Ευαγγελική περικοπή και ερμηνεία Τρίτης 16/10/2018 Λογγίνου εκατοντ. Ματθ. κζ΄33-54
33 Καὶ ἐλθόντες εἰς τόπον λεγόμενον Γολγοθᾶ, ὅ ἐστι λεγόμενος κρανίου τόπος, 34 ἔδωκαν αὐτῷ πιεῖν ὄξος μετὰ χολῆς μεμιγμένον· καὶ γευσάμενος οὐκ ἤθελε πιεῖν. 35 σταυρώσαντες δὲ αὐτὸν διεμερίσαντο τὰ ἱμάτια αὐτοῦ βαλόντες κλῆρον, 36 καὶ καθήμενοι ἐτήρουν αὐτὸν ἐκεῖ. 37 καὶ ἐπέθηκαν ἐπάνω τῆς κεφαλῆς αὐτοῦ τὴν αἰτίαν αὐτοῦ γεγραμμένην· οὗτός ἐστιν ᾿Ιησοῦς ὁ βασιλεὺς τῶν ᾿Ιουδαίων. 38 Τότε σταυροῦνται σὺν αὐτῷ δύο λῃσταί, εἷς ἐκ δεξιῶν καὶ εἷς ἐξ εὐωνύμων. 39 Οἱ δὲ παραπορευόμενοι ἐβλασφήμουν αὐτὸν κινοῦντες τὰς κεφαλὰς αὐτῶν 40 καὶ λέγοντες· ὁ καταλύων τὸν ναὸν καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις οἰκοδομῶν! σῶσον σεαυτόν· εἰ υἱὸς εἶ τοῦ Θεοῦ, κατάβηθι ἀπὸ τοῦ σταυροῦ. 41 ὁμοίως δὲ καὶ οἱ ἀρχιερεῖς ἐμπαίζοντες μετὰ τῶν γραμματέων καὶ πρεσβυτέρων καὶ Φαρισαίων ἔλεγον· 42 ἄλλους ἔσωσεν, ἑαυτὸν οὐ δύναται σῶσαι· εἰ βασιλεὺς ᾿Ισραήλ ἐστι, καταβάτω νῦν ἀπὸ τοῦ σταυροῦ καὶ πιστεύσομεν ἐπ᾿ αὐτῷ· 43 πέποιθεν ἐπὶ τὸν Θεόν, ρυσάσθω νῦν αὐτόν, εἰ θέλει αὐτόν· εἶπε γὰρ ὅτι Θεοῦ εἰμι υἱός. 44 τὸ δ᾿ αὐτὸ καὶ οἱ λῃσταὶ οἱ συσταυρωθέντες αὐτῷ ὠνείδιζον αὐτόν.
45 ᾿Απὸ δὲ ἕκτης ὥρας σκότος ἐγένετο ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν ἕως ὥρας ἐνάτης. 46 περὶ δὲ τὴν ἐνάτην ὥραν ἀνεβόησεν ὁ ᾿Ιησοῦς φωνῇ μεγάλῃ λέγων· ἠλὶ ἠλί, λιμᾶ σαβαχθανί; τοῦτ᾿ ἔστι, Θεέ μου Θεέ μου, ἱνατί με ἐγκατέλιπες; 47 τινὲς δὲ τῶν ἐκεῖ ἑστώτων ἀκούσαντες ἔλεγον ὅτι ᾿Ηλίαν φωνεῖ οὗτος. 48 καὶ εὐθέως δραμὼν εἷς ἐξ αὐτῶν καὶ λαβὼν σπόγγον πλήσας τε ὄξους καὶ περιθεὶς καλάμῳ ἐπότιζεν αὐτόν. 49 οἱ δὲ λοιποὶ ἔλεγον· ἄφες ἴδωμεν εἰ ἔρχεται ᾿Ηλίας σώσων αὐτόν.
