Ο μακάριος Ευμένιος καταγόταν από την Κρήτη. Από την νεανική του ηλικία αφιερώθηκε με πολλή επιμέλεια στα έργα της ασκήσεως, τα οποία συνδύαζε με άκρα ταπείνωση. Το πρόσωπό του ήταν πάντοτε λουσμένο στα δάκρυα. Ποτέ δεν κατέκρινε κανέναν ούτε δέχτηκε να ακούσει άλλον να κακολογεί. Έφθασε σε τέτοιο ύψος αρετής, ώστε οι χριστιανοί της Γορτύνης τον πίεσαν να γίνει επίσκοπός τους. Με πολλή σύνεση εποίμανε το ποίμνιό του, αξιώθηκε δε να λάβει από τον Θεό και την δύναμη να επιτελεί θαύματα. Όταν μετέβη στη Ρώμη, σαν πυρσός την κατεφώτισε με τις θείες διδασκαλίες και στερέωσε τους πιστούς με πολλά θαύματα.
Κατά την επιστροφή του επισκέφθηκε την Θηβαΐδα, όπου διέλυσε με την προσευχή του την ξηρασία που επικρατούσε. Ενώ βρισκόταν εκεί εξεδήμησε προς κύριον σε βαθύ γήρας και οι Θηβαίοι απέστειλαν το ιερό σκήνωμα στην πατρίδα του Γόρτυνα. Οι πιστοί τον ενεταφίασαν στην τοποθεσία Ράξος όπου βρίσκονταν και το σεπτό λείψανο του προκατόχου του αγίου Κυρίλλου. (βλ. 14 Ιουν).