1.ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΝΟΕΡΑ ΠΡΟΣΕΥΧΗ

    [1] «Η νοερά προσευχή είναι να βιάσεις τον εαυτό σου να λέγεις συνεχώς την ευχή με το στόμα αδιαλείπτως. Εις την αρχή γρήγορα, να μην προφθάνει ο νους να σχηματίζει λογισμό μετεωρισμού. Να προσέχεις μόνον στα λόγια: -Κύριε Ιησού  Χριστέ, ελέησόν με-. Όταν αυτό πολυχρονίσει, το συνηθίζει ο νους και το λέγει. Και γλυκαίνεσαι ωσάν να έχεις μέλι στο στόμα σου. Και θέλεις όλο να το λέγεις. Αν το αφήνεις, στενοχωρείσαι πολύ».

        Με αυτά τα λόγια ο Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής και Σπηλαιώτης απαντά σε γράμμα ενός νεαρού ερωτήσαντος περί της ευχής. Κατ’ αρχήν ο άγιος αυτός ασκητής που μέχρι εκείνη την ώρα ενασκούνταν είδη τριάντα έξι ολόκληρα χρόνια στην νοερά αυτή άθληση, ταυτίζει την νοερά προσευχή με την βία: «Νοερά προσευχή είναι να βιάσεις τον εαυτό σου να λέγεις συνεχώς την ευχή με το στόμα αδιαλείπτως». Είναι πράγματι σκληρός, επίπονος και αιματηρός ο αγώνας της αδιάλειπτης προσευχής όταν βρίσκεται κάποιος στο ξεκίνημα, όταν είναι αρχάριος πνευματικά. Η μεγαλύτερη μάχη δίδεται με τη λήθη. Δηλαδή με το να μην ξεχνά κάποιος να λέει την ευχή. Ο μετεωρισμός του νου είναι στην αρχή έντονος, διότι ο νους έχει μάθει να αλητεύει, να τριγυρνά εδώ κι εκεί δίχως κανέναν απολύτως φραγμό. Τώρα που ο νέος αγωνιζόμενος αποφάσισε να φράξει τον νου του δια της αδιαλείπτου προσευχής, τώρα ξαφνικά αντιλαμβάνεται το πόσο δύσκολο είναι να μαζέψει τους λογισμούς του, να τους συνάξει στο κομποσχοίνι του και να αχρηστεύσει την ψυχοφθόρο δράση τους.

        Πρόσεχε λέει στον νέο μόνο στα λόγια «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Τώρα λοιπόν ο Γέρων Ιωσήφ μαζί με την ποσότητα βάζει και την ποιότητα της προσευχής η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την προσοχή στα λόγια της ευχής. Εάν ο άνθρωπος πολυχρονίσει σε αυτή την άσκηση, τότε ο νους το συνηθίζει και η ευχή λέγεται πολύ ευκολότερα και αβίαστα. Τότε η βία αντικαθίσταται με την ευχαρίστηση. Κάθε παύση της ευχής στενοχωρεί τον νου ο οποίος αχόρταγα διψασμένος επανέρχεται με ορμή και πάλι προς την συνήθη πλέον ενασχόλησή του. Πολλοί μάλιστα αγωνιστές της νοεράς προσευχής αισθάνονται ενίοτε στο στόμα τους μία γεύση ωσάν από μέλι. Τόσο γλυκό είναι το προφερόμενο όνομα του Ιησού Χριστού.