1081-1118 μ.Χ ΑΛΕΞΙΟΣ ΚΟΜΝΗΝΟΣ Α΄ ΚΑΙ Η Α΄ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑ
Πριν τον Αλέξιο Κομνηνό βασίλεψε ο Μιχαήλ Δούκας (1071-1081), αυτός αναγκάστηκε να ζητήσει την βοήθεια του πάπα Γρηγορίου Ζ΄ και γι’ αυτό του πρότεινε την ένωση των εκκλησιών. Ο πάπας όμως ήταν πολύ απασχολημένος με τα ζητήματα των εκστρατειών του και γι’ αυτό δεν ασχλήθηκε μ’ αυτά της Ανατολής.
Ο Αλέξιος Κομνηνός είναι αρχηγός της δυναστείας των Κομνηνών, είχε θεολογική μόρφωση και ενδιαφέρον για την εκκλησία. Έκανε έρευνα για το σχίσμα των δύο εκκλησιών και διαπίστωσε ότι δεν υπήρχε έγγραφο για τον χωρισμό των δύο εκκλησιών και ότι οι αφορισμοί αποτελούσαν προσωπικό επεισόδιο. Ζήτησε λοιπόν από την σύνοδο (1089) να ξαναγράψει το όνομα του πάπα στα δίπτυχα.
Ο πατριάρχης Νικόλαος έστειλε επιστολή στον πάπα στην οποία ονόμαζε τον εαυτό του «ταπεινός μοναχός Νικόλαος και ανάξιος αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως. Όμως η σύνοδος δήλωσε ότι θα γίνει δεκτό το αίτημα του αυτοκράτορα, αν ο πάπας στείλει ενθρονιστήρια επιστολή στην οποία θα εκθέτει την πίστη του. Ο αυτοκράτορας έγραψε στον πάπα για να στείλει επιστολή, δηλώνοντας ότι τα δογματικά ζητήματα μπορούν να συζητηθούν χωριστά.
Το ζήτημα όμως περιπλέχτηκε όταν ο απεσταλμένος του αυτοκράτορα, Βασίλειος μητροπολίτης Ρηγίου, πήρε μέρος στη σύνοδο του Μέλφι (1089) κι εκεί ανέμειξε την αποστολή του με προσωπικό ζήτημα, δηλαδή να επιστρέψει στη θέση του απ’ όπου τον είχαν διώξει οι Νορμανδοί. Ο πάπας αρνήθηκε και δεν έστειλε επιστολή, αλλά οι σχέσεις του Αλεξίου με τον πάπα εξακολούθησαν να είναι καλές. Ο Αλέξιος ζήτησε στρατιωτική βοήθεια για να αντιμετωπίσει την ανάπτυξη των Σελτζούκων Τούρκων οι οποίοι ήδη από το 1077 είχαν κατακτήσει την Ιερουσαλήμ. Κατόπιν κυρίευσαν την Έδεσσα, την Αντιόχεια, την Ταρσό και την Νίκαια. Έτσι ο πάπας δεχόμενος το αίτημα του Αλεξίου ετοίμασε σταυροφορία.
1096-1099 μ.Χ Α΄ ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΑ
Το 1095 στην Κλερμόν Φεράν της Γαλλίας συγκλήθηκε σύνοδος και αποφασίστηκε σταυροφορία. Ο πάπας Ουρβανός Β΄ μίλησε σε χιλιάδες πιστούς και με ενθουσιασμό προέτρεψε να βαδίσουν στην Ανατολή για να απελευθερώσουν τους Αγίους Τόπους από τους άπιστους. Το πλήθος φώναξε: “diex li volt” που σημαίνει «ο Θεός το θέλει»κι έτσι αποφασίστηκε οριστικά η Α΄ σταυροφορία.
Οι πρώτοι αναχώρησαν με ηγέτη τον μοναχό Πέτρο Ερημίτη. Αυτοί ήταν ασύντακτοι και πιο ειλικρινείς από εκείνους που ήρθαν κατόπιν. Για να μπορέσουν να ζήσουν έκαναν αρπαγές και λεηλασίες. Όταν έφτασαν στην Κωνσταντινούπολη ο Αλέξιος τους πέρασε με καράβια στη Μ. Ασία, όπου οι Τούρκοι τους νίκησαν.
