Κς (26η) Σεπτεμβρίου
Τη Κς (26η) του αυτού μηνός η μετάστασις του αγίου και ενδόξου αποστόλου και ευαγγελιστού, παρθένου, επιστηθίου και ηγαπημένου φίλου του Κυρίου Ιωάννου του Θεολόγου.
Ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος κατήγετο από τη Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας, άσημη κώμη στα παράλια της λίμνης Γενησαρέτ. Ήταν υιός του Ζεβεδαίου και της Σαλώμης, θυγατρός του μνήστορος της Θεοτόκου Ιωσήφ. Γι’ αυτό και ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός ήταν κατά σάρκα θείος του αγίου. Η Σαλώμη ήταν μία από τις μυροφόρες.
Ο Ιωάννης μαζί με τον μεγαλύτερο αδελφό του Ιάκωβο (30 Απρ) βοηθούσαν τον πατέρα τους στο ψάρεμα, ήσαν δε συνέταιροι με τον Πέτρο (29 Ιουν) και Ανδρέα (30 Νοε). Γαλουχημένοι και οι τέσσερις με την προσδοκία της ελεύσεως του Μεσσίου, στην αρχή μαζί με άλλους ζηλωτές συμπατριώτες τους μεταξύ αυτών και ο Φίλιππος (14 Νοε) και ο Ναθαναήλ (22 Απρ), έγιναν μαθητές του Ιωάννου του βαπτιστού, ο οποίος κήρυττε βάπτισμα μετανοίας στην έρημο της Ιουδαίας παρά τον Ιορδάνη.
Όταν ο Κύριος μετά την βάπτισή του και την τεσσαρακονθήμερη νηστεία στο Σαραντάριον όρος κατήλθε, ο Πρόδρομος τον έδειξε στους μαθητές του Ανδρέα και Ιωάννη που βρέθηκαν να συζητούν μαζί του λέγοντας «Ίδε ο αμνός του Θεού». (Ιω. 1,29). Και οι δύο τότε ακολούθησαν δειλά τον Ιησού να δουν που μένει και παρέμειναν κοντά του την ημέρα εκείνη. Την επομένη ο Ιωάννης, ο Ανδρέας, ο Πέτρος, ο Φίλιππος και ο Ναθαναήλ επέστρεψαν μαζί με τον Ιησού στην Γαλιλαία. Την άλλη μέρα τον ακολούθησαν στην Κανά, προσκεκλημένοι και αυτοί στον γάμο και από εκεί στην Καπερναούμ, όπου έμειναν κοντά του λίγες ημέρες. Λίγο αργότερα, ενώ ο Ιωάννης και ο Ιάκωβος επιδιόρθωναν τα δίκτυα τους μέσα στο πλοιάριο μαζί με τον πατέρα τους, ο κύριος αμέσως μετά την κλήση του Πέτρου και του Ανδρέα, κάλεσε οριστικά και αυτούς να γίνουν αλιείς ανθρώπων.
Από την ώρα εκείνη ο Ιωάννης δεν αποχωρίστηκε από τον Κύριο καθ’ όλη τη διάρκεια της επί γης ζωής του. Τόσο δε αγάπησε την παρθενία, ώστε αυτός μόνο από τους άλλους συμμαθητές του αξιώθηκε να ονομάζεται παρθένος.
Ο Ιωάννης μαζί με τον αδελφό του Ιάκωβο και τον Πέτρο αποτέλεσαν τον στενότερο κύκλο των μαθητών, τους οποίους παρέλαβε ο κύριος στην ανάσταση της θυγατρός του Ιαείρου, στην μεταμόρφωση και στην αγωνιώδη προσευχή στα ενδότερα του κήπου της Γεθσημανή.
