το παιδί είναι καθαρό από φθόνο και κενοδοξία, δεν ποθεί πρωτεία και κατέχει την πιο μεγάλη αρετή, την αφέλεια. Και δεν αρκείται σ’ αυτά αλλά προσθέτει «ότι όποιος δεχτεί ένα τέτοιο παιδί εμένα δέχεται». Δηλαδή τόσο ποθητό μου είναι το ταπεινό και το απροσποίητο. Άρα με την ευρεία έννοια όποιος δεχτεί στη ζωή του τους καταφρονημένους και περιφρονημένους τον Χριστό δέχεται.
Και τους συνιστά να πράξουν αυτό όχι μόνο για την τιμή, αλλά και για την αποφυγή της κολάσεως:
6 ῝Ος δ᾿ ἂν σκανδαλίσῃ ἕνα τῶν μικρῶν τούτων τῶν πιστευόντων εἰς ἐμέ, συμφέρει αὐτῷ ἵνα κρεμασθῇ μύλος ὀνικὸς εἰς τὸν τράχηλον αὐτοῦ καὶ καταποντισθῇ ἐν τῷ πελάγει τῆς θαλάσσης.
Ενώ πρώτα είπε ότι όποιος τιμά αυτούς για χάρη μου θα πάρουν το βραβείο της βασιλείας των ουρανών, τώρα λέει ότι αυτοί που τους περιφρονούν θα υποστούν την πιο βαριά τιμωρία. Διότι πιο συμφέρουσα λύση γι’αυτούς θα ήταν ο καταποντισμός στη θάλασσα με μυλόπετρα παρά αυτή που τους περιμένει. Και με τα απραδείγματα αυτά αποτρέπει τους μαθητές από την υπερηφάνεια και από το να ζητούν πρωτεία και όχι μόνο να μη ζητούν πρωτεία, αλλά να επιθυμούν την τελευταία θέση στις τιμές.
7 Οὐαὶ τῷ κόσμῳ ἀπὸ τῶν σκανδάλων· ἀνάγκη γάρ ἐστιν ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα· πλὴν οὐαὶ τῷ ἀνθρώπῳ ἐκείνῳ δι᾿ οὗ τὸ σκάνδαλον ἔρχεται.
Είναι λέει ανάγκη να έρθουν τα σκάνδαλα. Και θα μπορούσε κάποιος να πει· αντί να τείνει χείρα βοηθείας δίδει σκάνδαλα; Ναι, όμως σκέψου πως ο Θεός για σένα έγινε άνθρωπος, έλαβε μορφή δούλου και έπαθε τα πιο χειρότερα που θα μπορούσε κανείς να πάθει.
Είναι λοιπόν ανάγκη τα σκάνδαλα, αλλά οπωσδήποτε δεν είναι αναγκαία η απώλεια εξαιτίας των σκανδάλων. Αλλά όμως τι είναι τα σκάνδαλα; Είναι τα εμπόδια προς τον ορθό τρόπο ζωής. Και έρχονται τα σκάνδαλα εξαιτίας των ανθρώπων που τα προκαλούν. Υπαίτιος συνεπώς αυτών δεν είναι ο Θεός, αλλά ο άνθρωπος. Και θα πει κάποιος, για ποιο λόγο δεν εξαφάνισε ο Θεός αυτούς που δημιουργούν τα σκάνδαλα; Και για ποιο λόγο θα έπρεπε να τους εξαφανίσει, εξαιτίας αυτών που βλάπτονται; Αλλά αυτοί που βλάπτονται δεν οδηγούνται στην απώλεια εξαιτίας αυτών, αλλά λόγω της δικής τους αδιαφορίας. Κι αυτό γίνεται φανερό απ’ τους ενάρετους, οι οποίοι όχι μόνο δεν βλάπτονται, αλλά αντιθέτως έχουν μεγάλη ωφέλεια απ’ αυτά.
Σκέψου πως ο άνθρωπος μέσα στον παράδεισο δεν κατάφερε να διαφυλάξει έστω την μία μόνον εντολή που του δόθηκε και φαντάστηκε ισοθεῒα κι αυτό γιατί δεν ήταν σε επαγρύπνηση αλλά κοιμόταν πνευματικά. Συνεπώς τα σκάνδαλα φέρνουν τον συνετό άνθρωπο σε διαρκή επαγρύπνηση και ετοιμότητα κατά των εχθρών του. Και μη πει κανείς ότι ο άνθρωπος δεν έχει ευθύνη για την κακία του, διότι αν ήταν έτσι τότε δεν θα έπρεπε ποτέ να τιμωρείς το παιδί σου ή να επιπλήττεις την γυναίκα σου διότι θα έλεγες ότι αυτοί δεν είναι άξιοι τιμωρίας αλλά ελέους.
