• Τη Ε΄(5^η) του αυτού μηνός μνήμη του και ενδόξου προφήτου Ζαχαρίου πατρός του αγίου Ιωάννου Προδρόμου και Βαπτιστού.

Ο προφήτης Ζαχαρίας κατήγετο από τον οίκο του αρχιερέως Αβιά, απογόνου του Ααρών και ζούσε στα Ιεροσόλυμα με την γυναίκα του Ελισάβετ, απόγονο και αυτή του Ααρών. Ήσαν δε δίκαιοι και άμεμπτοι ενώπιον του Θεού. Είχαν μείνει όμως άτεκνοι και η ηλικία τους είχε περάσει.

Την ημέρα της μεγάλης εορτής του Εξιλασμού, όταν ο Ζαχαρίας εισήλθε μόνος ως εφημερεύων αρχιερεύς στον ναό για να προσφέρει θυμίαμα, παρουσιάστηκε στα δεξιά του θυσιαστηρίου του θυμιάματος ο αρχάγγελος Γαβριήλ ο οποίος εξαστράπτοντας από θείο φως του ευαγγελίσθηκε ότι ο Θεός εισήκουσε τις προσευχές του και θα του δώσει στα γηρατειά υιό, ο οποίος θα ονομασθεί Ιωάννης. Πρόσθεσε δε: «Και Πνεύματος Αγίου πλησθήσεται έτι εκ κοιλίας μητρός αυτού, και αυτός προελεύσεται ενώπιον του Κυρίου ετοιμάσαι Κυρίω λαόν κατασκευασμένον».

Ο Ζαχαρίας έκθαμβος από την οπτασία δυσπίστησε στο χαρμόσυνο μήνυμα και ο άγγελος τον τιμώρησε με αφωνία ως την γέννηση και τα ονομαστήρια του Προδρόμου, για να τον διδάξει να μην αμφιβάλει στις θείες εντολές.

Την όγδοη ημέρα από την γέννηση του παιδιού, κατά την περιτομή του, οι συγγενείς ρώτησαν τον πατέρα του πως θα το ονομάσουν. Ο Ζαχαρίας ζήτησε πλάκα και έγραψε: «Ιωάννης εστί το όνομα αυτού». Αμέσως λύθηκε η γλώσσα του και πλήρης Πνεύματος Αγίου έψαλε την προφητική ωδή του: «Ευλογητός Κύριος, ο Θεός του Ισραήλ, ότι επεσκέψατο και εποίησε λύτρωσιν τω λαώ αυτού, και ήγειρε κέρας σωτηρίας ημίν εν οίκω Δαυίδ του παιδός αυτού, καθώς ελάλησε διά στόματος των αγίων των απ’ αιώνος προφητών αυτού… Και συ παιδίον, προφήτης Υψίστου κληθήση, προπορεύση γαρ πρό προσώπου Κυρίου ετοιμάσαι οδούς αυτού, του δούναι γνώσιν σωτηρίας τω λαώ αυτού, εν αφέσει αμαρτιών αυτών διά σπλάχνα ελέους Θεού ημών, εν οις επεσκέψατο ημάς ανατολή εξ’ ύψους, επιφάναι τοις εν σκότει και σκιά θανάτου καθημένοις, του κατευθύναι τους πόδας ημών εις οδόν ειρήνης» (Λουκ. 1,5-20 53-79).

Μετά την γέννηση του Χριστού ο Ζαχαρίας, σύμφωνα με την παράδοση, εκήρυττε με παρρησία ότι η Μαριάμ όντως γέννησε τον Θεό και ότι μετά τον Θείο τοκετό έμεινε και πάλι Παρθένος. Επειδή δε στον ναό της όρισε να στέκεται όπου εστέκοντο οι παρθένες, διήγειρε εναντίο του το μίσος των Εβραίων.

Έτσι όταν κατά την βρεφοκτονία της Βηθλεέμ έκρυψε την Ελισάβετ μαζί με τον Ιωάννη, νήπιο τότε δυόμιση ετών πέραν του Ιορδάνου, τον κατήγγειλαν στον Ηρώδη και τον κατεδίωξαν στο εσωτερικό του ναού. Εκεί τον φόνευσαν μεταξύ ναού και θυσιαστηρίου, στον τόπο όπου είχε ορίσει να στέκεται η Παρθένος μετά την θεοτοκία της.

