Ορθοδοξία στην Ευρώπη

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Το πατριαρχείο διοικείται από δωδεκαμελή Σύνοδο με την προεδρία του πατριάρχη. Η αρχιεπισκοπή Κωνσταντινουπόλεως έχει 57 κοινότητες με 58 ναούς και 32 εφημέριους. Η επαρχία Χαλκηδόνος έχει 10 κοινότητες και 10 εφημέριους, 10 μοναστήρια και 35 ιερά προσκυνήματα. Η επαρχία Δέρκων, εχει 5 κοινότητες και η επαρχία Ίμβρου και Τενέδου 12 κοινότητες και 12 εφημέριους.

Στην  Ελλάδα υπάγεται στο Οικουμενικό πατριαρχείο η ημιαυτόνομη Εκκλησία της Κρήτης, αποτελούμενη από 8 επισκοπικές περιφέρειες: 1) Η αρχιεπισκοπή με έδρα το Ηράκλειο, 2) Η μητρόπολη Γορτύνης με έδρα το Ρέθυμνο, 4)Η μητρόπολη Κυδωνίας και Αποκορώνου με έδρα τα Χανιά, 5) Η μητρόπολη Λάμπης και Σφακίων με έδρα το Σπήλι Ρεθύμνου, 6) Η μητρόπολη Ιεράπετρας και Σητείας με έδρα την Ιεράπετρα, 7) Η μητρόπολη Πέτρας με έδρα τη Νεάπολη και 8) Η μητρόπολη Κισάμου και Σελίνου με έδρα το Καστέλλι.

Οι μητροπόλεις της Δωδεκανήσου είναι οι ακόλουθες: 1) Ρόδου με έδρα τη Ρόδο,2) Κώου με έδρα την Κω, 3) Καρπάθου και Κάσου με έδρα το Απέρειο Καρπάθου, 4) Λέρου και Καλύμνου με έδρα την Κάλυμνο.

Στο πατριαρχείο επίσης υπάγονται η πατριαρχική Εξαρχία της Πάτμου με τη μονή του Αγ. Ιωάννου όπου λειτουργεί και εκκλησιαστική σχολή, η Μοναστική πολιτεία του Αγ. Όρους, η Μονή της Αγ. Αναστασίας στη Χαλικιδική και η Μονή Βλατάδων στη Θεσσαλονίκη.

Στο εξωτερικό: Α) Η αρχιεπισκοπή Βορείου και Νοτίου Αμερικής με έδρα τη Ν. Υόρκη που ιδρύθηκε στις 11 Μαϊου 1922 και 10 επισκοπές εξαρτώμενες από την Αρχιεπισκοπή Αμερικής (Νέας Υερσέης, Σικάγου, Βοστώνης, Αγίου Φραγκίσκου, Ατλάντας, Πίτσμπουργκ, Ντητρόιτ, Ντένβερ, Τορόντο, Μπουένος Άυρες της Αργεντινής. και Καναδά

Β) Η αρχιεπισκοπή Αυστραλίας με έδρα το Σιδνεϋ. Ιδρύθηκε το το 1924 και έγινε αρχιεπισκοπή το 1959.Χωρίζεται σε 5 αρχιεπισκοπικές περιφέρειες.

Γ) Η αρχιεπισκοπή Θυατείρων της Μεγάλης Βρετανίας. Ιδρύθηκε το 1922 και έγινε αρχιεπισκοπή το 1968.

Δ) Η μητρόπολη Γαλλίας και εξαρχία πάσης Ιβηρίας με έδρα το Παρίσι. Ιδρύθηκε το 1963. Έχει δύο βοηθούς επισκόπους.

Ε) Η μητρόπολη Γερμανίας και Εξαρχία Κεντρώας Ευρώπης με έδρα τη Βόννη. Ιδρύθηκε το 1963.

ΣΤ) Η μητρόπολη Αυστρίας και Εξαρχεία Ιταλίας, Ελβετίας και Ουγγαρίας με έδρα τη Βιέννη. Ιδρύθηκε το 1963.