Σκέψου, ο Θεός δεν δημιούργησε όλους τους ανθρώπους; Βεβαίως ναι. Τότε γιατί άλλοι είναι πιο ενάρετοι, άλλοι πιο καλοί, άλλοι πιο ασύνετοι, κι άλλοι πιο κακοί κ.ο.κ; Διότι όλα αυτά είναι αποτέλεσμα της προθέσεώς τους. Διότι αν όλοι ήταν εκ φύσεως κακοί, τότε δεν θα υπήρχε κανείς καλός. Άλλωστε βλέπουμε πολλούς που από καλοί έγιναν κακοί και το αντίθετο.
Από πού λοιπόν προήλθαν όλα τα κακά; Ρώτησε τον εαυτό σου, διότι δικό μου έργο είναι να αποδείξω ότι δεν προέρχονται από την φύση, ή από τον Θεό. Τι δηλαδή δημιουργήθηκαν από μόνα τους; Ασφαλώς όχι; Μήπως είναι αγέννητα; Πάυσε άνθρωπέ μου που θέλεις με την ίδια τιμή να τιμάς και τον Θεό και την κακία. Άρα το κακό προέρχεται από μας τους ίδιους και από την θέλησή μας. Διότι το κακό δεν είναι τίποτα άλλο από την παρακοή στο θέλημα του Θεού. Μα πες μου, που το βρήκε αυτό ο άνθρωπος; Για ποιο λόγο θέλησε να παρακούσει; Από αδιαφορία. Και σε ρωτώ: Έγινες ποτέ καλός; Έγινες ποτέ κακός; Δηλαδή έγινες ποτέ κυρίαρχος κάποιου πάθους και κυριεύθηκε πάλι από το ίδιο πάθος; Για παράδειγμα, οργίστηκες ποτέ και πάλι μετά δεν οργίστηκες; Η απάντηση είναι απλή. Το έκανες, διότι κάποτε έδειξες φροντίδα για το πάθος σου και άλλη φορά αδιαφόρησες. Οι αδιόρθωτοι, είναι αυτοί που ζουν πλήρως κοιμισμένοι, αφημένοι στα πάθη τους. Άρα όλα αυτά είναι αποτέλεσμα της δικής μας προαιρέσεως. Μη λοιπόν ζητάς να βρεις από προέρχονται τα κακά. Η ύπαρξη των καλών αποτελεί από μόνη της κατηγορητήριο για τους κακούς. Όλα τα κακά λοιπόν οφείλονται στην αδιαφορία, στην συναναστροφή με τους κακούς, στην περιφρόνηση της αρετής.
Η ύπαρξη των κακών δεν είναι αποτέλεσμα ανάγκης, διότι αν ήταν αποτέλεσμα ανάγκης τότε ο Χριστός δεν θα έλεγε: «αλλοίμονο σ’ αυτόν που εξαιτίας του έρχονται τα σκάνδαλα».
8 εἰ δὲ ἡ χείρ σου ἢ ὁ πούς σου σκανδαλίζει σε, ἔκκοψον αὐτὰ καὶ βάλε ἀπὸ σοῦ· καλόν σοί ἐστιν εἰσελθεῖν εἰς τὴν ζωὴν χωλὸν ἢ κυλλόν, ἢ δύο χεῖρας ἢ δύο πόδας ἔχοντα βληθῆναι εἰς τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον. 9 καὶ εἰ ὁ ὀφθαλμός σου σκανδαλίζει σε, ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦ· καλόν σοί ἐστι μονόφθαλμον εἰς τὴν ζωὴν εἰσελθεῖν, ἢ δύο ὀφθαλμοὺς ἔχοντα βληθῆναι εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός.
Αλήθεια, όλα αυτά τα λέει για τα μέλη του σώματος; Μη γένοιτο. Αλλά τα λέει για τους φίλους, για τους συγγενείς τους οποίους χρειαζόμαστε όπως και τα μέλη του σώματος. Διότι τίποτα δεν είναι τόσο κακό, όσο η κακή συναναστροφή, γι’αυτό με πολλή δύναμη προτάσσει να αποκόπτουμε τις κακές συναναστροφές. Διότι αν αυτοί που σου προκαλούν σκάνδαλο συνεχίσουν να είναι φίλοι σου, τότε ούτε εσένα, ούτε αυτούς ωφελείς. Ενώ εάν τους αποκόψεις τουλάχιστον εξασφαλίζεις την δικής σου σωτηρία. Διότι αν σε ορισμένες περιπτώσεις αποκόπτεις μέλη του σώματός σου αθεράπευτα που μπορεί να βλάψουν και τα υπόλοιπα, τότε αυτό πολύ περισσότερο θα πρέπει να το κάνεις και για τους φίλους σου.