Κατά το Μυστικό Δείπνο ανέπεσε στο στήθος του Ιησού και τον ρώτησε «Κύριε, τις εστίν ο παραδιδούς σε;» (Ιω. 21,20) Όταν ο κύριος συνελήφθη, αυτός μόνο μόνον από τους δώδεκα μαθητές τον ακολούθησε άτρομος και εισήλθε στην αυλή του αρχιερέως. (Ιω. 18,15) και μόνον αυτός παρέμεινε με την Θεοτόκο κάτω από τον σταυρό. Γι’ αυτό και ο κύριος είπε στη μητέρα του δείχνοντας με το βλέμμα τον Ιωάννη. «Γύναι, ίδε ο υιός σου», στον δε Ιωάννη «Ιδού η μήτηρ σου». Και από την ώρα εκείνη ο παρθένος μαθητής παρέλαβε την παρθένο Μητέρα στον οίκο του. (Ιω. 19, 26-27).
Όταν οι μυροφόρες, «όρθρου βαθέως τη μια των Σαββάτων», ανήγγειλαν στους μαθητές την ανάσταση, ο Ιωάννης πρόλαβε τον Πέτρο τρέχοντας προς το μνημείο και πρώτος αυτός «παρακύψας» είδε τους νεκρικούς επιδέσμους κατά γης.
Το απόγευμα της ίδιας ημέρας είδε και αυτός στο υπερώο τον αναστάντα Κύριο και έλαβε όπως και άλλοι μαθητές, την εντολή να κηρύξει το Ευαγγέλιο σε όλο τον κόσμο. Ήταν παρών στην ανάληψη του Κυρίου και μαζί με τους λοιπούς αποστόλους δέχθηκε και αυτός κατά την ημέρα της Πεντηκοστής την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος «εν είδει πυρίνων γλωσσών» (Πραξ. Κεφ. 1-2).
Στην αποστολική Εκκλησία ο Ιωάννης κατείχε εξαιρετική θέση. Με τον αδελφόθεο Ιάκωβο και τον Πέτρο, εθεωρούντο στύλοι της. Μαζί με τον Πέτρο κήρυτταν στα πλήθη. Μετά την θεραπεία ενός χωλού από τον Πέτρο συνελήφθηκαν και φυλακίστηκαν, αλλά την επομένη απολύθηκαν ύστερα από απαγορευτικές συστάσεις και απειλές. Αυτοί οι δύο εστάλησαν από τους αποστόλους στη Σαμάρεια, για να μεταδώσουν στους εκεί βαπτισμένους από τον Φίλιππο χριστιανούς τη χάρη του Αγίου Πνεύματος.
Ο Ιωάννης παρέμεινε στα Ιεροσόλυμα κοντά στη Θεοτόκο για να την διακονεί μέχρι την κοίμησή της.
Όταν επρόκειτο να χωρισθούν οι απόστολοι, για να κηρύξουν το Ευαγγέλιο στην οικουμένη, έβαλαν κλήρους με σκοπό να γνωρίσουν σε ποιο μέρος έπρεπε να πορευθεί έκαστος. Στον Ιωάννη έλαχε ο κλήρος της Μ. Ασίας. Γνωρίζοντας ο άγιος ότι όλη περιοχή ήταν βυθισμένη στην ειδωλολατρία βαρέως δέχθηκε την αποστολή του.
Φθάνοντας μετά από ναυάγιο στην Έφεσο ο Ιωάννης μαζί με τον μαθητή του Πρόχορο (28 Ιουλ) προσελήφθηκαν αρχικά στην υπηρεσία του λουτρού του άρχοντα της πόλης Διοσκορίδου, υπό την επιστασία της κακότροπης και απάνθρωπης Ρωμάνας η οποία τους μεταχειρίζονταν σαν δούλους της. Ύστερα από αρκετούς μήνες σκληρής εργασίας ο Ιωάννης ανέστησε με την προσευχή του τον υιό του Διοσκορίδου Δόμνο, τον οποίο έπνιξε στο λουτρό το ακάθαρτο πνεύμα και εν συνεχεία ανέστησε και τον ίδιο τον άρχοντα που είχε πεθάνει από την πολύ του θλίψη για τον πνιγμό του παιδιού του.
Οι δύο αυτές νεκραναστάσεις επισήμαναν την αρχή της αποστολικής δράσεως του Ιωάννου στην Έφεσο με πρώτους προσήλυτους την μέχρι τότε σκληρή Ρωμάνα και τους δύο κυρίους της.