Ζ) Η μητρόπολη Βελγίου και Εξαρχία Κάτω Χωρών με έδρα τις Βρυξξέλλες. Ιδρύθηκε το 1969. Έχει δύο βοηθούς επισκόπους, 13 ναούς στο Βέλγιο και 2 στην Ολλανδία.

Η) Η μητρόπολη Σουηδίας και πάσης Σκανδιναβίας και Εξαρχία Βορείων χωρών με έδρα τη Στοκχόλμη

Θ) Η μητρόπολη Νέας Ζηλανδίας και εξαρχία Ινδιών, Κορέας και Ιαπωνίας. Ιδρύθηκε το 1970. Στη Ν. Ζηλανδία υπάρχουν 7 κοινότητες όπου λειτουργούν ελληνικά κατηχητικά σχολεία.

Ι) Η ρωσική Αρχιεπισκοπή Δυτικής Ευρώπης. Υπάγεται στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Έχει έδρα το Παρίσι.

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ

Το 1448 εξελέγη μητριπολίτης Μόσχας ο Ιωνάς από τους Ρωμαιοκαθολικούς επισκόπους χωρίς την έγκριση του πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως. Η Ρωσική εκκλησία τότε έγινε αυτοτελής.

Ο ηγεμόνας Βασίλειος Βασίλιεβιτς με γράμμα του στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο ζήτησε το 1452 την έγκριση της πράξεως κι επειδή η Κωνσταντινούπολη βρισκόταν σε πολύ δύσκολη κατάσταση δεν είχαν αντίρρηση κι έτσι η εκκλησία της Ρωσίας έγινε επίσημα αυτοτελής.

Στη Ρωσία έκανε κακή εντύπωση η ένωση της Φλωρεντίας και πίστευαν ότι οι Έλληνες πρόδωσαν την πίστη. Έτσι όταν έμαθαν για την άλωση, τη θεώρησαν ως Θεία τιμωρία.

Το 1588 η εκκλησία της Ρωσίας έγινε πατριαρχείο όταν ο Ρώσος ηγεμόνας Θεόδωρος Ιβάνοβιτς ανάγκασε τον Ιερεμία Β΄πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως  που είχε επισκεφθεί τη Ρωσία ζητώντας ελεημοσύνη, να ανακηρύξει τον μητροπολίτη Μόσχας Ιωβ πατριάρχη το 1589. Την πράξη αυτή αναγνώρισαν και οι άλλοι πατριάρχες γιατί όλοι είχαν ανάγκη από οικονομική στήριξη.

Έτσι πέρασε η πεποίθηση ότι η Μόσχα είναι  η Τρίτη Ρώμη. Ο αετός πέταξε πήγε στη Μόσχα και η Τρίτη Ρώμη δεν θα έχει τέλος.

Το 1914 η Ρωσία βγήκε σε μεγάλο πόλεμο μαζί με τις δυνάμεις της Αντάντ. Το 1917 νικημένη γνώρισε την επανάσταση των Μπολσεβίκων. Ανέλαβαν την εξουσία, τα Σοβιές με επικεφαλή τον Λένιν και ίδρυσαν την Ένωση των Σοσιαλιστικών Σοβιετικών Δημοκρατιών.

Η Εκκλησία δοκιμάστικε σκληρά γιατί οι Μπολσεβίκοι ήταν επιθετικοί, άθεοι και ήθελαν να συντρίψουν τη δύναμη της Εκκλησίας.

Το 1917 εκέχτηκε πατριάρχης Ρωσίας ο Τύχωνας. Στα χρόνια του οι Μπολσεβίκοι δήμευσαν την περιουσία της εκκλησίας, την χώρισαν από το κράτος, έκοψαν την μισθοδοσία του κλήρου.

Το άρθρο 124 του συντάγματος αναφέρει: «Για να εξασφαλιστεί η ελευθερία της συνειδήσεως, η εκκλησία στη Σοβιετική Ένωση έχει χωριστεί από το κράτος, όπως και το σχολείο από την εκκλησία.