50 ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς πάλιν κράξας φωνῇ μεγάλῃ ἀφῆκε τὸ πνεῦμα. 51 Καὶ ἰδοὺ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ ἐσχίσθη εἰς δύο ἀπὸ ἄνωθεν ἕως κάτω, καὶ ἡ γῆ ἐσείσθη καὶ αἱ πέτραι ἐσχίσθησαν, 52 καὶ τὰ μνημεῖα ἀνεῴχθησαν καὶ πολλὰ σώματα τῶν κεκοιμημένων ἁγίων ἠγέρθη, 53 καὶ ἐξελθόντες ἐκ τῶν μνημείων, μετὰ τὴν ἔγερσιν αὐτοῦ εἰσῆλθον εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν καὶ ἐνεφανίσθησαν πολλοῖς. 54 ῾Ο δὲ ἑκατόνταρχος καὶ οἱ μετ᾿ αὐτοῦ τηροῦντες τὸν ᾿Ιησοῦν, ἰδόντες τὸν σεισμὸν καὶ τὰ γενόμενα ἐφοβήθησαν σφόδρα λέγοντες· ἀληθῶς Θεοῦ υἱὸς ἦν οὗτος.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------
Σήμερα αγαπητοί αναγνώστες μνημονεύει η Εκκλησία τον Λογγίνο τον εκατόνταρχο ο οποίος ήταν αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων της Σταυρώσεως του Χριστού. Γι’ αυτό λοιπόν ενθυμούμαθε αυτά τα γεγονότα από τα οποία όχι μόνο ωφέλεια, αλλά και σωτηρίας ψυχής μπορούμε να αντλήσουμε:
Άκου λοιπόν όλα αυτά και διδάξου: Αφού λέει Τον γύμνωσαν μοιράστηκαν τα ενδύματά Του και κάθισαν περιμένοντας πότε θα εκπνεύσει. Το μοίρασμα των ενδυμάτων γίνονταν στους πολύ ευτελείς και εγκαταλελειμμένους κατάδικους οι οποίοι δεν είχαν κανέναν και ζούσαν έρημοι. Μοίραζαν τα ενδύματα με τα οποία τόσα θαύματα είχαν γίνει, αλλά ο Κύριος τίποτα δεν έκανε τότε. Κι ενώ στους ληστές τίποτα απ’ όλα αυτά δεν έκαναν, όλα αυτά τα τόλμησαν στον Κύριο της Δόξης! Τόση ήταν η μέθη της κακίας τους! Και Τον σταύρωσαν ανάμεσα σε δύο ληστές για να σπιλωθεί η φήμη Του. Και του έδωσαν να πιει όξος για να Τον περιπαίξουν, όμως ο Κύριος δεν θέλησε. Άλλος όμως Ευαγγελιστής λέει ότι αφού το γεύθηκε είπε «τετέλεσται». Τι σημαίνει όμως το «τετέλεσται»; Ότι εκπληρώθηκε η προφητεία η οποία έλεγε «μου έδωσαν να φάγω χολή και όταν εδίψασα με πότισάν με όξος» (ψαλμ. 68,22). Ούτε όμως αυτός ο Ευαγγελιστής δείχνει ότι ήπιε το όξος αλλά ότι εγεύθη.
Μετά απ’όλα αυτά και πάλι δεν σταματούν οι παρανοϊκοί, διότι δεν τους αρκούσε ότι Τον γύμνωσαν , ότι τον πότισαν όξος, ότι Τον είδαν καρφωμένο πάνω στον Σταυρό, αλλά άρχισαν να Τον εμπαίζουν. Άλλωστε γι’ αυτό και Τον Σταύρωσαν δημόσια για να Τον διαπομπέψουν. Και με το «αν είναι βασιλεύς του Ισραήλ, ας κατέβει τώρα από τον σταυρό» επιχείρησαν να διαστρεβλώσουν και να συκοφαντήσουν όλα τα θαύματα που έκανε προηγουμένως. Και τον χλεύαζαν οι Ιουδαίοι από κάτω και οι ληστές από πάνω.
Πως όμως ο Λουκάς λέει ότι μόνον ο ένας ο ληστής τον χλεύαζε, ενώ ο Ματθαίος και οι δύο; Ναι, διότι στην αρχή και οι δύο Τον χλεύαζαν, κατόπιν όμως όχι. Και ο εκ δεξιών ληστής αρχικά ήταν ληστής και χλευαστής, ύστερα όμως αμέσως μεταμελήθηκε.
Και γιατί σε όλους αυτούς τους εξευτελισμούς ο Κύριος σιωπούσε; Σιωπούσε κατασκευάζοντας ταυτόχρονα δραστικότατα φάρμακα μακροθυμίας, ώστε εμείς που τα ακούμε όλα αυτά να μην γινόμαστε σκληροί και απάνθρωποι, αλλά ενθυμούμενοι τον Δεσπότη να γνωρίζουμε ότι όσο πιο ήρεμα αντιδρούμε τόσο περισσότερο θα νικήσουμε όσους μας κακοποιούν και τότε τόσο περισσότερο θα εκτιμηθούμε και από τους υβριστές μας ακόμη.
