249-251 Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΔΙΩΓΜΟΣ ΤΟΥ ΔΕΚΙΟΥ

Ο αυτοκράτορας Δέκιος (249-251) θέλησε να επαναφέρει το πνεύμα της αρχαίας  Ρώμης. Έλεγε ότι κατά την αυτοκρατορία του προτιμούσε να δει έναν σφετεριστή αυτοκράτορα στη Ρώμη, παρά έναν χριστιανό επίσκοπο σ’ αυτήν.

Εξέδωσε λοιπόν διάταγμα (edictum) το 249 ή το 250 που θα εφαρμοζόταν σε όλη την αυτοκρατορία για πρώτη φορά. Σ’ αυτό απαιτούσε από όλους τους κατοίκους την ομολογία της ειδωλολατρικής θρησκείας. Όλοι έπρεπε να παρουσιαστούν σε επιτροπές στις πόλεις και στα χωριά, να θυσιάσουν στους θεούς, να κάνουν σπονδή ή να προσφέρουν θυμίαμα στο άγαλμα του αυτοκράτορα, να διακηρύξουν  ότι αρνιούνται την  πίστη τους αν ήταν χριστιανοί και να καθίσουν σε γεύμα όπου θα έτρωγαν με ειδωλολάτρες από θυσιασμένα ζώα.

Οι επιτροπές θα έδιναν πιστοποιητικά τα οποία θα έδειχναν ότι ο κάτοχός τους είναι καλός ειδωλολάτρης.  Όσοι αρνιόταν να θυσιάσουν καταδικάζονταν σε θάνατο αφού προηγουμένως τους ανέκριναν και τους δίκαζαν. Βέβαια, τους βασάνιζαν με σκοπό να κάμψουν την ομολογία τους.

Μεγάλος ήταν ο αριθμός των ομολογητών και μικρότερος των μαρτύρων, πολλοί όμως ήταν αρνητές και αποστάτες που είναι γνωστοί ως πεπτωκότες ή εκπεσόντες.

Ο Κυπριανός επίσκοπος Καρχηδόνας, στο έργο του de lapsis γράφει: «Μόλις οι πρώτες λέξεις του εχθρού (Δεκίου) που φοβέριζε ακούστηκαν, αμέσως μεγάλος αριθμός χριστιανών πρόδωσαν την πίστη τους. …. Πολλοί χριστιανοί πριν ακόμα συλληφθούν και ανακριθούν, αρνιόταν την πίστη τους. Πριν από τη μάχη νικήθηκαν, μη μπορώντας να πολεμήσουν και θυσίαζαν εθελοντικά. Οι δημόσιες αρχές δεν επαρκούσαν να καταγράφουν τους αποστάτες χριστιανούς» (Κυππριανού, Επιστ. 58,4 στο Γ. Δέρβο- χρισιτναική Γραμματολογία σελ. 178)

Όπως είπαμε οι χριστιανοί είχαν γίνει πολλοί, οπότε η ποιότητά τους έπεσε, φοβόντουσαν μήπως χάσουν την περιουσία τους ή τις δημόσιες θέσεις τους. Οι αποστάτες δημιουργούσαν σοβαρά ζητήματα στην εκκλησία και δύο σχίσματα: Των Νοβατιανών στη Ρώμη και του Φηλικισσίμου στην Καρχηδόνα.

Οι αποστάτες αυτοί χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:

Α) Όσοι πρόσφεραν θυσία ή θυμίαμα στα αγάλματα των θεών. Αυτοί ονομάστηκαν θυσιάσαντες ή λιβενοφόροι.

Β) Όσοι πήραν πιστοποιητικό ψεύτικο με πληρωμή χρημάτων χωρίς να θυσιάσουν. Αυτοί ονομάστηκαν λιβελλοφόροι.

Γ) Όσοι γράφηκαν στον κατάλογο χωρίς να θυσιάσουν ή να εφοδιαστούν πιστοποιητικό, πάλι με πληρωμή. Ονομάστηκαν εγγεγραμμένοι.

Υπήρξαν όμως και πολλοί που μαρτύρησαν και βασανίστηκαν σκληρά:

• Τον επίσκοπο Ρώμης Φαβιανό τον σκότωσαν
• Ο πρεσβύτερος Πίνιος στη Σμύρνη εξορίστηκε
• Ο επίσκοπος Αντιοχείας Βαβύλας και ο Αλέξανδρος Ιεροσολύμων πέθαναν στη φυλακή.
• Ο γέρος Ωριγένης φυλακίστηκε, βασανίστηκε και κατόπιν ελευθερώθηκε.

Τελικά ο Δέκιος σκοτώθηκε σε μάχη το 251 κι έτσι η ηρεμία επανήλθε ξανά. Ο Κυπριανός κάλεσε σύνοδο στη Ρώμη στην οποία εξέλεξαν επίσκοπο τον Κορνήλιο.

Γενικά από τον διωγμό του Δεκίου η εκκλησία βγήκε πιο ισχυρή. Ακόμη και οι ειδωλολάτρες αποδοκίμασαν την αιματοχυσία. Παράλληλα ο διωγμός αποτέλεσε μεγάλη έκπληξη για την εκκλησία γιατί δοκιμάστηκε με αυτόν τον τρόπο η πνευματικότητα των μελών της. Γι’ αυτό και ο Κυπριανός έγραψε ότι ο Θεός επέτρεψε τον διωγμό για να δοκιμάσει την οικογένειά του.