10 ῾Ορᾶτε μὴ καταφρονήσητε ἑνὸς τῶν μικρῶν τούτων· λέγω γὰρ ὑμῖν ὅτι οἱ ἄγγελοι αὐτῶν ἐν οὐρανοῖς διὰ παντὸς βλέπουσι τὸ πρόσωπον τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς.
Μικρούς δεν ονομάζει αυτούς που πράγματι είναι μικροί, αλλά αυτούς που οι πολλοί θεωρούν μικρούς. Τους πτωχούς, τους περιφρονημένους, τους αφανείς. Και λέγοντας ότι «οι άγγελοι αυτών», φανερώνεται ότι οι άγιοι έχουν αγγέλους όπως και όλοι. Και όταν λέει ότι οι άγγελοι αυτών βλέπουν το πρόσωπο του Ουράνιου Πατρός Του, σημαίνει οι άγγελοι αυτών υπερέχουν των άλλων. Σε τι υπερέχουν; Στην παρρησία.
11 ἦλθε γὰρ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου σῶσαι τὸ ἀπολωλός.
Πάλι αναφέρει κι άλλο συλλογισμό κατά πολύ σπουδαιότερο από τον πρώτο. Και για να δώσει έμφαση προσθέτει και μία παραβολή.
12 Τί ὑμῖν δοκεῖ; ἐὰν γένηταί τινι ἀνθρώπῳ ἑκατὸν πρόβατα καὶ πλανηθῇ ἓν ἐξ αὐτῶν, οὐχὶ ἀφεὶς τὰ ἐνενήκοντα ἐννέα ἐπὶ τὰ ὄρη, πορευθεὶς ζητεῖ τὸ πλανώμενον; 13 καὶ ἐὰν γένηται εὑρεῖν αὐτό, ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι χαίρει ἐπ᾿ αὐτῷ μᾶλλον ἢ ἐπὶ τοῖς ἐνενήκοντα ἐννέα τοῖς μὴ πεπλανημένοις. 14 οὕτως οὐκ ἔστι θέλημα ἔμπροσθεν τοῦ πατρὸς ὑμῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ἵνα ἀπόληται εἷς τῶν μικρῶν τούτων.
Βλέπεις με πόσους τρόπους μας προτρέπει να φροντίζουμε για τους μικρούς αδελφούς μας; Μη πεις λοιπόν ότι ο τάδε είναι χαλκουργός, ή υποδηματοποιός, ή σκουπιδιάρης για να μην πάθεις αυτά που μας λέει ο Κύριος. Γίνε μετριόφρων και φρόντιζε γι’ αυτούς.
Εάν λοιπόν ο Θεός χαίρεται τόσο πολύ για την επιστροφή ενός μικρού και «ασήμαντου» ανθρώπου, πως εσύ τους περιφρονείς; Ο δε Λουκάς προσθέτει ότι κουβάλησε ο ποιμένας το χαμένο πρόβατο στους ώμους του.
Ας μη λοιπόν αρκούμαστε μόνο στην δική μας σωτηρία, διότι και αυτήν στην ουσία την καταστρέφουμε.
