ΚΣΤ΄(26η) Οκτωβρίου.

• Τη εικοστή έκτη του αυτού μηνός, μνήμη του αγίου ενδόξου και μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του Μυροβλύτου.

        Ο άγιος Δημήτριος ζούσε στη Θεσσαλονίκη επί βασιλείας Γαλερίου Μαξιμιανού (περί το 306). Ήταν γόνος μιας εκ των επιφανέστερων οικογενειών της επαρχίας της Μακεδονίας. Έμπειρος στην στρατιωτική τέχνη, παρά το νεαρό της ηλικίας του, διορίστηκε από τον Γαλέριο, που ήταν τότε καίσαρας του Ανατολικού τμήματος της αυτοκρατορίας.

        Παρά τις τιμές αυτές, η διαγωγή του πλήρης δικαιοσύνης, ειρήνης και φιλαδελφίας, η θερμή πίστη του στον Χριστό προσέλκυσε πλήθος ειδωλολατρών στην χριστιανική πίστη, παρά τον διωγμό που είχε εξαπολύσει τότε ο αυτοκράτορας κατά των χριστιανών.

        Καθώς ο Γαλέριος κατήγαγε λαμπρή νίκη στον πόλεμο κατά των Σκυθών, στον δρόμο της επιστροφής του σταμάτησε στη Θεσσαλονίκη για να οργανώσει εκεί θριαμβική πομπή και να προσφέρει θυσίες ευχαριστήριες στα είδωλα. Κάποιοι ειδωλολάτρες που φθονούσαν τον Δημήτριο τον κατήγγειλαν στον αυτοκράτορα ως χριστιανό.

        Η κατάπληξη του τυράννου  μεταβλήθηκε σε βίαιο θυμό όταν πληροφορήθηκε ότι ο Δημήτριος δεν αρκούνταν να συμμερίζεται απλώς την πίστη των μαθητών του Χριστού, αλλά την διέδιδε με επιτυχία αξιοποιώντας τη θέση του. διέταξε να του φέρουν μπροστά του τον άγιο, ο οποίος δίχως δισταγμό ομολόγησε την πίστη του. ο τύραννος διέταξε να τον κλείσουν σε ένα κελί γεμάτο ακαθαρσίες. Όταν μπήκε στο κελί, ένας σκορπιός πλησίασε στο πόδι του κι ήταν έτοιμος να τον τσιμπήσει, κάνοντας όμως το σημείο του σταυρού, ο άγιος τον έκανε να εξαφανιστεί.

        Ο Γαλέριος διοργάνωσε στο αμφιθέατρο της Θεσσαλονίκης αθλοπαιδιές και αγώνες μονομάχων. Είχε φέρει μαζί του τον Λυαίο, έναν γίγαντα της φυλής των Βανδάλων προικισμένο με ηράκλεια δύναμη. Ο Νέστωρ ήταν νεαρός χριστιανός, βλέποντας την κενή και μάταιη δόξα που προσποριζόταν ο αυτοκράτορας από τις νίκες του γίγαντα μονομάχου, αποφάσισε να του δείξει ότι ο Χριστός είναι ο μόνος παντοδύναμος. Έτρεξε στο λουτρό που ήταν φυλακισμένος ο Δημήτριος και του ζήτησε να τον συνδράμει με την προσευχή του ώστε να καταβάλει τον γίγαντα. Ο μάρτυς έκανε το σημείο του σταυρού στον νεαρό αγωνιστή και τον έστειλε στο στάδιο σαν άλλο Δαβίδ εναντίον του Γολιάθ. Προχώρησε τότε και στάθηκε στο αμφιθέατρο, τη στιγμή που οι κήρυκες διαλαλούσαν εάν κάποιος ήθελε ν’ αντιμετωπίσει τον Λυαίο. Έριξε κάτω τον χιτώνα του και φώναξε: «Θεέ του Δημητρίου βοήθει μοι!». Από την πρώτη συμπλοκή, τη στιγμή που ο Λυαίος ορμούσε καταπάνω στον λεπτοκαμωμένο νέο, ο Νέστωρ ξέφυγε μ’ ένα ελιγμό και τον τραυμάτισε θανάσιμα στην καρδιά με το εγχειρίδιό του. Όλοι έμειναν άναυδοι μπροστά σε αυτό το θαύμα!

        Ο αυτοκράτορας έξαλλος από θυμό διέταξε να οδηγήσουν τον Νέστωρα εκτός πόλεως και να τον αποκεφαλίσουν. Έχοντας δε ακούσει τον νέο να επικαλείται τον Θεό του Δημητρίου, υποψιάστηκε ότι ο Δημήτριος χρησιμοποίησε κάποιο μαγικό τέχνασμα και διέταξε τους στρατιώτες του να λογχίσουν μέσα στο κελί και χωρίς άλλη δικαστική διαδικασία τον άγιο. Κάποιοι χριστιανοί ήταν παρόντες όταν θανατώθηκε ο Δημήτριος. Όταν έφυγαν οι στρατιώτες ενταφίασαν ευλαβικά το σκήνωμά του.

