ΙΔ΄(14η) Οκτωβρίου.

• Τη δεκάτη τετάρτη του αυτού μηνός, μνήμη των αγίων μαρτύρων Ναζαρίου, Γερβασίου, Προτασίου και Κελσίου.

        Ο άγιος Ναζάριος έζησε στα χρόνια του Νέρωνος μεταξύ 54 και 68. Ήταν γόνος οικογένειας πλουσίων και ευγενών Ρωμαίων. Ο πατέρας του ο Αφρικανός  και η μητέρα του η Περπέτουα είχαν οδηγηθεί στην χριστιανική πίστη από τον Απόστολο Πέτρο και ο Ναζάριος βαπτίστηκε από τον πρώτο επίσκοπο Ρώμης τον άγιο Λίνο (5 Νοεμβ).

        Όταν έφτασε στην ηλικία των είκοσι ετών, ο Ναζάριος εγκατέλειψε την Ρώμη για να διατρέξει όλες τις πόλεις της Ιταλίας και να διαδώσει τον ευαγγελικό λόγο. Δέκα χρόνια αργότερα, όταν πέρασε από την πόλη της Πιατσέντζας  γνώρισε τον άγιο Γερβάσιο και τον άγιο Προτάσιο, οι οποίοι βρίσκονταν στην φυλακή κατόπιν διαταγής του ηγεμόνος Ανουλλίου εξαιτίας της ομολογίας τους για την πίστη τους στον Χριστό.

        Μόλις ο ηγεμόνας πληροφορήθηκε την παρουσία του Ναζαρίου στην περιοχή του, έδωσε διαταγή να τον μαστιγώσουν και να τον εκδιώξουν από την πόλη.

        Ο άγιος Ναζάριος κατευθύνθηκε προς την Γαλατία. Όταν έφθασε στην πόλη Νιμιέζ κοντά στη Νίκαια, οδήγησε ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού στην χριστιανική πίστη. Η σύζυγος ενός προύχοντα πλησίασε τον άγιο έχοντας στην αγκαλιά τον τρίχρονο υιό της, τον απόθεσε στα πόδια του Ναζάριου και είπε: «Λάβε μετά σου τούτο το παιδί, να σε ακολουθεί όπου υπάγεις, διά να αξιωθεί και αυτό της ουρανίου αγαλλιάσεως». Ο Ναζάριος δέχθηκε το παιδί με χαρά, το βάπτισε και του έδωσε το όνομα Κέλσιος κατόπιν ξεκίνησε μαζί του για άλλες περιοχές της Γαλατίας. Τους συνέλαβε όμως ο ηγεμόνας Δεινόβαος και όταν ρώτησε τον Ναζάριο για την ταυτότητά του, εκείνος απάντησε: «Ρωμαίος είμαι στο γένος, χριστιανός όμως υπάρχω και τον Εσταυρωμένο λατρεύω». Ο θηριομάχος ηγεμόνας  έπιασε τότε το παιδί και το έδειρε ανελέητα, ο Κέλσιος όμως ψέλλισε με φρόνηση γενναίου ανδρός: «Ο Θεός τον οποίο λατρεύω, θα σε κρίνει άδικε δικαστά, ως Κριτής δικαιότατος». Οι δύο άγιοι, κατόρθωσαν όμως να ελευθερωθούν χάρη στην υποστήριξη της συζύγου του ηγεμόνος η οποία στον ύπνο της είχε δει ένα φοβερό όραμα γι’ αυτούς. Κατευθύνθηκαν προς τα Τρέβηρα κηρύττοντας παντού τον Χριστό.

        Συνελήφθηκαν όμως και πάλι και τους οδήγησαν στη Ρώμη με εντολή του Νέρωνος. Τους έριξαν σε μια λίμνη, όμως διασώθηκαν και συνέχισαν το ιεραποστολικό τους έργο μέχρι το Μιλάνο. Εκεί ξαναβρήκαν τους αγίους  Γερβάσιο και Προτάσιο οι οποίοι ετοιμάζονταν να αντιμετωπίσουν την εσχάτη δοκιμασία του μαρτυρίου. Οι δήμιοι τους αποκεφάλισαν και τους τέσσερις  ενώ ευχαριστούσαν τον Κύριο. Ο Κέλσιος ήταν τότε εννέα χρονών και επτά μηνών.

• Τη αυτή ημέρα μνήμη του οσίου πατρός ημών Κοσμά επισκόπου Μαϊουμά του ποιητού.
• Ο άγιος ιερομάρτυς Σιλβανός και οι συν αυτώ τριάκοντα εννέα Μάρτυρες εξ Αιγύπτου και Παλαιστίνης ξίφει τελιούνται.
• Ο άγιος μάρτυς Πέτρος ο Αψέλαμος πυρί τελιούται.
• Μνήμη της οσίας Παρασκευής της Νέας.
• Μνήμη του οσίου Ιγνατίου του Αγαλλιανού, μητροπολίτου Μηθύμνης.
• Μνήμη του οσίου Γερβασίου του Καρακαλληνού του διά Χριστόν σαλού.
• Τη αυτή ημέρα, μνήμη του οσίου Νικολάου, πρίγκηπος του Τσέρνιγκωφ και μοναχού της Λαύρας των Σπηλαίων.

Ταις των σων αγίων πρεσβείαις, Χριστέ, ελέησον ημάς. Αμήν.