Ας προσέξουμε και κάτι ακόμη. Σήμερα γινόμαστε πολλές φορές φίλοι με αλλόθρησκους ή άθεους, ή αρνησίθρησκους παρά με τέκνα της Εκκλησίας. Ναι, λέει κάποιος διότι ο μεν είναι καλός και ο της εκκλησίας κακός. Πως τολμάς να ονομάζεις τον αδελφό σου κακό τη στιγμή που ο Κύριος μας απαγορεύει να πούμε ακόμη και «ρακά»; Δεν ντρέπεσαι δεν κοκκινίζεις, διασύροντας έτσι τον αδελφό σου με τον οποίο παρακάθισες στο ίδιο τραπέζι, που δοκίμασε τους ίδιους πόνους με σένα; Αν ήταν κατά σάρκα αδελφός σου έτσι θα συμπεριφερόσουν; Όχι, αλλά θα έκανες τα πάντα και μια και δύο και τρεις και άπειρες φορές θα τον νουθετούσες με σκοπό να τον συνειφέρεις. Μα θα πει κάποιος είναι κακός και δεν μπορεί κανείς εύκολα να τον υποφέρει. Δια τούτο γίνε φίλος του, για να πάψει να είναι τέτοιος. Αλλά θα πει, δεν πείθεται, δεν δέχεται συμβουλή. Και που το ξέρεις; Δοκίμασες να συμβουλεύσεις; Το συμβούλεψα λέει πολλές φορές. Πόσες; Ακόμη κι αν το έκανες έναν ολόκληρο χρόνο, πάλι δεν θα έπρεπε να παύσεις. Δες πως ο Θεός ποτέ δεν παύει να μας νουθετεί. Μήπως έπαψε λόγω της αδιαφορίας μας να μας μιλά; Μήπως σιώπησε;
Ας μιλήσουμε τώρα και για ένα άλλο ζήτημα. Το ζήτημα του γάμου εις την νεαρή ηλικία. Διότι οι πορνείες και οι μοιχείες δεν οφείλουν την ύπαρξή τους πουθενά αλλού παρά στο γεγονός ότι οι νέοι αφήνονται ελεύθεροι.
Και τι να κάνω θα πει κάποιος; -Να παντρέψεις τον νέο με γυναίκα συνετή η οποία θα λειτουργήσει σ’ αυτόν σαν χαλινάρι.
Μα θα πει κάποιος είναι νέος. Και απαντώ. Είναι νέος που μολύνει το σώμα του με τόσες ασχημοσύνες; Και τα λες αυτά διότι δεν γνωρίζεις ότι ο σκοπός του γάμου είναι να φυλάξει ο νέος το σώμα του καθαρό. Εάν δε δεν συμβαίνει αυτό, τότε σε τι ωφελεί ο γάμος;
Μα θα πεις είναι άνεργο το παιδί μου, ή δεν έκανε ακόμη περιουσία. Ας περιμένουμε λοιπόν να προκόψει πρώτα στη ζωή του.
-Ναι, για όλα αυτά ενδιαφέρεσαι, για την ψυχή του όμως όχι; Κι έτσι όλα περικλείονται με ταραχή και ακαταστασία διότι η φροντίδα για την ψυχή θεωρείται πάρεργο και αντιθέτως επιδεικνύεται πολύ μεγάλη προσοχή για πράγματα που είναι πολύ ασήμαντα. «Τι έχει ο άνθρωπος να ωφεληθεί αν τον κόσμο όλο κερδίσει, απολεσθεί όμως η ψυχή του»;
Κι έτσι δεν καταβάλουμε καμία φροντίδα για την καλλιέργεια της ψυχής των νέων. Για τα ζώα των στάβλων μας επιδεικνύουμε μεγαλύτερη φροντίδα και ψάχνουμε για το ποιος είναι άριστος γνώστης για να τον προσλάβουμε στον σταύλο μας. Όταν όμως πρόκειται για τον παιδαγωγό του παιδιού μας παίρνουμε όποιον βρεθεί πρώτος μπροστά μας. Και μεριμνούμε για την καλλιέργεια της γλώσσας και το πώς θα μάθει να ομιλεί. Όχι για την ψυχή του, αλλά για να κερδίζει χρήματα. Διότι αν δεν υπήρχε κίνητρο το χρήμα, ούτε και γι’ αυτό θα φροντίζαμε.
15 ᾿Εὰν δὲ ἁμαρτήσῃ εἰς σὲ ὁ ἀδελφός σου, ὕπαγε καὶ ἔλεγξον αὐτὸν μεταξὺ σοῦ καὶ αὐτοῦ μόνου· ἐάν σου ἀκούσῃ, ἐκέρδησας τὸν ἀδελφόν σου·
Και δεν είπε αρκετά τον τιμώρησες, αλλά τον κέρδισες. Και απαιτεί να τον ελέγξεις χωρίς την παρουσία άλλων ανθρώπων ώστε αυτός να μη γίνει θρασύτερος ή δυσκοδιόρθωτος. Το «έλεγξέ» τον σημαίνει, υπενθύμισε σ’ αυτόν την αμαρτία του. Και εάν και πάλι δεν πείθεται;
16 ἐὰν δὲ μὴ ἀκούσῃ, παράλαβε μετὰ σοῦ ἔτι ἕνα ἢ δύο, ἵνα ἐπὶ στόματος δύο μαρτύρων ἢ τριῶν σταθῇ πᾶν ρῆμα.
