Ευαγγελική περικοπή και ερμηνεία Παρασκευής 28/9/2018 Βαρούχ προφ. Λουκ. 6, 17-23

 17 καὶ καταβὰς μετ᾿ αὐτῶν ἔστη ἐπὶ τόπου πεδινοῦ, καὶ ὄχλος μαθητῶν αὐτοῦ, καὶ πλῆθος πολὺ τοῦ λαοῦ ἀπὸ πάσης τῆς ᾿Ιουδαίας καὶ ῾Ιερουσαλὴμ καὶ τῆς παραλίου Τύρου καὶ Σιδῶνος, οἳ ἦλθον ἀκοῦσαι αὐτοῦ καὶ ἰαθῆναι ἀπὸ τῶν νόσων αὐτῶν, 18 καὶ οἱ ὀχλούμενοι ἀπὸ πνευμάτων ἀκαθάρτων, καὶ ἐθεραπεύοντο· 19 καὶ πᾶς ὁ ὄχλος ἐζήτει ἅπτεσθαι αὐτοῦ, ὅτι δύναμις παρ᾿ αὐτοῦ ἐξήρχετο καὶ ἰᾶτο πάντας.

Μνεία στους μακαρισμούς θα ποιήσουμε σήμερα αγαπητοί αναγνώστες προσπαθώντας να τους προσεγγίσουμε . Ας σταθούμε, ας ενσκύψουμε, ας ταπεινώσουμε το εγωιστικό μας φρόνημα και ας καταθέσουμε ότι ψυχική δύναμη διαθέτουμε, ώστε να κατανοήσουμε το περιεχόμενο των μακαρισμών. Διότι τα λόγια αυτά δεν λέχθηκαν για να τα προσπερνούμε, αλλά για να μας συγκινούν συντρίβοντας την καθημερινή μας βιασύνη που στην πραγματικότητα είναι εγωισμός:

3 μακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύματι, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. 

Υπάρχουν ταπεινοί που έγιναν ταπεινοί διότι τους ανάγκασαν οι περιστάσεις . Δεν ομιλεί όμως γι’ αυτούς, αλλά για εκείνους που ενσυνειδήτως υπακούουν στις εντολές του Θεού. Και γιατί δεν είπε οι ταπεινοί, αλλά οι πτωχοί; Διότι αυτή η λέξη είναι εντονότερη από την πρώτη. Άλλωστε, υπάρχουν πολλές βαθμίδες ταπείνωσης. Επαινεί όμως ο Θεός μία καρδία που είναι συντετριμμένη και τεταπεινωμένη.  Και δεν είπε ο τάδε είναι έτσι ή ο δείνα, αλλά μακάριοι είναι όσοι κάνουν αυτά δίχως να συγκρίνει κανέναν.

4 μακάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοὶ παρακληθήσονται. 

Ποιους μακαρίζουν οι άνθρωποι; Τους ευτυχισμένους. Εδώ όμως ο Χριστός μακαρίζει τους πενθούντες, αυτούς δηλαδή που όλοι μας ελεεινολογούμε. Ποιους πενθούντες όμως; Σίγουρα όχι αυτούς που πενθούν για τα εγκόσμια, αλλά γι’ αυτούς που πενθούν για τις αμαρτίες τους. Δεν είπε λυπούμενοι, αλλά πενθούντες, τονίζοντας έτσι το βάθος της καταστάσεως. Ποια θα είναι η επιβράβευσή τους; «Ότι αυτοί παρακληθήσονται».  Δηλαδή θα βρουν ανακούφιση. Που; Και εδώ, και στους ουρανούς. Αν λοιπόν θέλει κάποιος να βρει ανακούφιση ας φροντίσει να αισθάνεται εδώ θλίψη. Θλίψη όχι μόνο για τις αμαρτίες του, αλλά και για τις αμαρτίες των άλλων.

5 μακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσι τὴν γῆν. 

Ποια γη; Όχι μόνο την υλική αλλά και την πνευματική, δηλαδή την γη της επαγγελίας που είναι ο παράδεισος. Εδώ ο Χριστός παρακινεί δια των υλικών σε πνευματικές αναβάσεις!

6 μακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες τὴν δικαιοσύνην, ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται. 

Ας προσέξουμε  τις λέξεις που χρησιμοποιεί. «πεινώντες» και «διψώντες» ότι αυτοί «χορτασθήσονται». Συνήθως η πλεονεξία χορταίνει τον άνθρωπο από τα αγαθά, εδώ όμως ο Κύριος μας λέει το αντίθετο. Μας λέει με άλλα λόγια, μη φοβάσαι αν γίνεις φτωχός αρκεί να είσαι δίκαιος, διότι εκείνοι που χάνουν σίγουρα τα πάντα είναι οι πλεονέκτες και όχι οι δίκαιοι.

7 μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται. 

Δεν εννοεί βέβαια μόνον εκείνους που κάνουν ελεημοσύνη με χρήματα αλλά και με κάθε άλλο τρόπο. Βέβαια, άλλο πράγμα είναι να ελεεί άνθρωπος  άνθρωπο, και άλλο ο Θεός να ελεεί τον άνθρωπο. Υπάρχει διαφορά όση το φως από το σκοτάδι.

