ΚΑ΄(21η) Οκτωβρίου.

• Τη εικοστή πρώτη αυτού μηνός, μνήμη του οσίου πατρός ημών Ιλαρίωνος του Μεγάλου.

        Ο όσιος Ιλαρίων γεννήθηκε στην Παλαιστίνη στο χωριό Ταβαθά κοντά στη Γάζα, το 293. Οι γονείς του ήταν ειδωλολάτρες και τον έστειλαν στην Αλεξάνδρεια να διδαχθεί τη θύραθεν παιδεία. Στην Αλεξάνδρεια ο Ιλαρίων ήρθε σε επαφή με τους χριστιανούς και ανακάλυψε την ύψιστη διδασκαλία του Ευαγγελίου. Άκουσε να μιλούν για τον άγιο Αντώνιο (17 Ιαν) του οποίου η φήμη ακτινοβολούσε σε ολόκληρη την Αίγυπτο και πήγε να τον επισκεφθεί.  Όταν είδε την ισάγγελο πολιτεία του Αντωνίου, αποφάσισε να παραμείνει κοντά του. καθώς όμως το πλήθος του κόσμου συνέρρεε για να πάρει την ευλογία του ο Αντώνιος αποφάσισε να αποσυρθεί στην έρημο της ενδοχώρας. Έδωσε στον Ιλαρίωνα τον τρίχινο χιτώνα του και τον δερμάτινο μανδύα του και έστειλε τον νεαρό μαθητή, που δεν ήταν καν δεκαπέντε χρονών, να ασκητεύσει μαζί με μερικούς συντρόφους στην έρημο κοντά στο Μαϊουμά, στην περιοχή της Γάζης.

        Με όλο το θάρρος που του έδινε η απόλυτη εμπιστοσύνη στον πνευματικό του πατέρα, ο Ιλαρίων ξεκίνησε τον αγώνα εναντίον των δαιμόνων εγκαταβιώνοντας στην φοβερή εκείνη έρημο, που μόνο συμμορίες ληστών την διέσχιζαν πότε πότε. Εκεί ξεκίνησε τον αγώνα για την υποταγή του σώματος στο πνεύμα και την κατάσβεση της θέρμης της νεότητας μέσω της αυστηρής νηστείας. Έτρωγε μόνο δεκαπέντε σύκα την ημέρα, μετά τη δύση του ηλίου. Κατά τη διάρκεια της ημέρας προσευχόταν και έψαλλε αδιάκοπα ψαλμούς, καλλιεργώντας το άνυδρο χώμα ώστε ο κάματος της εργασίας να προστίθεται στη νηστεία, χωρίς να παράγει τίποτε που θα μπορούσε να πωληθεί και να φέρει στον  εκ νέου πειρασμό της φιλαργυρίας.

        Ο δαίμονας όμως εμφανιζόταν μπροστά του με τη μορφή άγριων θηρίων που προσπαθούσαν να τον τρομάξουν με φρικτές ανεξήγητες κραυγές. Όλες όμως αυτές οι επιβουλές έβαιναν άκαρπες.

        Από την ηλικία των δεκαέξι ως τα είκοσι χρόνια έμενε σε μια καλύβα κατασκευασμένη από σχοίνα και βούρλα. Μετά έκτισε ένα  κελί τόσο χαμηλό που έμοιαζε περισσότερο με τάφο παρά με σπίτι. Κοιμόταν πάνω σε σκληρό χώμα και πλενόταν και έκοβε τα μαλλιά του μόνο μια φορά τον χρόνο, την ημέρα του Πάσχα. Άλλαζε  χιτώνα μόνο όταν ο παλιός κουρελιαζόταν εντελώς. Γνώριζε από στήθους όλη την Αγία Γραφή και την απήγγειλε μεγαλοφώνος.