Σε μια μεγάλη πανήγυρη των Εφεσίων προς τιμήν της πολιούχου θεάς Αρτέμιδος, ο Ιωάννης ήλεγξε τους κατοίκους για την ειδωλομανία τους και αυτοί επιχείρησαν να τον λιθοβολήσουν όμως οι πέτρες θαυματουργικά κατευθύνθηκαν προς το άγαλμα και το συνέτριψαν. Από τον μεγάλο σεισμό που ακολούθησε βρήκαν τον θάνατο διακόσιοι άνθρωποι οι οποίοι με την προσευχή του Ιωάννου αναστήθηκαν όλοι. Έτσι εκείνη την ημέρα πολλοί ειδωλολάτρες έγιναν χριστιανοί. Ο Ιωάννης αμέσως μετά με την προσευχή του προκάλεσε την κατάρρευση του ναού της Αρτέμιδος και ο δαίμονας που ενέδρευε εκεί διακόσια σαράντα χρόνια, έφυγε διωγμένος από τον απόστολο.
Πολλοί Εφέσιοι βλέποντας τα θαύματα του αγίου και την μεταστροφή πολλών συμπολιτών τους στον χριστιανισμό επέτυχαν να εξορισθεί ο Ιωάννης με τον μαθητή του στην Πάτμο. Κατά τον πλου ο άγιος θεράπευσε έναν αξιωματικό της στρατιωτικής φρουράς η οποία τον συνόδευε και πριν φθάσουν στο νησί, όλο το πλήρωμα του πλοίου πίστεψε στον Θεό και βαπτίστηκε.
Στην Πάτμο ο Ευαγγελιστής της αγάπης φιλοξενήθηκε από τον άρχοντα Μύρωνα. Εκεί θεράπευσε τον δαιμονισμένο υιό του Μύρωνος Απολλωλίδη και κέρδισε στον Χριστό όλη την οικογένεια και τον Ρωμαίο διοικητή του νησιού. Στον οίκο του Μύρωνος επί τρία χρόνια κατηχούσε, βάπτιζε και θεράπευε όλους τους προσερχομένους ένεκα της φήμης των θαυμάτων του.
Όταν ο Τραϊανός διαδέχθηκε τον Νέρβα (98), ανεκάλεσε από την εξορία τον Ιωάννη αφήνοντας σε μεγάλη θλίψη τους κατοίκους της Πάτμου οι οποίοι με δάκρυα στα μάτια τον παρακαλούσαν να του αφήσει γραπτό το Ευαγγέλιο της θείας οικονομίας για να το έχουν παρηγοριά στην ορφάνια τους. Υπακούοντας στις παρακλήσεις ο Ιωάννης ανέβηκε με τον Πρόχορο στο όρος, έξω από την πόλη και παρέμειναν νηστεύοντας επί τρεις μέρες. Την Τρίτη ημέρα, ενώ ο θείος Ευαγγελιστής είχε τον νου του υψωμένο προς τον Θεό έξαφνα μεγάλη αστραπή διέσχισε τον ουρανό και δυνατή βροντή έσεισε όλο το όρος. Ο Πρόχορος έπεσε στη γη ωσάν νεκρός από το φόβο του, ενώ ο Ιωάννης παρέμεινε ακίνητος, προσηλωμένος στη θεωρία του, καθ’ όσον «η τελεία αγάπη έξω βάλλει τον φόβον» (Α΄Ιω. 4,18).
Ακούσθηκε τότε βροντερή φωνή από τον ουρανό «Εν αρχή ην ο Λόγος, και ο Λόγος ην προς τον Θεό και Θεός ην ο Λόγος…». (Ιω. 1,1). Ο Ιωάννης υπαγόρευσε στον Πρόχορο ό,τι του αποκάλυπτε η φωνή.