8 μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται. 

Ποιος θα δει τον Θεό; Αυτοί που έχουν καθαρή συνείδηση. Αυτοί που διακατέχονται από ευσεβή έργα. Δεν αρκεί δηλαδή κανείς μόνον να ελεεί αλλά και όλο τον νόμο με ευσυνειδησία να εκτελεί.

9 μακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί, ὅτι αὐτοὶ υἱοὶ Θεοῦ κληθήσονται. 

Δεν αρκεί μόνο κανείς να μην πολεμά αλλά και να αναλαμβάνει δράση ώστε να συμφιλιώνονται και άλλοι άνθρωποι που φιλονικούν. Τι θα κερδίσουν; «ότι αυτοί υιοί Θεού κληθήσονται». Πράγματι! Αυτή ήταν η αποστολή του Χριστού, υπό την σκέπη Του να γεμίσει ειρήνη και αγάπη ο κόσμος. «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία». Βέβαια σήμερα δεν υπάρχει ειρήνη στον κόσμο, διότι απλά δεν δοξάζουν οι άνθρωποι τον Θεό…

10 μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης, ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. 

11 μακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑμᾶς καὶ διώξωσι καὶ εἴπωσι πᾶν πονηρὸν ρῆμα καθ᾿ ὑμῶν ψευδόμενοι ἕνεκεν ἐμοῦ. 

Τι μας λέει εδώ; Να επιδιώκουμε εκείνα που οι άνθρωποι αποφεύγουν. Παρά την παράδοξη αυτή απαίτηση του Χριστού, δεν πείστηκαν λίγοι, αλλά ολόκληρη η οικουμένη! Βέβαια, μακάριος είναι εκείνος και μόνον εκείνος που τον κακολογούν αδίκως οι άνθρωποι. Όταν δηλαδή οι κακολογίες είναι ψευδείς. Ποια είναι η αμοιβή; 12 χαίρετε καὶ ἀγαλλιᾶσθε, ὅτι ὁ μισθὸς ὑμῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖς· οὕτω γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑμῶν. 

Οι μακαρισμοί του Χριστού έχουν μία πνευματική προοδευτικότητα. Δεν μπορεί δηλαδή κανείς να πεί επιλέγω για τον εαυτό μου τον τάδε μακαρισμό και σε αυτόν επιδίδομαι. Αλλά αφού γίνω πτωχός το πνεύματι θα θελήσω να πενθήσω για τις αμαρτίες μου ώστε να γίνω πράος και ταπεινός τη καρδία. Θα γίνω ειρηνοποιός αφού αποκτήσω την εσωτερική ειρήνη του Χριστού και πλέον δεν θα με νοιάξει αν με κακολογήσουν οι άνθρωποι για την αγάπη μου για τον Χριστό.

Ας προσέξουμε επίσης την φράση ἕνεκεν ἐμοῦ. Εδώ για πρώτη φορά φανερά ο Χριστός εξισώνει τον εαυτό Του με τον Πατέρα.

Πως θα μπορέσουμε όμως να τα κάνουμε όλα αυτά; Μας το λέει παρακάτω: 13 ῾Υμεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆς·

Επειδή δηλαδή έχασε τα λογικά του το ανθρώπινο γένος αποστέλλει εμάς. Τι να κάνουμε; Αφού ο Χριστός δια της σταυρικής του θυσίας θεράπευσε την νόσο και την δυσωδία στέλνει στην συνέχεια τους μαθητές Του να παστώσουν και να διατηρήσουν την θεραπεία αυτή. Αν όμως παρεκτραπούμε όχι μόνο τους άλλους δεν θα μπορέσουμε να βοηθήσουμε αλλά αφού αυτοκαστραφούμε και τους άλλους θα καταστρέψουμε: ἐὰν δὲ τὸ ἅλας μωρανθῇ, ἐν τίνι ἁλισθήσεται; εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ μὴ βληθῆναι ἔξω καὶ καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων. 

14 ῾Υμεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ κόσμου. οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειμένη· 15 οὐδὲ καίουσι λύχνον καὶ τιθέασι αὐτὸν ὑπὸ τὸν μόδιον, ἀλλ᾿ ἐπὶ τὴν λυχνίαν, καὶ λάμπει πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ. 

Διαρκής επαγρύπνηση μας χρειάζεται. Όλη η ανθρωπότητα μας παρακολουθεί. Δεν μας κάνει εντύπωση ότι αν κάποιος αμαρτήσει ενώ πηγαίνει στην Εκκλησία θα του πουν; - Δεν ντρέπεσαι, είσαι και χριστιανός και αυτά κάνεις; Έχουμε επωμιστεί μια βαριά κληρονομιά αυτή του χριστιανού. Γι’ αυτό λοιπόν ας μοχθήσουμε ώστε να επιδείξουμε χρηστά έργα. Προσοχή όμως όχι προς επίδειξη. Τα έργα μας αυτά ενώ εμείς επιμελώς θα τα κρύβουμε δεν θα μπορούν πλέον να κρυφτούν!

Πρωτοπρ. Μιχαήλ Δ. Στεφάνου από την μελέτη στον Ιερό Χρυσόστομο