ΚΓ΄(23η) Νοεμβρίου.

• Τη εικοστή τρίτη του αυτού μηνός, μνήμη του αγίου πατρός ημών Αμφιλοχίου, επισκόπου Ικονίου.

        Ο Αμφιλόχιος γεννήθηκε μεταξύ 340 και 345 στη Νεοκαισάρεια της Καππαδοκίας. Καταγόταν από πλούσια οικογένεια χριστιανών.

        Σε όλη του τη ζωή παρέμεινε φίλος των μεγάλων Καππαδοκών πατέρων, του Μεγάλου Βασιλείου, του εξαδέλφου του αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου και του αγίου Γρηγορίου Νύσσης.

        Μετά από λαμπρές σπουδές ρητορικής κοντά στον περίφημο Λιβάνιο, ο Αμφιλόχιος σταδιοδρόμησε επιτυχώς ως δικηγόρος στην Κωνσταντινούπολη. Παρά το νεαρό της ηλικίας του απέκτησε μεγάλη φήμη για τη σοφία και την ηθική του ακεραιότητα. Προσέτρεχε αρωγός σε όλους τους αδικουμένους. Η αθωότητά του και η καλοσύνη του τον οδήγησαν κάποτε να βοηθήσει έναν εγκληματία, γεγονός που αμαύρωσε τη φήμη του και τον ανάγκασε να εγκαταλείψει το λειτούργημά του.

        Αυτή όμως ήταν μια ευκαιρία να αφιερωθεί εξολοκλήρου πλέον στον Θεό, υπό τις πιεστικές συμβουλές του αγίου Γρηγορίου του εξαδέλφου του.

        Το 373 οι κάτοικοι του Ικονίου, πρωτεύουσας της επαρχίας της Λυκαονίας ζήτησαν από τον άγιο Βασίλειο να τους βρει έναν επίσκοπο. Ο Βασίλειος επέλεξε κατευθείαν τον φίλο του Αμφιλόχιο, τον οποίο είχε πνευματικό τέκνο. Παρά την αντίστασή του, ο άγιος δέχτηκε το αξίωμα αφού βεβαιώθηκε διά  όραμα ενός αγγέλου.

        Εκείνη την εποχή ο αρειανισμός ήταν σε έξαρση, με τον αυτοκράτορα Ουάλεντα να είναι οπαδός των αιρετικών.

        Πήρε μέρος στη Β΄Οικουμενική Σύνοδο η οποία έγινε χρονολογικά μετά τον θάνατο του Μεγάλου Βασιλείου, στην οποία ο Αμφιλόχιος εξήγησε τη διδασκαλία του πνευματικού του πατέρα. Στην σύνοδο αυτή μαζί με τους λοιπούς εκατόν πενήντα θεοφόρους πατέρες διακήρυξαν την πλήρη θεότητα του Αγίου Πνεύματος. (Κων/πολη 381).

        Καθώς ο νέος αυτοκράτορας Θεοδόσιος, δεν ήταν καλά στερεωμένος στην Ορθόδοξη πίστη για την θεότητα του Λόγου, ο άγιος Αμφιλόχιος μετέβη μία μέρα στην αυλή του αυτοκράτορος για ακρόαση. Χαιρέτησε με σεβασμό τον Θεοδόσιο, στον γιο του όμως Αρκάδιο που έστεκε δίπλα του απηύθυνε μόνο έναν περιφρονητικό χαιρετισμό. Ο ηγεμόνας θύμωσε και επιτίμησε τον επίσκοπο για το θράσος του. εκείνος απάντησε: «Αν εσύ, ένας επίγειος βασιλεύς, δεν ανέχεσαι να περιφρονείται ο γιος σου και οργίζεσαι θεωρώντας ότι η περιφρόνηση τούτη σε θίγει προσωπικά, σκέψου πόσο μεγαλύτερο δίκιο έχει ο Θεός, ο αθάνατος βασιλεύς και Πατήρ όλων, να απορρίπτει όσους βλασφημούν τον Υιό Του τον μονογενή και ομοούσιο και λένε πως είναι κατώτερός Του!». Ο ηγεμόνας κατάλαβε το λάθος του και έπαυσε πλέον να δείχνει ανοχή στους αρειανούς.

        Εκοιμήθη εν ειρήνη σε μεγάλη ηλικία στα τέλη του 4^ου αιώνα, αφήνοντας πίσω του σπουδαίες πραγματείες εκ των οποίων δεν σώζεται παρά μόνον ένας μικρός αριθμός.

• Τη αυτή ημέρα μνήμη του αγίου πατρός ημών Γρηγορίου επισκόπου την των Ακραγαντίνων Εκκλησίας.
• Μνήμη του αγίου Σισινίου του Ομολογητού.
• Ο άγιος επίσκοπος Ισχυρίων εν ειρήνη τελειούται.
• Ο άγιος Ελεάνος επίσκοπος Ταρσού εν ειρήνη τελειούται.
• Μνήμη του αγίου Διονυσίου Α΄, πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως.
• Τη αυτή ημέρα, μνήμη του μεγάλου ηγεμόνος Αλεξάνδρου Νιέφσκι.
• Μνήμη του αγίου πατρός ημών Μητροφάνους επισκόπου Βορονέζ.
• Μνήμη του οσίου Αντωνίου του εν Ιέζερου.
• Μνήμη του αγίου πατρός ημών Αλεξάνδρου αρχιεπισκόπου του Χάρκωφ.
• Τη αυτή ημέρα μνήμη του οσίου πατρός ημών Κολομβανού, ηγουμένου του Λουξέιγ.

Ταις των σων αγίων πρεσβείαις, Χριστέ ο Θεός, ελέησον και σώσον ημάς, Αμήν.