Ευαγγελική περικοπή και ερμηνεία Κυριακής 5/8/2018 (Προεόρτια Μεταμορφόσεως-Ευσιγνίου μάρτυρος) Ματθ. ιζ΄14-23
14 Καὶ ἐλθόντων αὐτῶν πρὸς τὸν ὄχλον προσῆλθεν αὐτῷ ἄνθρωπος γονυπετῶν αὐτὸν καὶ λέγων· 15 Κύριε, ἐλέησόν μου τὸν υἱόν, ὅτι σεληνιάζεται καὶ κακῶς πάσχει· πολλάκις γὰρ πίπτει εἰς τὸ πῦρ καὶ πολλάκις εἰς τὸ ὕδωρ. 16 καὶ προσήνεγκα αὐτὸν τοῖς μαθηταῖς σου, καὶ οὐκ ἠδυνήθησαν αὐτὸν θεραπεῦσαι.
Τον άνθρωπο αυτόν μας τον παρουσιάζει η Γραφή να έχει πάρα πολύ αδύνατη πίστη και αυτό φαίνεται από τον λόγο του Χριστού «Τα πάντα είναι δυνατά σ’ αυτόν που πιστεύει» και από το ότι ο άνθρωπος αυτός απάντησε στον Χριστό «Βοήθησέ με Κύριε στην απιστία μου» και από το ότι είπε στον Χριστό «αν μπορείς».
Θα μπορούσε να πει όμως κάποιος πως η αιτία που δεν εξήλθε ο δαίμονας διά των αποστόλων ήταν η απιστία του ανθρώπου αυτού και άρα αδικαιολόγητα ο Χριστός κατηγόρησε τους μαθητές Του λέγοντας: 17 ἀποκριθεὶς δὲ ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπεν· ὦ γενεὰ ἄπιστος καὶ διεστραμμένη! ἕως πότε ἔσομαι μεθ᾿ ὑμῶν; ἕως πότε ἀνέξομαι ὑμῶν; φέρετέ μοι αὐτὸν ὧδε. Τα είπε αυτά ο Χριστός για να δείξει ότι κάποιος που πιστεύει μπορεί να ενεργήσει θαύματα και σ’ αυτούς που δεν πιστεύουν. Άρα είναι φανερό ότι και οι μαθητές έδειξαν ολιγοπιστία. Όχι όμως όλοι, διότι οι στύλοι δεν ήταν παρόντες. Δες όμως και την αγνωμοσύνη αυτού που παρουσιάστηκε μπροστά στον Κύριο διότι είπε: «Έφερα τον γιό μου στους μαθητές σου κι αυτοί δεν μπόρεσαν να τον θεραπεύσουν». Ο Χριστός όμως απαλλάσσει τους μαθητές από την κατηγορία και ρίχνει το βάρος στον πατέρα και στους απιστούντες Ιουδαίους λέγοντας «έως πότε θα είμαι μαζί σας»; Παρουσιάζει έτσι τον θάνατο ως κάτι το πολύ ευπρόσδεκτο και ότι βαρύ δεν ήταν το να σταυρωθεί, αλλά να παραμένει μαζί τους.
Και τι άραγε θα πει «σεληνιζόμενος»; Μην ανησυχείς και ταράσσεσαι από την λέξη αυτή. Ουδέποτε η σελήνη ενεργεί έτσι και κατ΄αυτόν τον τρόπο στους ανθρώπους. Έτσι από άγνοια των πραγμάτων αποκάλεσε ο πατέρας τον γιο του. Εσύ δώσε βάση στην πρόνοια του Θεού η οποία διέσωσε το παιδί αυτό που ο δαίμονας επί σειρά ετών το έρριπτε μια στην φωτιά και μια στο νερό. Διότι διά τέτοιων ενεργειών ο δαίμων επιτίθεται ενίοτε στους ανθρώπους οι οποίοι ασφαλώς δεν είναι «δαιμονισμένοι». Και η λέξη «δαιμονισμένος είναι λάθος». Το σωστό είναι επιτιθέμενος από τον διάβολο.
18 καὶ ἐπετίμησεν αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς, καὶ ἐξῆλθεν ἀπ᾿ αὐτοῦ τὸ δαιμόνιον καὶ ἐθεραπεύθη ὁ παῖς ἀπὸ τῆς ὥρας ἐκείνης.19 Τότε προσελθόντες οἱ μαθηταὶ τῷ ᾿Ιησοῦ κατ᾿ ἰδίαν εἶπον· διατί ἡμεῖς οὐκ ἠδυνήθημεν ἐκβαλεῖν αὐτό;
Γιατί κατ΄’ιδίαν; Διότι ανησύχησαν μήπως έχασαν πλέον την χάρη του πατείν επάνω σε όφεις και σε σκορπιούς. Είχαν λάβει λοιπόν την χάρη κατά πνευμάτων ακαθάρτων. Και τι τους απάντησε ο Χριστός; 20 ὁ δὲ ᾿Ιησοῦς εἶπεν αὐτοῖς· διὰ τὴν ἀπιστίαν ὑμῶν. ἀμὴν γὰρ λέγω ὑμῖν, ἐὰν ἔχητε πίστιν ὡς κόκκον σινάπεως, ἐρεῖτε τῷ ὄρει τούτῳ, μετάβηθι ἐντεῦθεν ἐκεῖ, καὶ μεταβήσεται, καὶ οὐδὲν ἀδυνατήσει ὑμῖν.