Μετά από αυτό το γεγονός οι ιερείς έπαυσαν να έχουν οπτασίες θεοπέμπτων αγγέλων, τους αφαιρέθηκε το χάρισμα της προφητείας και δεν μπορούσαν πλέον να δώσουν χρησμό από το Δαβήρ, ούτε να ρωτήσουν στο Εφούδ (άμφιο Ααρών).

• Τη αυτή ημέρα μνήμη του αγίου ιερομάρτυρος Αβδά επισκόπου Ορμίσδα-Αρδασίρ της Περσίας.

•     Ο άγιος Αβδάς ήταν επίσκοπος της πόλεως Ορμίζδα-Αρδασίρ της επαρχίας Ουζιστάν της Περσίας επί αυτοκρατορίας Θεοδοσίου του Μικρού (408-459).

      Το 420 ο ιερεύς Ασού παρακινούμενος από θείο ζήλο γκρέμισε έναν ειδωλολατρικό ναό που γειτνίαζε με την εκκλησία των χριστιανών. Οι ειδωλολάτρες-πυρολάτρες όπως ήταν φυσικό, εξαγριώθηκαν με την πράξη αυτή και διαμαρτυρήθηκαν έντονα προς αυτοκράτορα της Περσίας Ισδιγέρδη, ο οποίος διέταξε να γκρεμιστούν ως αντίποινα όλες οι χριστιανικές εκκλησίες και μονές στην Περσία. Επιπλέον, μαζί με τον παράτολμο ιερέα Ασού συνελήφθη και ο επίσκοπος Αβδάς και έξι ακόμη μέλη της εκκλησίας. Στάλθηκαν αλυσοδεμένοι στη Σελεύκεια και ο Ισδιγέρδης τους ρώτησε: «Γιατί καταφρονείτε τα διατάγματά μου και δεν υποτάσσεσθε στην πίστη των πατέρων μας»; Οι ομολογητές απάντησαν: «Δεν ακολουθούμε την ανθρώπινη διδασκαλία, που ζητάει να λατρεύουμε ως θεούς τα στοιχεία της φύσεως και το πυρ, αλλά να περιφρονούμε το Κτίστη όλου του κόσμου. Εμείς λατρεύουμε τον Δημιουργό του σύμπαντος και όχι τα κτίσματα, που αυτός έθεσε στην υπηρεσία μας».

      Ο Ισδιγέρδης ζήτησε από τον επίσκοπο με απειλές  να ανοικοδομήσει τον κατεστραμμένο ναό του πυρός, ο Αβδάς όμως προτίμησε τον θάνατο. Τον κτύπησαν απάνθρωπα με ακανθωτές βέργες ροδιάς, μέχρις ότου παρέδωσε την ψυχή του στα χέρια του Θεού.

      Μετά το επεισόδιο αυτό ξέσπασε μέγας διωγμός στην Περσία κατά των χριστιανών που διήρκησε περισσότερο από τριάντα χρόνια.

• Μνήμη των αγίων μαρτύρων Μεδίμνου, Ουρβανού, Θεοδώρου και των συν αυτοίς ογδοήκοντα ιερέων άμα και διακόνων εν Νικομηδεία τελειωθέντων.

•     Την εποχή του αιρετικού αυτοκράτορος Ουάλεντος (364-378) οι αρειανοί είχαν αποκτήσει στην Κωνσταντινούπολη μεγάλη ισχύ. Οι Ορθόδοξοι αντέδρασαν στον αιρετικό πατριάρχη Δημόφιλο και χειροτόνησαν τον Ευάγριο. Τον Ευάγριο οι αιρετικοί εδίωξαν. Τότε οι Ορθόδοξοι εξέλεξαν ως αντίδραση ογδόντα ευλαβείς άνδρες, τους οποίους χειροτόνησαν ιερείς. Το ιερατικό αυτό τάγμα είχε επικεφαλή του τον Μέδιμνο, τον Ουρβανό και τον Θεόδωρο.

      Ο Ουάλης διέταξε τον έπαρχο Μόδεστο να τους θανατώσει, όχι όμως με φανερό τρόπο φοβούμενος μη τυχόν επαναστατήσουν τα πλήθη. Τους επιβίβασε σε πλοίο χωρίς πηδάλιο προσποιούμενος ότι τους εξορίζει και παρήγγειλε ναύτες να το καταφλέξουν όταν αυτό εξέλθει στα ανοιχτά. Πράγματι, οι ναύτες πυρπόλησαν το πλοίο. Το ακυβέρνητο και καιόμενο σκάφος παρασύρθηκε με μεγάλη ταχύτητα λόγω ενός δυνατού ανέμου που ξέσπασε στην παραθαλάσσια πόλη της Βιθυνίας Δακίδιζο. Εκεί κατακάηκε μαζί με τους μάρτυρες οι  οποίοι ψάλλοντας και υμνώντας τον Θεό παρέδωσαν τις ψυχές τους στον Κύριο.