        Επί χίλια εξακόσια και πλέον έτη άγιος Δημήτριος από τότε δεν έπαυσε να παρέχει την φιλάνθρωπο προστασία του στη Θεσσαλονίκη, της οποίας είναι ο πολιούχος άγιος.

        Την προστάτευσε από επιδρομές βαρβάρων, ιππεύοντας λευκό άλογο  διεσκόρπισε τις ορδές των Αβάρων το Φθινόπωρο του 596, χωρίς να χρειαστεί να εμπλακούν σε μάχη οι κάτοικοι της πόλεως.

        Το 615 προκάλεσε σύγχυση στον στρατό των σλάβων που επιχείρησαν να εισβάλουν στην Θεσσαλονίκη κάνοντάς τους να βυθιστούν στον Θερμαϊκό.  Οι Σλάβοι συμμάχησαν τότε με τους Αβάρους και τους Βούλγαρους και ετοιμάστηκαν για μαζική επιδρομή στην πόλη της Θεσσαλονίκης.  Ένας θεσσαλονικεύς όμως πήρε μια μικρή πέτρα κι έγραψε πάνω της: «Εν ονόματι του Θεού και του αγίου Δημητρίου». Την εκσφενδόνισε εναντίον των εχθρών και η πέτρα χτύπησε μια πελώρια κοτρώνα που μόλις είχε εκτινάξει ένας καταπέλτης. Η κοτρώνα άλλαξε φόρα, γύρισε πίσω και συνέτριψε τον καταπέλτη σκοτώνοντας τους βαρβάρους που τον επάνδρωναν.Το απόγευμα της ίδιας μέρας, ένας σεισμός συγκλόνισε τα τείχη της πόλεως. Οι βάρβαροι νόμιζαν πως αυτά είχαν καταρρεύσει. Επιτέθηκαν  και βρέθηκαν αντιμέτωποι με τα άθικτα τείχη.

        Στις πρεσβείαις του αγίου αποδίδεται και η απελευθέρωση της πόλεως από τους τούρκους από τον τουρκικό ζυγό το 1912.

        Η περίφημη βασιλική του αγίου Δημητρίου οικοδομήθηκε τον 5^ο αιώνα στο τόπο που ενταφιάστηκε ο άγιος από τον έπαρχο Ιλλυρικού Λεόντιο, ο οποίος είχε θεραπευθεί θαυματουργικά. Το 1917 κάηκε από πυρκαγιά και χάθηκαν τα πολύχρωμα μαρμαροθετήματα και τα περισσότερα ψηφιδωτά. Αναστηλώθηκε όμως  άμεσα .

        Η ευλογία και τα θαύματα του αγίου συνδυάζονται με το μύρο, ευωδιάζον έλαιον το οποίο θαυματουργικά ανέβλυζε σε μεγάλες ποσότητες από τον τάφο και από το αγίασμα στην κρύπτη. Το 1489, όταν η βασιλική μετατράπηκε σε τζαμί το μύρο έπαυσε να αναβλύζει και ξανάρχισε το 1912 όταν αποδόθηκε και πάλι στους χριστιανούς.

• Τη αυτή ημέρα μνήμη της από Θεσσαλονίκης εις την εν Κωνατντινουπόλει Μονήν Παντοκράτορως της ιεράς εικόνος του αγίου Δημητρίου.
• Ο άγιος Γλύκων ξίφει τελειούται.
• Η αγία μάρτυς Λεπτίνα κατά γης συρομένη τελειούται.
• Οι άγιοι μάρτυρες Αρτεμίδωρος και Βασίλειος ξίφει ταλειούνται.
• Μνήμη του μεγάλου και φοβερού σεισμού, όστος συνεκλόνισε την Κωνσταντινούπολιν επί εικονομάχου αυτοκράτορος Λέοντος του Ισαύρου (740), ώστε ενώπιον ταύτης απειλής μετενόησαν οι Χριστιανοί διά τα πολλάς αυτών αμαρτίας.
• Μνήμη του οσίου πατρός ημών Αθανασίου της Μονής Μηδικίου εν Βιθυνία.
• Ο άγιος νέος οσιομάρτυς Ιωασάφ, ξίφει τελειούται.
• Τη αυτή ημέρα, μνήμη του αγίου Θεοφίλου των Σπηλαίων του Κιέβου, επισκόπου Νόβγκοροντ.
• Μνήμη του αγίου Αντωνίου επισκόπου Βολογκντά.

 Ταις των σων αγίων πρεσβείαις, Χριστέ, ελέησον ημάς. Αμήν.