Κάποια Κυριακή, ενώ ο Απόστολος βρισκόταν σε σπήλαιο της Πάτμου προσευχόμενος, ο βράχος του σπηλαίου σχίσθηκε στα τρία και στο μέσον επτά λυχνιών εμφανίστηκε ο Κύριος με μορφή νέου. Θέτοντας το δεξί του χέρι επάνω στον Ιωάννη του είπε: «Μη φοβού εγώ ειμί ο πρώτος και ο έσχατος και ο ζων, και εγενόμην νεκρός, και ιδού ζων ειμί εις τους αιώνας των αιώνων, και έχω τας κλεις του θανάτου και του άδου, γράψον ουν α είδες, και α μέλλει γίνεσθαι μετά ταύτα». (Αποκ. 1, 17-19)
Κατόπιν του αποκαλύφθηκαν σε μεγαλοπρεπείς οράσεις όσα θα συμβούν στους εσχάτους καιρούς: η εξάπλωσις της αμαρτίας, η έλευσις του Αντιχρίστου, ο οποίος τελικά θα ριφθεί για πάντα στην κόλαση μαζί με τον διάβολο και τους αγγέλους του και η συντέλεια του κόσμου με τον θρίαμβο του Υιού του ανθρώπου με την τελική κρίση.
Κατά την επιστροφή του στην Έφεσο ο Ιωάννης πέρασε από την πόλη Αγροικία, όπου μεταξύ των άλλων θαυμάτων και ευεργεσιών του μετέστρεψε στη πίστη του Χριστού έναν ευγενή νέο, τον οποίο εμπιστεύτηκε στον τοπικό επίσκοπο. Όταν ξαναπέρασε από την πόλη έμαθε ότι ο νέος είχε καταντήσει αρχιληστής και για να τον επαναφέρει παρά την γεροντική του ηλικία τράπηκε στα δάση και στα βουνά αναζητώντας το απολωλός πετυχαίνοντας την επαναφορά του στην πίστη και στην μετάνοια.
Ο ηγαπημένος μαθητής πέρασε την υπόλοιπη ζωή του στην Έφεσο ήσυχα οδηγώντας πολλούς ειδωλολάτρες στην πίστη. Λέγεται ότι στα πενήντα έξι του χρόνια αναχώρησε από τα Ιεροσόλυμα, εννιά χρόνια κήρυξε στην Έφεσο, δεκαπέντε χρόνια στην Πάτμο και είκοσι έξι και πάλι στην Έφεσο. Εκοιμήθη σε ηλικία εκατόν πέντε ετών και επτά μηνών.
Όταν έλαβε πληροφορία από τον Θεό για την κοίμησή του, εξήλθε από την πόλη με επτά μαθητές του, οι οποίοι κατά την εντολή του έσκαψαν τάφο στην άμμο σε σχήμα σταυρού. Κατόπιν τους ασπάστηκε, ξάπλωσε μέσα και του είπε να τον καλύψουν με χώμα ως τα γόνατα. Τους ασπάστηκε πάλι και τον κάλυψαν έως τον τράχηλο. Τέλος τη στιγμή που ανέτειλε ο ήλιος, τον κάλυψαν ως τον τράχηλο. Τέλος την στιγμή που ανέτειλε ο ήλιος του κάλυψαν και το πρόσωπο.
Οι χριστιανοί της Εφέσου έσπευσα στον τάφο για να δώσουν τον τελευταίο ασπασμό, όταν όμως έσκαψαν δεν βρήκαν το τίμιο λείψανο. Ο απόστολος Ιωάννης μετέστη στους ουρανούς πραγματοποιούντες την αινιγματική απάντηση του Σωτήρος προς τον Πέτρο «Εάν αυτόν θέλω μένειν έως έρχομαι, τι προς σε» (Ιω. 21,22).
Ο Κύριος επεφύλασσε κάποιον ειδικό τρόπο , χωρίζοντάς τον από τους άλλους αποστόλους έως την Δευτέρα Παρουσία.
- Τη αυτή ημέρα μνήμη του δικαίου Γεδεών εκ της φυλής του Μανασσή, κριτού του Ισραήλ.
- Η αγία μάρτυς Χήρα εν μαχαίρα τελειούται.
- Μνήμη του οσίου θεοφόρου πατρός ημών Νείλου του Καλαβρού.
- Τη αυτή ημέρα μνήμη του οσίου Εφραίμ του θαυματουργού ηγουμένου της Περεκόμ μονής.
Ταις των σων αγίων πρεσβείαις, Χριστέ ο Θεός, ελέησον ημάς. Αμήν.