Το 1922 ιδρύθηκε η «ένωση αθέων» η οποία άρχισε αντιθρησκευτική προπαγάνδα. Πολλούς ιερείς συνέλαβαν και τους καταδίκασαν σε εξαναγκαστικά έργα στη Σιβηρία. Το 1929 έκλεισαν 2000 ναοί. Το 1932 η «ένωση αθέων» αριθμούσε 7.000.000 μέλη.

Δημιουργήθηκε σχίσμα με την ίδρυση της «Ζώσας εκκλησίας».

Τα σκληρά αυτά μέτρα χαλάρωσαν το 1936.

Τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο η εκκλησία στάθηκε στο πλευρό του κράτους. Έτσι το 1959 υπήρχαν σε όλη τη χώρα 21.000 ναοί, 30.000 ιερείς και 67 μοναστήρια. Όμως ο Χρουστώφ έκανε νέο διωγμό με αποτέλεσμα μέχρι το 1964 να περιοριστούν οι ναοί σε 7.000 και τα μοναστήρια σε 17.

Σήμερα στο πατριαρχείο Μόσχας υπάγονται 11 μητροπολίτες, 35  αρχιεπίκοποι και 29 επίσκοποι, 3 εξαρχίες του εξωτερικού, 6 ανδρικά μοναστήρια με 220 μοναχούς και 11 γυναικεία με 1000 μοναχές. Ο πατριάρχης εκλέγεται απόεκλογική συνέλευση, στην οποία αντιπροσωπεύονται ιερείς και λαϊκοί.

Το 1970 το πατριαρχείο της Μόσχας αναγνώρισε την Μετροπόλια ως αυτοκέφαλη ορθόδοξη εκκλησία στις Η.Π.Α πράγμα που προκάλεσε διαμαρτυρίες του πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως το οποίο δεν την αναγνωρίζει γιατί η ανακήρυξή της έγινε αντικανονικά.

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΣΕΡΒΙΑΣ

Από την 11-9-1796 η εκκλησία της Σερβίας υπάχθηκε στο Οικουμενικό πατριαρχείο.

Ο πατριάρχης Ιωακείμ Γ΄αναγνώρισε τη Σερβική εκκλησία ως αυτοκέφαλη τον Οκτώβριο του 1879.

Μετά το τέλος του Α΄ παγκοσμίου πολέμου δημιουργήθηκε το κράτος των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων.

Ο Βασιλέας Αλέξανδρος της Σερβίας το 1919 στο Κάρλοβτσι εποέτυχε να ενώσει όλες τις εκκλησίες αυτών κρατών σε μία και ο προκαθήμενός τους να έχει τον τίτλο «Σέρβος Πατριάρχης της Ορθοδόξου εκκλησία του Βασιλείου των Σέρβων, των Κροατών και των Σλοβένων». Πρώτος πατριάρχης εξελέγη ο Δημήτριος Πάβλοβιτς.

Ο Μελέτιος Δ΄ αναγνώρισε το Σερβικό Πατριαρχείο το 1922 με ειδικό τόμο.

Η εκκλησία διοικείται από σύνοδο με 4 αρχιερείς και πρόεδρο τον Πατριάρχη. Έχει 4 μητροπόλεις, 26 επισκοπές και άλλες 5 επισκοπές στο εξωτερικό.

Το 1967 ανακηρύχθηκε αυτοκέφαλη η εκκλησία της Ομόσπονδης Μακεδονικής Δημοκρατίας την οποία δεν αναγνώρισαν οι Ορθόδοξες εκκλησίες.

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ

Το Ιδ΄ αι. άρχισαν να σχηματίζονται ανεξάρτητες ηγεμονίες στο χώρο της σημερινής Ρουμανίας. Ιδρύθηκαν σ’ αυτήν 3 μητροπόλεις: Της  Ουγγροβλαχίας με έδρα το Βουκουρέστι, της Δυτικής Βλαχίας με έδρα το Σεβερί και της Μαυροβλαχίας ή Μολδαβίας με έδρα το Ιάσι.