Δηλαδή όσο περισσότερο θαρασύτερος και αναιδέστερος είναι αυτός, τόσο περισσότερο ζήλο πρέπει να επιδεικνύουμε για την θεραπεία του. Και δεν πρέπει να οργιζόμαστε ή να αγανακτούμε. Ο ιατρός όταν η ασθένεια δεν υποχωρεί, δεν εγκαταλείπει την προσπάθεια ούτε οργίζεται, αλλά προετοιμάζεται πολύ περισσότερο. Έτσι με την προσθήκη άλλων ατόμων ως μάρτυρες η προσπάθεια της θεραπείας μας γίνεται εντονότερη. Εάν όμως και πάλι επιμείνει 17 ἐὰν δὲ παρακούσῃ αὐτῶν, εἰπὲ τῇ ἐκκλησίᾳ· Δηλαδή στους προϊσταμένους αυτής. Εάν όμως και σ΄αυτούς παρακούσουν ἐὰν δὲ καὶ τῆς ἐκκλησίας παρακούσῃ, ἔστω σοι ὥσπερ ὁ ἐθνικὸς καὶ ὁ τελώνης. Διότι η ασθένεια αυτού είναι πλέον αθεράπευτη. Πρόσεξε επίσης πως βάζει τον τελώνη στην κατηγορία των βαρέως αμαρτησάντων. Σ’ αυτούς συγκαταλέγονται όσοι εις βάρος άλλων ανθρώπων πλουτίζουν. Αυτή λοιπόν είναι η μόνη τιμωρία; Όχι. Αλλά ακούστε και την συνέχεια: 18 ᾿Αμὴν λέγω ὑμῖν, ὅσα ἐὰν δήσητε ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται δεδεμένα ἐν τῷ οὐρανῷ, καὶ ὅσα ἐὰν λύσητε ἐπὶ τῆς γῆς, ἔσται λελυμένα ἐν τῷ οὐρανῷ. Και δεν είπε στον προϊστάμενο της εκκλησίας να μην τον συγχωρήσει, αλλά «εάν δεν τον συγχωρήσεις» αναθέτοντας ουσιαστικά στον ίδιο τον αδικηθέντα τα πάντα. Άρα η τιμωρία του είναι να παραμείνουν τα αμαρτήματά του ασυγχώρητα. Αυτή είναι και η πιο φοβερή τιμωρία. Δες όμως πως δεν τον τιμωρεί αμέσως. Αλλά στήνει και ένα και δύο και τρία δικαστήρια στα οποία αν παρακούσει τότε να βρεθεί ένοχος και στο τέταρτο που είναι το επουράνιο δικαστήριο της μελλούσης κρίσεως. Και με αυτόν τον φόβο βάζει χαλινάρι στον εγωισμό και στην μικροπρέπεια της υπεροψίας.
19 Πάλιν ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἐὰν δύο ὑμῶν συμφωνήσωσιν ἐπὶ τῆς γῆς περὶ παντὸς πράγματος οὗ ἐὰν αἰτήσωνται, γενήσεται αὐτοῖς παρὰ τοῦ πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. 20 οὗ γάρ εἰσι δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα, ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν.
Βλέπεις πως και με άλλο τρόπο διαλύει τις έχθρες, καταργεί τις μικροψυχίες και συμφιλιώνει τους ανθρώπους; Και ταυτόχρονα παρουσιάζει τα μεγάλα αγαθά της αγάπης και της ομοψυχίας. Διότι αυτοί που συμφωνούν με τον Πατέρα, έχουν ανάμεσά τους τον Χριστό. Γιατί μήπως και σε άλλες περιπτώσεις δεν υπάρχουν δύο άνθρωποι που να συμφωνούν; Βεβαίως και υπάρχουν. Αλλά δεν συμφωνούν πάντοτε μ’ αυτά που θέλει ο Πατέρας. Διότι οι περισσότεροι συνάπτουν φιλίες με κοσμικές αφορμές. Και οι περισσότεροι άνθρωποι συνδέονται με αφορμή την φιλία και όχι την αγάπη. Η σύνδεσή τους όμως αυτή δεν είναι ούτε θερμή, ούτε συνεχής, αλλά μόλις δημιουργηθεί κάποια προσβολή η αγάπη τους διακόπτεται διότι δεν έχει πνευματική ρίζα. Διότι η αγάπη που έχει ρίζα τον Χριστό δεν παύει ποτέ και είναι αδιάσπαστη και άφθαρτη και τίποτα δεν μπορεί να την καταλύσει. Ούτε έχθρα, ούτε φιλονικία, ούτε κίνδυνος, ούτε θάνατος. Διότι εκείνα που γίνονται αφορμή διαλύσεως της αγάπης για τους άλλους για τους χριστιανούς γίνονται αιτία αγάπης και συνδέσεως. Κι έτσι κι αν ακόμη αυτός ο χριστιανός υβρίζεται ή μισείται ή φονεύεται εξακολουθεί ν’ αγαπά. Έτσι και ο Χριστός αγάπησε τους εχθρούς Του.