Τι λοιπόν θα πεις; Ότι εκνευρίστηκες διότι κάποιος σε ερέθισε; Και τι μ’ αυτό; Μήπως και τα θηρία δεν παραμένουν ήρεμα όταν τίποτα δεν τα εξαγριώνει; Σε ύβρισε κάποιος; Τότε τοποθέτησε πάνω στο στήθος σου τον Τίμιο Σταυρό. Θυμήσου όλα όσα έγιναν τότε και τότε θα ηρεμήσεις. Μάλιστα ευσπλαχνίσου αυτόν που σε υβρίζει διότι κατέχεται από τον δαίμονα της οργής. Ποιος ποτέ θύμωσε με δαιμονισμένο και δεν τον λυπήθηκε εξαιτίας της αθλίας κατάστασης που βρίσκεται;
45 ᾿Απὸ δὲ ἕκτης ὥρας σκότος ἐγένετο ἐπὶ πᾶσαν τὴν γῆν ἕως ὥρας ἐνάτης. 46 περὶ δὲ τὴν ἐνάτην ὥραν ἀνεβόησεν ὁ ᾿Ιησοῦς φωνῇ μεγάλῃ λέγων· ἠλὶ ἠλί, λιμᾶ σαβαχθανί; τοῦτ᾿ ἔστι, Θεέ μου Θεέ μου, ἱνατί με ἐγκατέλιπες; 47 τινὲς δὲ τῶν ἐκεῖ ἑστώτων ἀκούσαντες ἔλεγον ὅτι ᾿Ηλίαν φωνεῖ οὗτος. 48 καὶ εὐθέως δραμὼν εἷς ἐξ αὐτῶν καὶ λαβὼν σπόγγον πλήσας τε ὄξους καὶ περιθεὶς καλάμῳ ἐπότιζεν αὐτόν. 49 οἱ δὲ λοιποὶ ἔλεγον· ἄφες ἴδωμεν εἰ ἔρχεται ᾿Ηλίας σώσων αὐτόν.
«Όταν θα υψώσετε τον Υιόν του ανθρώπου, τότε θα γνωρίσετε ότι εγώ είμαι» αναφέρεται στο Ιω 8,28, αυτό δε που εννοεί είναι το εξής: Όταν θα με σταυρώσετε και νομίσετε ότι μου έχετε επιβληθεί, τότε ακριβώς θα γνωρίστε την δύναμή μου. Διότι μετά την σταύρωση καταστράφηκε η πόλη, καταργήθηκαν τα Ιουδαϊκά έθιμα, έχασαν τη ζωή και την ελευθερία τους, το κήρυγμα άκμασε, στα πέρατα της οικουμένης εξαπλώθηκε ο λόγος του σταυρού. Η ξηρά και η θάλασσα διακηρύσσουν συνεχώς την δύναμή Του. Αυτά λοιπόν έγιναν κατά την ώρα της σταυρώσεως. Διότι αυτά κατά θαυμαστό τρόπο έγιναν πολύ περισσότερο όταν σταυρώνονταν, παρά όταν βάδιζε στη γη.
Και αφού χόρτασαν να Τον εμπαίζουν και να γελούν, τότε έγινε μέγα θαύμα πολύ σπουδαιότερο από το να κατεβεί από τον σταυρό. Έγινε σκοτάδι σε όλη την οικουμένη ενώ παντού ήταν μέρα. Και ενώ έπρεπε τότε να φοβηθούν απ’ αυτό το θαύμα είτε πιστεύοντας ότι αυτό το έκανε ο Χριστός πάνω από τον σταυρό ή ο Θεός από τον ουρανό, διότι το σκοτάδι ήταν ενέργεια Θείας οργής για όλα όσα είχαν αποτολμήσει. Και ότι δεν ήταν έκλειψη, αλλά θαύμα Θείας οργής, αποδεικνύεται από το ότι το σκοτάδι κράτησε για τρεις ώρες, ενώ η έκλειψη γίνεται για ελάχιστο χρονικό διάστημα. Και πως πάλι δεν πίστεψαν ότι Αυτός που ήταν καρφωμένος πάνω στον σταυρό ήταν ο Θεός; -Από την πολύ τους κακία και νωθρότητα.