        Από την ηλικία των είκοσι ενός ως την ηλικία των είκοσι επτά ετών, έτρωγε μόνο λίγες φακές μουσκεμένες σε ψυχρό νερό, ενώ τα υπόλοιπα χρόνια αρκούνταν σε ψωμί με λίγο αλάτι. Από είκοσι επτά ως τριάντα ετών  τρεφόταν με άγρια χόρτα. Από τα τριάντα ως τα τριάντα πέντε του χρόνια τρεφόταν με 150 γραμμάρια κριθαρένιο ψωμί και λίγα βραστά αλάδωτα χόρτα. Αρρώστησε τότε και η όρασή του άρχισε να μειώνεται, έτσι πρόσθεσε λίγο λάδι στην διατροφή του και συνέχισε έτσι μέχρι την ηλικία των εξήντα τριών χρόνων. Βλέποντας το σώμα του να εξασθενεί και νομίζοντας πως πλησίαζε το τέλος του δεν ξανάφαγε ψωμί πολλαπλασιάζοντας τον κάματο  της νηστείας.

        Ο Θεός τον χαρίτωσε με το να επιτελεί θαύματα προς παρηγορία των  πιστών. Πλήθη κόσμου συνέρρεαν κοντά του και πολλοί ήταν εκείνοι που ζητούσαν να ασπασθούν τον μοναχικό βίο κοντά του. Διατηρούσε αλληλογραφία με τον άγιο Αντώνιο, ο οποίος όταν του έφερναν αρρώστους από την περιοχή της Παλαιστίνης έλεγε: «Διατί ήρθατε τόσο μακριά όταν στα μέρη σας έχετε το τέκνο μου τον Ιλαρίωνα;».

        Σύντομα δύο χιλιάδες άτομα πλαισίωναν τον άγιο και τον αναγνώριζαν σαν πνευματικό καθοδηγητή τους. Όταν έφθασε στην ηλικία των εξήντα τριών ετών κατόρθωσε με πολλά δάκρυα να πείσει τους μαθητές του να αναχωρήσει για ένα ήσυχο μέρος μακριά από τον θόρυβο των ανθρώπων. Την ημέρα όμως της αναχωρήσεώς του, περισσότεροι από δέκα χιλιάδες άνθρωποι ήθελαν να τον ακολουθήσουν όπου κι αν πήγαινε για να μη στερηθούν τη χάρη που μετέδιδε. Κατόρθωσε να τους πείσει  να επιστρέψουν και πήρε μαζί του μόνον σαράντα μαθητές ικανούς  να αντέξουν στις μεγάλες πεζοπορίες και στις ολοήμερες νηστείες. Καθώς είχε πληροφορηθεί την κοίμηση του αγίου Αντωνίου, ο Ιλαρίων κατευθύνθηκε προς την Αίγυπτο για να προσκυνήσει τους τόπους που είχαν αγιασθεί από την εκεί παραμονή του αγίου.

        Κατά τη διάρκεια της τριετούς τυραννίας (360-363) του Ιουλιανού του Παραβάτου, η Μονή του οσίου Ιλαρίωνος κοντά στην Γάζα καταστράφηκε και οι μοναχοί διασκορπίστηκαν. Για τον λόγο αυτό ο άγιος αποφάσισε να καταφύγει στη Λιβύη. Από εκεί μετέβη στη Σικελία νομίζοντας ότι θα έβρισκε την ποθητή ησυχία. Η συμπόνια όμως και η φιλανθρωπία τον ανάγκασαν να εκβάλει δαίμονες και να θεραπεύει αρρώστους με αποτέλεσμα για άλλη μια φορά να προστρέχει σ’ αυτόν πλήθος κόσμου. Κατέφυγε λοιπόν στην Δαλματία, όμως και εκεί φόνευσε ένα τερατώδες θηρίο που τρόμαζε τους κατοίκους, τους οποίους οδήγησε κατόπιν στην πίστη του Χριστού. Θέλοντας να αποφύγει τον έπαινο των ανθρώπων επιβιβάστηκε σε ένα πλοίο με προορισμό την Κύπρο. Μόλις πάτησε το πόδι του στο νησί, οι δαιμονισμένοι άρχισαν να φωνάζουν πανικόβλητοι ότι ήρθε ο δούλος του Θεού Ιλαρίων για να διώξει τα δαιμόνια. Χρειάστηκε να βρει λοιπόν ένα ησυχαστήριο σε ένα ακατοίκητο μέρος του νησιού και εγκαταβίωνε σε ένα απρόσιτο σπήλαιο στην κορυφή ενός απόκρημνου όρους. Παρέμεινε εκεί επί πέντε έτη και μόνος ο μαθητής του Ησύχιος τον επισκέπτονταν κάπου κάπου για να του μεταφέρει νέα από  την Παλαιστίνη. Όταν έφτασε στην ηλικία των ογδόντα ετών με το σώμα του πλέον εξασθενημένο από την μακροχρόνια άσκηση, μάζεψε κοντά του κάποιους  μαθητές και ξαπλωμένος με τα μάτια ανοιχτά έλεγε: «Δεύρο ψυχή μου έξω, μη φοβάσαι! Επί εβδομήντα περίπου χρόνια υπηρέτησες τον Κύριό σου Ιησού Χριστό και φοβάσαι τον θάνατο;». Μόλις πρόφερε αυτά τα λόγια, παρέδωσε την ψυχή του στον Κύριο και ενταφιάστηκε αμέσως από τους μαθητές του, σύμφωνα με τις οδηγίες που τους είχε αφήσει για να μην του αποδώσουν τιμές ταφής που αρμόζουν σε αγίους. Αργότερα ο Ησύχιος πήρε το σκήνωμα του οσίου Ιλαρίωνος και το μετέφερε στην Παλαιστίνη, για να το προσκυνήσουν τα πλήθη των μαθητών του.