21 Τότε προσελθὼν αὐτῷ ὁ Πέτρος εἶπε· Κύριε, ποσάκις ἁμαρτήσει εἰς ἐμὲ ὁ ἀδελφός μου καὶ ἀφήσω αὐτῷ; ἕως ἑπτάκις; 22 λέγει αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· οὐ λέγω σοι ἕως ἑπτάκις, ἀλλ᾿ ἕως ἑβδομηκοντάκις ἑπτά.
Νόμιζε ο Πέτρος ότι λέει κάτι σπουδαίο και γενναιόδωρο και γι’ αυτό λέει «μέχρι επτά φορές». Και η διαφορά με τον προηγούμενο που μετά την ανυπακοή του στην Εκκλησία μπορεί κανείς να τον θεωρήσει ως εθνικό είναι ότι ο αυτός ποτέ δεν μετανόησε για τις πράξεις του, ενώ ο δεύτερος πάντοτε μετανοεί αλλά επιστρέφει και πάλι στο ίδιο παράπτωμα. Πόσες λοιπόν φορές οφείλω να τον συγχωρώ αυτόν; Ρώτησε ο Πέτρος. Και ο Χριστός απαντά στον Πέτρο ότι όχι μέχρι επτά φορές, αλλά εβδομήντα επτά φορές το επτά οφείλεις να τον συγχωρείς, δηλώνοντας έτσι το άπειρο της συγχωρήσεως. Και για να δείξει ότι η εντολή του αυτή δεν είναι δυσβάστακτη, αλλά πολύ εύκολη προσθέτει και την παρακάτω παραβολή:
23 Διὰ τοῦτο ὡμοιώθη ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀνθρώπῳ βασιλεῖ, ὃς ἠθέλησε συνᾶραι λόγον μετὰ τῶν δούλων αὐτοῦ. 24 ἀρξαμένου δὲ αὐτοῦ συναίρειν προσηνέχθη αὐτῷ εἷς ὀφειλέτης μυρίων ταλάντων. 25 μὴ ἔχοντος δὲ αὐτοῦ ἀποδοῦναι ἐκέλευσεν αὐτὸν ὁ κύριος αὐτοῦ πραθῆναι καὶ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ καὶ τὰ τέκνα καὶ πάντα ὅσα εἶχε, καὶ ἀποδοθῆναι. 26 πεσὼν οὖν ὁ δοῦλος προσεκύνει αὐτῷ λέγων· κύριε, μακροθύμησον ἐπ᾿ ἐμοὶ καὶ πάντα σοι ἀποδώσω. 27 σπλαγχνισθεὶς δὲ ὁ κύριος τοῦ δούλου ἐκείνου ἀπέλυσεν αὐτὸν καὶ τὸ δάνειον ἀφῆκεν αὐτῷ. 28 ἐξελθὼν δὲ ὁ δοῦλος ἐκεῖνος εὗρεν ἕνα τῶν συνδούλων αὐτοῦ, ὃς ὤφειλεν αὐτῷ ἑκατὸν δηνάρια, καὶ κρατήσας αὐτὸν ἔπνιγε λέγων· ἀπόδος μοι εἴ τι ὀφείλεις. 29 πεσὼν οὖν ὁ σύνδουλος αὐτοῦ εἰς τοὺς πόδας αὐτοῦ παρεκάλει αὐτὸν λέγων· μακροθύμησον ἐπ᾿ ἐμοὶ καὶ ἀποδώσω σοι. 30 ὁ δὲ οὐκ ἤθελεν, ἀλλὰ ἀπελθὼν ἔβαλεν αὐτὸν εἰς φυλακὴν ἕως οὗ ἀποδῷ τὸ ὀφειλόμενον.