Θα μπορούσε όμως να πεις: Σε ποια περίπτωση μετακίνησαν όρος; Και θα σου πω κι εγώ ότι ανέστησαν μυρίους νεκρούς, πράγμα δυσκολότερο από το να μετακινήσει κανείς βουνό. Μεταγενέστερα όμως υπήρξαν κι αυτοί που μετακίνησαν βουνά όταν παρέστη ανάγκη οι οποίοι ήταν κατά πολύ κατώτεροι των αποστόλων. Άρα και οι μαθητές του Κυρίου αν ήθελαν μπορούσαν κι αυτοί. Ίσως δε και να μετακίνησαν όροι διότι δεν γράφηκαν όλα όσα θαυμαστά επιτέλεσαν οι μαθητές κατά τις αποστολικές περιοδείες τους.
Πόση δύναμη έχει η πίστη στην οποία λέει ο Χριστός ότι τίποτα δεν υπάρχει γι΄αυτήν αδύνατο. Όλα είναι δυνατά σ’ αυτόν που πιστεύει!
21 τοῦτο δὲ τὸ γένος οὐκ ἐκπορεύεται εἰ μὴ ἐν προσευχῇ καὶ νηστείᾳ.
Βλέπεις τώρα πως προετοιμάζει τους ανθρώπους για την ανάγκη της νηστείας; Και μη μου αναφέρεις παραδείγματα που κάποιος έβγαλε δαιμόνια χωρίς νηστεία. Διότι αυτός που πάσχει από τέτοια ασθένεια, αυτός κατ’ εξοχήν έχει ανάγκη από νηστεία. Θα πει όμως κάποιος: Αν έχουμε πίστη, τότε τι μας χρειάζεται η νηστεία; Χρειάζεται, διότι η νηστεία μαζί με την πίστη διαθέτουν μεγάλη δύναμη. Διότι η νηστεία μεταβάλλει τον άνθρωπο σε άγγελο και τον κάνει να αγωνίζεται εναντίον των ασωμάτων δυνάμεων. Αλλά όμως δεν μπορεί να το κάνει μόνη της. Χρειάζεται και η προσευχή και μάλιστα η προσευχή κατέχει σε όλα αυτά την πρώτη θέση.
Πρόσεχε ότι αυτός που νηστεύει και προσεύχεται δεν χρειάζεται πολλά πράγματα. Δεν είναι δυνατόν να γίνει φιλοχρήματος και αυτός που δεν είναι φιλοχρήματος είναι πρόθυμος στην ελεημοσύνη. Αυτό που νηστεύει είναι απαλλαγμένος από βάρη, έχει φτερά και προσεύχεται με καθαρή καρδιά, σβήνει τις πονηρές επιθυμίες, ταπεινώνει την υπερήφανη ψυχή του. Γι’ αυτόν τον λόγο οι απόστολοι πάντοτε νήστευαν. Αυτός που νηστεύει δεν χασμουριέται την ώρα της προσευχής ούτε βυθίζεται στον ύπνο πράγμα που παθαίνουν οι περισσότεροι, αλλά έχει μεγαλύτερη δύναμη και από την φωτιά και είναι ανώτερος από τα γήινα πράγματα και γι’ αυτό ο άνθρωπος αυτός είναι ο μεγαλύτερος εχθρός των δαιμόνων.
Και αν το σώμα σου είναι ασθενικό και δεν μπορείς να νηστεύεις πολύ, μπορείς όμως να μη κάνεις τρυφυλλή ζωή. Δεν είναι και αυτό μικρό πράγμα, ούτε απέχει πολύ απ’ την νηστεία. Διότι τίποτα δεν είναι τόσο αγαπητό στον δαίμονα όσο η τρυφυλλή ζωή και η μέθη διότι είναι η πηγή και η μητέρα όλων των κακών. Ο κοιλιόδουλος και μέθυσος δεν διαφέρει σε τίποτα από τον δαιμονισμένο διότι διαπράττει αναισχυντίες και ενεργεί ως παράφρων. Και τον μεν δαιμονισμένο τον ελεούμε, ενώ αυτόν τον αποφεύγουμε. Δεν υπάρχει αισχρότερο θέαμα από γυναίκα που μεθά ή παραφέρεται από το μεθύσι της.
Πλησίασε λοιπόν αυτό που μεθά όταν είναι νηφάλιος και περίγραψέ του όλες τις ασχημοσύνες που διαπράττει και πες του ότι ο οίνος εδόθη για να ευφραινόμαστε, για να θεραπεύει ασθένειες και όχι για να διαπράττουμε ασχημοσύνες και για να αρρωσταίνουμε γενόμενοι περίγελοι όλων.
22 ᾿Αναστρεφομένων δὲ αὐτῶν εἰς τὴν Γαλιλαίαν εἶπεν αὐτοῖς ὁ ᾿Ιησοῦς· μέλλει ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοσθαι εἰς χεῖρας ἀνθρώπων 23 καὶ ἀποκτενοῦσιν αὐτόν, καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἐγερθήσεται. καὶ ἐλυπήθησαν σφόδρα.
Οι μαθητές ακούγοντας αυτά και μολονότι είχαν δει τον Μωυσή και τον Ηλία να συνομιλούν για την δόξα του μελλοντικού Του θανάτου κι ενώ άκουσαν την φωνή του Πατρός μέσα από την νεφέλη κι ενώ είδαν τον Ιησού να Μεταμορφώνεται μπροστά στα μάτια τους, παρόλα αυτά δεν ήθελαν καν να δουν τα Ιεροσόλυμα και λυπήθηκαν υπερβολικά στο άκουσμα του πάθους του Κυρίου. Και λυπήθηκαν διότι δεν γνώριζαν τι είναι η Ανάσταση, ήταν ατελείς πνευματικά.
Πρωτοπρεσβυτέρου Μιχαήλ Δ. Στεφάνου από την μελέτη στον Ιερό Χρυσόστομο