• Οι εν Νικομηδεία άγιοι τρεις μάρτυρες Γάϊος, Δάσιος και Ζωτικός εν θαλάσση βληθέντες τελειούνται.
• Μνήμη του αγίου ιερομάρτυρος Σωκράτους του Πρεσβυτέρου.
• Ο άγιος μάρτυς Αζής πυρί τελειούται.
• Ο άγιος οσιομάρτυς  Εύκρατος ξίφει τελειούται.
• Ο άγιος οσιομάρτυς Ζαχαρίας εν τη θαλάσση τελειούται.
• Ο όσιος Βαρούχ εν ειρήνη τελειούται.
• Ο όσιος Ιάκωβος  οικονόμος της Μονής του Σωτήρος του Βαθέως Ρύακος, εν ειρήνη τελειούται.
• Μνήμη των οσίων Πλαντίνου και Ειρήνης.
• Μνήμη των εν Ιεροσολύμοις εβδομήκοντα Μαρτύρων.
• Μνήμη των αγίων μαρτύρων Στεφάνου, Πέτρου και Παύλου και των συν αυτοίς ξίφει τελειωθέντων επί Κοπρωνύμου, υπέρ των αγίων και σεπτών εικόνων.
• Μνήμη του οσίου πατρός ημών Φιλοθέου του εν τω Αγιωνύμω όρει του Άθω ασκήσαντος.
• Μνήμη του αγίου νεομάρτυρος Ιωάννου του εκ Μονεμβασίας, τελειωθέντος εν ταις βασάνοις κατά την Λάρισαν, εν έτει 1773.
• Τη αυτή ημέρα, μνήμη του οσίου Ιλαρίωνος, της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου.
• Μνήμη του αγίου Ιλαρίωνος επισκόπου Μογλενών.
• Μνήμη των εν αγίοις πατέρων ημών Θεοφίλου και Ιακώβου του μαθητού αυτού, κτιτόρων της Σκήτεως της Κοιμήσεως της Θεοτόκου εν Όμουτσα.
• Μνήμη του οσίου Ιλαρίωνος του Πσκώφ.
• Μνήμη των αγίων Ομολογητών Βησσαρίωνος Σαράϊ και Σωφρονίου εκ Τσοάρα, καθώς και του νεομάρτυρος Όπρεα εκ Σαλιστίας.
• Μνήμη των αγίων Μωυσέως Ματσινίκ εκ Σιμπίου και Ιωάννου εκ Γκάλες, Πρεσβυτέρων και Ομολογητών.
• Μνήμη του οσίου πατρός ημών Ιλαρίωνος του Γεωργιανού, του εν τω αγιωνύμω Όρει του Άθωνος ασκήσαντος.
• Τη αυτή ημέρα, μνήμη της αγίας μάρτυρος Ουρσούλης και των συν αυτή μαρτυρησάντων εν Κολωνία.
• Μνήμη του οσίου πατρός ημών Φίνταν της Τάγμον (Τεχμούννου)

Ταις των σων αγίων πρεσβείαις, Χριστέ, ελέησον ημάς. Αμήν.