ΙΘ΄ΑΙΩΝΑΣ ΑΝΤΙΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ
Τα αντιεκκλησιαστικά αυτά ρεύματα είχαν τη ρίζα τους στην Αναγέννηση, στον Προτεσταντισμό και το Διαφωτισμό:
Λιμπεραλισμός (φιλελευθερισμός): Αυτή η θεωρία δέχεται την αχαλίνωτη ελευθερία στην ατομική και δημόσια ζωή και την θρησκεία. Το ατομικό κριτήριο παραμέριζε την θρησκευτική αντίληψη.
Θετικισμός: Δίδασκε ότι μονάχα τα δεδομένα της εμπειρίας είναι αντικείμενα της γνώσεως και απέρριψε τη μεταφυσική. Ο Γάλλος Comte, έλεγε ότι η θρησκεία του μέλλοντος θα είναι η επιστήμη και οι ιερείς της οι επιστήμονες με τις άσπρες μπλούζες του εργαστηρίου. Η θεωρία του Δαρβίνου συνδυάστηκε με αντιθρησκευτικές ιδέες και εκλαϊκεύτηκε με φανατισμό. Ο Αγνωτιστικισμός (άλλη κατεύθυνση του θετικισμού) υποστήριζε ότι δεν μπορούμε να ξέρουμε τίποτα σχετικά με τη μεταφυσική. Ο Υλισμός επίσης τόνισε την μηχανιστική αντίληψη για τον κόσμο.
Ο Σοπενχάουερ εισήγαγε τον πεσσιμισμό με αντιχριστιανικό χαρακτήρα, ενώ ο Νίτσε την αντιχριστιανική πολεμική αντιπαραθέτοντας την ηθική του Υπερανθρώπου στην ηθική των σκλάβων που αντιπροσώπευε ο χριστιανισμός.
Καπιταλισμός: Το σύστημα αυτό προήλθε από την ανάπτυξη του εμπορίου. Αύξηση κεφαλαίου, επέκταση των κερδών, αντικατάσταση του εργατικού δυναμικού από μηχανές, απορρόφηση μικρών βιοτεχνιών από εργοστάσια κ.α ήταν οι στόχοι του καπιταλισμού. Στη καπιταλιστική οικονομία, ο επιχειρηματίας είναι ιδιοκτήτης των μηχανημάτων και της πρώτης ύλης, ενώ ο εργάτης κατέχει μόνο την εργατική του δύναμη και εξαρτάται απόλυτα από τον κεφαλαιούχο.
Ο Σοσιαλισμός τόνιζε την κοινωνική σημασία της οικονομίας σε αντίθεση με τον ατομικό χαρακτήρα. Ιδρυτής του σοσιαλισμού ήταν ο Γάλλος Σαιν Σιμόν (1825), ο οποίος στο έργο του «Νέος χριστιανισμός», κήρυκε ότι η ιδιοκτησία πρέπει να περάσει στην κοινότητα. Οι καρποί της κοινής εργασίας πρέπει να κατανεμηθούν ανάλογα στους εργαζομένους.
Ο Καρλ Μαρξ και ο Φ. Ένγκελς ήταν εισηγητές του επιστημονικού σοσιαλισμού «κομμουνισμού». Αυτοί εξέδωκαν το «Κουμουνιστικό Μανιφέστο το 1848 και ο Μαρξ δημοσίευσε το έργο του «Κεφάλαιο». Ο ίδιος ίδρυσε την πρώτη Κομμουνιστική Διεθνή το 1864. Τόνισαν τη σημασία του σοσιαλισμού. Ο Μαρξισμός θεωρούσε τη θρησκεία «Όπιο των λαών» γιατί τους αποκοιμίζει και δεν τους αφήνει να δουν καθαρά τα προβλήματά τους, αλλά και γιατί ξεκινούν από διαφορετική κοσμοθεωρία.