1572-1638 Ο πατριάρχης Κύριλλος Λούκαρης
Ο Λούκαρης γεννήθηκε στην Κρήτη το 1572. Σπούδασε δέκα χρόνια στην Ιταλία. Μετέβη δύο φορές στην Βίλνα την Πολωνίας για να προστατέψει τους Ορθοδόξους από τον προσηλυτισμό των Ρωμαιοκαθολικών.
Κατόπιν έγινε πατριάρχης Αλεξανδρείας σε ηλικία 31 ετών. Έμεινε στον πατριαρχικό θρόνο 17 χρόνια και τότε άρχισε η αλληλογραφία με τους Προτεστάντες, τους οποίους συμπαθούσε και δέχονταν ορισμένες διδασκαλίες τους. Ήταν σφοδρός εχθρών των Ρωμαιοκαθολικών.
Γνωρίστηκε με τον αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπουρυ Τζωρτζ Άμποτ. Είχε παράλληλα αλληλογραφία με τον Ολλανδό Δαυίδ Βίλελμ από τις οποίες φαίνεται ότι συμπαθούσε τις απόψεις των Διαμαρτυρομένων και έλεγε ότι θα ήθελε να μεταρρυθμίσει την εκκλησία μας.
Το 1620 ο Λούκαρης εκλέχτηκε πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Στον θρόνο αυτό ανεβοκατέβηκε 5 φορές. Στην εποχή του γίνονταν σφοδεός αγώνας μεταξύ Ρωμαιοκαθολικών και Προτεσταντών.
Το 1627 ίδρυσε στην Κωνσταντινούπολη τυπογραφείο που το υπόπτευε ο Νικόδημος Μεταξάς. Εκεί άρχισε να τυπώνει αντιπαπικά βιβλία. Το 1629 έστειλε στον βασιλιά της Αγγλίας Κάρολο Α΄ δώρο τον περίφημο Αλεξανδρινό κώδικα που βρίσκεται σήμερα ως μεγάλος θησαυρός στο Βρετανικό μουσείο.
Το 1629 τυπώθηκε στη Γενεύη η Ομολογία του Λούκαρη και προκλήθηκε μεγάλη αναταραχή. Οι Προτεστάντες την επαινούσαν και Ρωμαιοκαθολικοί την αμφισβητούσαν και οι δικοί μας βρέθηκαν σε αμηχανία. Η ομολογία έχει χαρακτήρα Καλβινικό και είχε σκοπό να ενισχύσει τον αγώνα του πατριάρχη εναντίον των Ρωμαιοκαθολικών. Δέχονταν ως μοναδική πηγή της πίσατεως την Αγία Γραφή, δεν δέχονταν τα δευτεροκανικά βιβλία, απέριψε την πραγματική παρουσία του Χριστού στη Θ. Ευχαριστία, το αλάθητο των Οικουμενικών συνόδων, την τιμή των αγίων και των εικόνων που τη θεωρεί ειδωλολατρία, τα μυστήρια έλεγε είναι μόνο δύο. Το 1633 η Ομολογία αυτή τυπώθηκε και στα ελληνικά. Ο Λούκαρης εκθρονίστηκε δύο φορές σε σύντομο χρονικό διάστημα και ανέβηκαν στη θέση του δύο φίλοι των παπικών, ο Κύριλλος Βεροίας ο Κονταρής και ο Αθανάσιος Πατελλάρος.
Τελικά αφού εκθρονίστηκε για Πέμπτη φορά, τον έπιασαν οι Τούρκοι, τον έβαλαν σε βάρκα, τον στραγγάλισαν και τον πέταξαν στη θάλασσα. Χριστιανοί τον έβγαλαν και τον έθαψαν (27 Ιουνίου 1638)
Ο Λούκαρης δεν αποκήρυξε την Ομολογία του εκτός από μία αεπιστολή που έγραψε στους Ρώσους στη Λεοντόπολη λέγοντας ότι δεν είναι δικό του έργο.
Μετά τον θάνατό του, μία σύνοδος τον καταδίκασε ως αιρετικό. Αργότερα όμως (1672) μία σύνοδος στην Ιερουσαλήμ τον αθώωσε.
Γιατί όμως αν δεν ήταν δική του η Ομολογία δεν την αποκήρυξε; Ίσως για να μη χάσει την εύνοια των Προτεσταντών στον αγώνα που έδινε κατά των Ρωμαιοκαθολικών. Αυτό ίσως να ήταν και το δράμα του Λούκαρη.