31 ἰδόντες δὲ οἱ σύνδουλοι αὐτοῦ τὰ γενόμενα ἐλυπήθησαν σφόδρα, καὶ ἐλθόντες διεσάφησαν τῷ κυρίῳ ἑαυτῶν πάντα τὰ γενόμενα. 32 τότε προσκαλεσάμενος αὐτὸν ὁ κύριος αὐτοῦ λέγει αὐτῷ· δοῦλε πονηρέ, πᾶσαν τὴν ὀφειλὴν ἐκείνην ἀφῆκά σοι, ἐπεὶ παρεκάλεσάς με. 33 οὐκ ἔδει καὶ σὲ ἐλεῆσαι τὸν σύνδουλόν σου, ὡς καὶ ἐγώ σε ἠλέησα; 34 καὶ ὀργισθεὶς ὁ κύριος αὐτοῦ παρέδωκεν αὐτὸν τοῖς βασανισταῖς ἕως οὗ ἀποδῷ πᾶν τὸ ὀφειλόμενον αὐτῷ.
Είδες τώρα την διαφορά των αμαρτημάτων που γίνονται προς τον άνθρωπο και προς τον Θεό; Δέκα χιλιάδες τάλαντα προς τον Θεό και εκατό δηνάρια προς τον άνθρωπο. Η διαφορά είναι πολύ μεγάλη. Μάλλον δε και κατά πολύ μεγαλύτερη. Διότι τόσες πολλές είναι οι ευεργεσίες που δεχτήκαμε από τον Θεό και πρώτα-πρώτα που μας δημιούργησε εκ του μηδενός και εμέτρητες άλλες καλοσύνες που δεν είναι δυνατόν τώρα να τις περιγράψουμε που ακόμη κι αν καθημερινά αποθνήσκαμε για Κείνον πάλι θα ήταν αδύνατο να ξεπληρώσουμε το χρέος μας απέναντί Του. Αλλά τι λέω θα εξοφλούσαμε; Ούτε καν ένα μικρό μέρος των οφειλών μας δεν θα μπορούσαμε να αποδώσουμε. Κι όμως αντί της καλοσύνης Του επιδεικνύουμε καθημερινώς ασέβεια προς τους νόμους Του. Και τι; Αμφιβάλλεις προς αυτό;
Αν εκείνος που θα πει των αδελφό του «μωρέ» δεν θα αποφύγει την γέεννα του πυρός, αν εκείνος που μόνο θα δει μία γυναίκα με πονηρή διάθεση θα θεωρηθεί μοιχός, αν κάποιος δεν ταπεινώσει τον εαυτό του σαν ένα μικρό παιδί δεν θα εισέλθει στην Βασιλεία των ουρανών, φανταστείτε τι θα μπορούσε κανείς να πει για τους αλλαζόνες, για τους μοιχούς, γι’ αυτούς που κοροϊδευτικά γελάνε εναντίον των ανθρώπων, για τις αισχρολογίες των συζητήσεων, για την πλεονεξία που επικρατεί, τις ύβρεις, τα δανείσματα, του ς τόκους, την αισχροκέρδεια, την εκμετάλλευση.
Και τι; Σκανδαλίζεσαι τώρα γιατί στην παραβολή του χρεωφειλέτου ο Κύριος δίδει εντολή αντί του χρέους να πωληθούν η γυναίκα και τα παιδιά του; Μα και αυτοί δικοί του δούλοι ήταν. Άρα από άπειρο ενδιαφέρον έδωσε τέτοια εντολή και όχι από σκληροκαρδία. Διότι η πραγματική του επιθυμία ήταν να ταπεινωθεί ο χρεοφειλέτης και να τον παρακαλέσει και όχι για να πωληθούν αυτοί. Και εάν δεν ήταν αυτός ο σκοπός του όπωσδήποτε δεν θα άκουγε την παράκληση. Και γιατί δεν του χάρισε το χρέος πριν τον παρακαλέσει; Επειδή ήθελε να τον κάνει να γνωρίσει από πόσες οφειλές τον απαλλάσσει κι έτσι να τον κάνει επιεική προς τους συνδούλους του. Και τι ζήτησε ο δούλος από τον Κύριο; Όχι να τον απαλλάξει από το χρέος, αλλά να του δώσει πίστωση χρόνου, να του δείξει μακροθυμία. Λίγα ζήτησε και αντί αυτών έφυγε ελευθερωμένος από κάθε χρέος.
Όμως τα υπόλοιπα που ακολουθούν είναι ανάξια των παραπάνω. Διότι όταν ο δούλος εξήλθε από τον Κύριο, βρήκε στον δρόμο έναν σύνδουλό του που του χρωστούσε μόνον εκατό δηνάρια. Και αντί της φιλανθρωπίας που εισέπραξε εφαρμόζει άμετρη σκληρότητα. Και τι έκανε; Τον έβαλε λέει στην φυλακή! Αυτό δεν το ανέχτηκαν ούτε οι σύνδουλοί του που πήγαν και ανέφεραν την σκληρότητα της πράξης του στον Κύριο.