Και παρέμειναν σκληροί και άκαμπτοι και γι’ αυτό πάνω από τον σταυρό και πάλι ο Χριστός μιλά λέγοντας : «Ηλί ηλί λαμά σαβαχθανί» για να τους δείξει ότι μέχρι την ύστατη ώρα τον Πατέρα καλεί και δεν είναι αντίθεος όπως εκείνοι νόμιζαν. Και με την προφητική Του αυτή φωνή επιβεβαιώνει μέχρι τέλους τις προφητείες της Παλαιάς Διαθήκης. Και μάλιστα δεν ήταν απλά προφητική, αλλά εβραϊκή η φωνή Του . Κοίτα όμως την μωρία τους, αυτοί νόμιζαν ότι καλεί τον Ηλία για να Τον σώσει και αμέσως τον πότισαν όξος, ενώ άλλος προσήλθε και τρύπησε την πλευρά Του με λόγχη. Τι άλλο θα μπορούσε να γίνει πιο παράτολμο, πιο θηριώδες από το να εξυβρίζουν ακόμη και νεκρό και άψυχο σώμα; Εσύ όμως κάνε μου τη χάρη να προσέξεις τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιεί τις παρανομίες τους για τη δική μας σωτηρία. Διότι μετά την πληγή Εκείνου, ανέβλυσαν από κει οι πηγές της σωτηρίας μας.
50 ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς πάλιν κράξας φωνῇ μεγάλῃ ἀφῆκε τὸ πνεῦμα.
Αυτό είναι που είχε πει: «Έχω εξουσία να θυσιάσω την ζωή μου, και πάλι έχω εξουσία πάλι να την πάρω » (Μαρκ 15,44). Ο Μαρκος λέει ότι ο Πιλάτος απόρησε πως πέθανε τόσο γρήγορα και ότι ο εκατόνταρχος γι’ αυτό κυρίως πίστεψε, διότι πέθανε με εξουσία.
51 Καὶ ἰδοὺ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ ἐσχίσθη εἰς δύο ἀπὸ ἄνωθεν ἕως κάτω, καὶ ἡ γῆ ἐσείσθη καὶ αἱ πέτραι ἐσχίσθησαν,
Το έκανε αυτό, όχι για να δείξει ασέβεια προς τον ναό, μη γένητο, αλλά για να δείξει ότι αυτοί είναι ανάξιοι ακόμη και το να μένουν εκεί.Ήταν επίσης η αρχή της εκπληρώσεως για την ερήμωση του ναού. Και οι πέτρες σχίστηκαν για να τους δείξει ότι αν ήθελε μπορούσε και εκείνους να τους σχίσει στα δύο. Και οι νεκροί αναστήθηκαν ως προτύπωση της Δευτέρας και φοβεράς παρουσίας Του: 52 καὶ τὰ μνημεῖα ἀνεῴχθησαν καὶ πολλὰ σώματα τῶν κεκοιμημένων ἁγίων ἠγέρθη, 53 καὶ ἐξελθόντες ἐκ τῶν μνημείων, μετὰ τὴν ἔγερσιν αὐτοῦ εἰσῆλθον εἰς τὴν ἁγίαν πόλιν καὶ ἐνεφανίσθησαν πολλοῖς.
Κι ενώ λοιπόν εκείνοι έλεγαν: «αν είσαι βασιλέας του Ισραήλ κατέβα από τον σταυρό», Εκείνος πάνω στον σταυρό τους έδειχνε ότι είναι βασιλέας και Κύριος όλης της οικουμένης. Κι ενώ εκείνοι έλεγαν «Σε που γκρεμίζεις και χτίζεις τον ναό σε τρεις μέρες», ενώ Εκείνος του έδειχνε ότι ο ναός θα ερημωθεί κι ενώ αυτοί έλεγαν «άλλους έσωσε, τον εαυτό Του δεν μπορεί να τον σώσει» Αυτός ανέστησε σώματα πεθαμένων από πολλών ετών. Κι αν θαύμασαν ότι τον Λάζαρο τεταρταίο ανέστησε πόσο δε πολύ περισσότερο θαυμαστό είναι αυτό! Και για να μη νομίσει κανείς ότι η ανάσταση αυτή ήταν κάτι το φανταστικό, τα σώματα αυτά των πρώην πεθαμένων εμφανίστηκαν σε πολλούς μέσα στην πόλη.
54 ῾Ο δὲ ἑκατόνταρχος καὶ οἱ μετ᾿ αὐτοῦ τηροῦντες τὸν ᾿Ιησοῦν, ἰδόντες τὸν σεισμὸν καὶ τὰ γενόμενα ἐφοβήθησαν σφόδρα λέγοντες· ἀληθῶς Θεοῦ υἱὸς ἦν οὗτος.
Πρωτοπρεσβυτέρου Μιχαήλ Δ. Στεφάνου «από την μελέτη στον Ιερό Χρυσόστομο»