Ύστερα από λίγο έφτασαν δούκες με οργανωμένο στρατό. Οι περισσότεροι ήταν Γάλλοι και σ’ αυτούς προστέθηκε και Νορμανδός ηγεμόνας Τάρανδος Βουημούνδος με τον ανεψιό του Ταγκρέδο έχοντας κατακτητικά σχέδια. Και πάλι ο αλέξιος Κομνηνός τους πέρασε στη Μ. Ασία με καράβια και τους βοήθησε με στρατό. Πολιόρκησαν τη Νίκαια, την κυρίευσαν και την παράδωσαν στους Βυζαντινούς όπως είχαν συμφωνήσει. Ύστερα κυρίευσαν το Δορύλαιο και προχώρησαν στη Συρία, όπου κατέλαβαν την Αντιόχεια (1098). Ο Βοημούνδος κράτησε την μεγάλη αυτή πόλη για τον εαυτό του. Κατόπιν έφτασαν στην Παλαιστίνη και κυρίευσαν την Ιερουσαλήμ (1099), όπου έγινε μεγάλη σφαγή Μουσουλμάνων και Εβραίων. Οργάνωσαν εκεί Γαλλικό βασίλειο με το Φεουδαρχικό σύστημα που το πήρε η οικογένεια Λουιζιάν. Εκεί για πρώτη φορά μοναχοί έγιναν στρατιώτες, από τους οποίους προήλθαν τα ιπποτικά μοναχικά τάγματα, γιατί υπήρχε ανάγκη για στρατό. Και τα άλλα κρατίδια που ίδρυσαν οι σταυροφόροι οργανώθηκαν με φεουδαρχικό τρόπο.
Στη συνέχεια ο Βοημούνδος οργάνωσε στρατό στη Ν. Ιταλία και τον οδήγησε στο Δυρράχιο, το οποίο ποσπάθησε να καταλάβει. Ο ίδιος ο αυτοκράτορας τον αντιμετώπισε και τον ανάγκασε να υποταχθεί.
Η σταυροφορία αυτή έφερε σύγχυση στη Μ. Ασία και στη Συρία γιατί οι σταυροφόροι δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν μεταξύ τους για το ζήτημα της Αντιόχειας. Όταν οι σταυροφόροι κυρίευσαν την Αντιόχεια, ο πάπας Ουρβανός Β΄ κάλεσε σύνοδο στο Μπάρι της Ιταλίας (1098) για να συζητήσουν την ένωση των εκκλησιών. Στη σύνοδο αυτή πήραν μέρος και έλληνες από την Ν. Ιταλία που διατελούσαν υπό την κυριαρχία των Νορμανδών. Συζήτησαν για την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος. Στα τελευταία καθίσματα της αίθουσαν καθόταν ο περίφημος θεολόγος Άνσελμος αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι, αυτός ήταν Ιταλός που έζησε για πολλά χρόνια αυτοεξόριστος από την Αγγλία γιατί διαφώνησε με τον βασιλιά Γουλιέλμο Ρούφο. Ο πάπας τον κάλεσε να μιλήσει: «πάτερ και διδάσκαλε Άνσελμε που είσαι; Έλα να σε εξορκίσω, σήκω και έλα κοντά μου, αγωνίσου για τη μητέρα σου και μητέρα μας. Ο Θεός σ’ έφερε εδώ για να την υπερασπιστείς». Ο Άνσελμος μίλησε και υποστήριξε τις Δυτικές απόψεις για την εκπόρευση του Αγ. Πνεύματος. Ο πάπας του είπε: «Ευλογημένη η καρδιά σου, η διάνοιά σου, το στόμα και η ευγλωττία σου». Ύστερα αναθεμάτισε όσους δεν δέχονταν την Δυτική άποψη.
Διάδοχος του Ουρβανού ήταν ο πάπας Πασχάλης Β΄ (1099-1118), αυτός πιάστηκε αιχμάλωτος από τον Ερρίκο Ε΄ αυτοκράτορα της Γερμανίας. Ο Αλέξιος εξέφρασε την συμπάθειά του για την περιπέτεια του πάπα. Κατόπιν όταν ο πάπας ελευθερώθηκε κάλεσε τον Αλέξιο στην Ιταλία, αλλά το ταξίδι αυτό ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε.