Και πως τον ονόμασε πλέον ο Κύριος; «Πονηρό δούλο». Ο λόγος αυτός απευθύνεται και προς εμάς όσοι είμαστε άσπλαχνοι και σκληροί. Όταν λοιπόν θέλεις να μνησικακήσεις σκέψου την φράση αυτή του Κυρίου. Και θυμήσου και την τιμωρία που ακολούθησε. Ότι τον έριξε σε βασανιστήρια, έως ότου εξοφλήσει και το τελευταίο δίλεπτο.Η δύναμη λοιπόν της κακίας δύναται να καταργήσει τα χαρίσματα και τις δωρεές του Θεού. Και αυτό συμβαίνει όταν κάποιος δεν γίνεται καλύτερος με τις ευεργεσίες που δέχεται. Επομένως, τι είναι φοβερότερο από την μνησικακία ώστε αυτή κατήργησε μία τέτοιου είδους Θεία δωρεά και εξόργισε λέει τον Κύριο; Και γι’ αυτό ο Κύριος προσθέτει:
35 Οὕτω καὶ ὁ πατήρ μου ὁ ἐπουράνιος ποιήσει ὑμῖν, ἐὰν μὴ ἀφῆτε ἕκαστος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἀπὸ τῶν καρδιῶν ὑμῶν τὰ παραπτώματα αὐτῶν.
Και δεν λέει ο Πατήρ σας, αλλά ο Πατήρ μου. Διότι δεν ήταν άξιος ο άνθρωπος αυτός να ονομάσει τον Θεό πατέρα του. Δύο λοιπόν πράγματα ζητά από μας ο Κύριος. Πρώτον να αναγνωρίσουμε τα αμαρτήματα μας και δέυτερον να συγχωρήσουμε τους συνανθρώπους μας. Και η συγχώρηση δεν πρέπει να γίνεται απλώς με το στόμα, αλλά από την καρδιά. Ας μην σμπρώχνουμε λοιπόν το ξίφος προς τον εαυτό μας με την μνησικακία.Διότι τι μπορεί να έκανε κάποιος που σε λύπησε τόσο πολύ ώστε αυτό να μπορεί να εξισωθεί με το κακό που κάνεις εσύ στον εαυτό σου βάζοντας στην καρδιά σου την μνησικακία; Διότι όσα περισσότερα πεις έναντίον του αδελφού σου, τόσο μεγαλύτερο ευεργέτη του εαυτού σου τον παρουσιάζεις. Επόμένως όσες περισσότερες αδικίες κάνει εκείνος εις βάρος σου, τόσες περισσότερες αμαρτίες συγχωρούνται δικές σου από τον Θεό.
Και τι αναφέρω τόση ώρα τους ανθρώπους; Τι υπάρχει πονηρότερο από τον διάβολο. Ο οποίος όμως με την κακία του γίνεται πρόξενος σωτηρίας για μας.
Αναλογίσου, ότι όταν επρόκειτο να σταυρωθεί ο Χριστός υπέρ μεν του εαυτού Του χαίρονταν, υπέρ δε των σταυρωτών του δάκρυζε. Έτσι και εμείς πρέπει να συμπεριφερόμαστε προς όλους όσους μας αδικούν. Μήπως αυτός που σε αδίκησε δημόσια σε χτύπησε; Ε τότε ενώπιον όλων καταντρόπιασε τον εαυτό του και τον ατίμασε και έγινε αιτία να αποκτήσεις πολλούς κήρυκες της μακροθυμίας σου.
Μήπως σε συκοφάντησε σε άλλους; Και τι μ’ αυτό; Αφού ο Θεός είναι Εκείνος που θα ζητήσει από σένα ευθύνες και όχι εκείνοι που άκουσαν τις συκοφαντίες.Στην ουσία εκείνος συκοφάντησε τον εαυτό του ενώπιον του Θεού. Και εάν δεν σου αρκούν όλα αυτά, αναλογίσου ότι και ο Κύριός σου συκοφαντήθηκε και από τον σατανά και από ανθρώπους. Και Τον αποκάλεσαν και δαιμονισμένο και πλάνο και αντίθετο. Και εάν θέλεις να ομοιάσεις περισσότερο με τον Θεό ανταπόδωσε αντί της κακίας την καλοσύνη και την ευεργεσία.