• Μνήμη του αγίου ιερομάρτυρος Αθανασίου ηγουμένου της μονής του οσίου Συμεών του Στυλίτου εν Μπρεστ- Λιτόβσκ.

    Ο άγιος Αθανάσιος γεννήθηκε στην Βίλνα της σημερινής Λιθουανίας το 1596. Έλαβε σπάνια μόρφωση για την εποχή του παρότι ήταν γόνος αρκετά φτωχής οικογενείας. Έμαθε αρκετές ξένες γλώσσες και εντρύφησε στην μελέτη των πατέρων της Εκκλησίας.

    Το 1627 εκάρη μοναχός στη μονή Χουτίν της σημερινής Λευκορωσίας. Όταν χειροτονήθηκε ιερέας του ανατέθηκε από τον επίσκοπο Κιέβου Πέτρο Μογίλα (1596-1647) η ανακαίνιση της μονής Κουπυάτιτσκ. Μετά από θεία αποκάλυψη έκανε ένα επικίνδυνο ταξίδι στη Μόσχα διασχίζοντας εδάφη κατεχόμενα από Πολωνούς για να συναντήσει τον τσάρο και να ζητήσει την προστασία των Ορθοδόξων που τους κακομεταχειρίζονταν στις βορειοδυτικές περιοχές της Ρωσίας οι πολωνικές αρχές. Ζήτησε επίσης χρήματα για την ανακαίνιση της μονής του. Πράγματι, ο τσάρος συγκατάνευσε και η αποστολή του είχε αίσιο πέρας.

Δύο χρόνια αργότερα εγκατέλειψε την μονή του γιατί εξελέγη ηγούμενος της μονής του οσίου Συμεών του Στυλίτου στο Μπρεστ-Λιτόβσκ.

Από τότε επιδόθηκε σε αγώνα εναντίον της Ουνίας καταγγέλλοντας την ψευδοένωση των Ρωμαιοκαθολικών με ορισμένους ρώσους επισκόπους. Ο άγιος αποφάσισε να επισκεφθεί τον βασιλιά της Πολωνίας Βλαδίσλαο για να μεσολαβήσει ώστε να προστατευθούν οι ορθόδοξοι πληθυσμοί που βασανίζονταν με ωμότητα από τους πολωνούς στρατιώτες.  Ο βασιλιάς συγκατάνευσε στην αίτηση του αγίου, όμως η εντολή του δεν εισακούστηκε και οι διωγμοί των ορθοδόξων συνεχίστηκαν με ακόμη πιο έντονο ρυθμό.

Το 1643 ο Αθανάσιος κατέφυγε στο συμβούλιο Επικρατείας της Πολωνίας κερδίζοντας την προστασία των ορθοδόξων από το κράτος. Όμως ορισμένοι ορθόδοξοι γαιοκτήμονες φοβούμενοι μη πληγούν τα συμφέροντά τους διέδωσαν ότι είναι τρελός και κατάφεραν να τον καθαιρέσουν από την ιεροσύνη.

Σύντομα όμως και πάλι ο άγιος δικαιώθηκε. Επέστρεψε στο μοναστήρι του, αλλά δεν ησύχασε για πολύ διότι νέοι διωγμοί κατά των ορθοδόξων ξεκίνησαν. Συνελήφθη και φυλακίστηκε για τρία χρόνια από τις πολωνικές αρχές. Αφέθηκε προσωρινά ελεύθερος γιατί εκ νέου οι πολωνοί τον συνέλαβαν ως υποκινητή των ορθοδόξων. Βασανίστηκε από τους δεσμοφύλακες όμως εκείνος μέχρι την τελευταία στιγμή αναθεμάτιζε την ένωση. Του έβαλαν αναμμένα κάρβουνα στο σώμα, τον έγδαραν και τον έκαψαν ζωντανό. Επειδή ακόμη ανέπνεε, τον τουφέκισαν και νεκρό τον αποκεφάλισαν ρίχνοντας το σώμα του σε λάκκο. Το τίμιο λείψανό του βρέθηκε αργότερα άφθαρτο  και μέχρι σήμερα επιτελεί θαύματα.  

Ταις των σων αγίων πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός, ελέησον ημάς αμήν.