Μετά τον Α΄παγκόσμιο πόλεμο δημιουργήθηκε το Βασίλειο της Μεγάλης Ρουμανίας και περιέλαβε και νέες εκκλησιαστικές επαρχίες όπως της Τρανσυλβανίας που ανήκε μέχρι το 1918 στην Ουγγαρία με 2,5 εκ. Ορθοδόξους εκείνη την εποχή.

Το 1925 η εκκλησία της Ρουμανίας ανακηρύχτηκε Πατριαρχείο με πρώτο πατριάρχη της τον Μύρων Χριστέα (1939) ο οποίος για ένα διάστημε διετέλεσε και πρωθυπουργός της χώρας.

Μετά το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο στη Ρουμανία κυριάρχησε ο Κομμουνισμός με τα γνωστά αποτελέσματα και τον διωγμό της εκκλησίας.

Η Διοιήκηση του Ρουμανικού πατριαρχείου  αποτελείται από τον Πατριάρχη και 4 μητροπολίτες. Υπάρχου 5 μητροπόλεις (Ουγγροβλαχίας, Μολδαβίας, Σουτσιάβας, Αρντεάλ, Ολτενίας, Μπανάτου) δύο αρχιεπισκοπές, 5 επισκοπές, 11 βοηθοί επίσκοποι και επισκοπές στο εξωτερικό. Υπάρχουν 133 μοναστήρια με 2225 μοναχούς.

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΡΟΥΜΑΝΙΑΣ

Το Ιδ΄ αι. άρχισαν να σχηματίζονται ανεξάρτητες ηγεμονίες στο χώρο της σημερινής Ρουμανίας. Ιδρύθηκαν σ’ αυτήν 3 μητροπόλεις: Της  Ουγγροβλαχίας με έδρα το Βουκουρέστι, της Δυτικής Βλαχίας με έδρα το Σεβερί και της Μαυροβλαχίας ή Μολδαβίας με έδρα το Ιάσι.

Μετά τον Α΄παγκόσμιο πόλεμο δημιουργήθηκε το Βασίλειο της Μεγάλης Ρουμανίας και περιέλαβε και νέες εκκλησιαστικές επαρχίες όπως της Τρανσυλβανίας που ανήκε μέχρι το 1918 στην Ουγγαρία με 2,5 εκ. Ορθοδόξους εκείνη την εποχή.

Το 1925 η εκκλησία της Ρουμανίας ανακηρύχτηκε Πατριαρχείο με πρώτο πατριάρχη της τον Μύρων Χριστέα (1939) ο οποίος για ένα διάστημε διετέλεσε και πρωθυπουργός της χώρας.

Μετά το Β΄ παγκόσμιο πόλεμο στη Ρουμανία κυριάρχησε ο Κομμουνισμός με τα γνωστά αποτελέσματα και τον διωγμό της εκκλησίας.

Η Διοιήκηση του Ρουμανικού πατριαρχείου  αποτελείται από τον Πατριάρχη και 4 μητροπολίτες. Υπάρχου 5 μητροπόλεις (Ουγγροβλαχίας, Μολδαβίας, Σουτσιάβας, Αρντεάλ, Ολτενίας, Μπανάτου) δύο αρχιεπισκοπές, 5 επισκοπές, 11 βοηθοί επίσκοποι και επισκοπές στο εξωτερικό. Υπάρχουν 133 μοναστήρια με 2225 μοναχούς.

Η ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Το 1878 η Κύπρος παραχωρήθηκε από τους Τούρκους στη Μ. Βρετανία. Το 1914 καταρτίστηκε καταστατικός χάρτης της εκκλησίας της Κύπρου, ενώ το 1925 η Βρετανία προσάρτησε οριστικά την Κύπρο στο Βρετανικό στέμμα. Το 1931 οι Κύπριοι επαναστάτησαν ζητώντας την ένωσή τους με την Ελλάδα, η επανάσταση αυτή συντρίφτηκε από τους Βρετανούς. Μετά από 14 χρόνια ακέφαλης εκκλησίας λόγω των Βρετανικών απαιτήσεων, νέος αρχιεπίσκοπος κύπρου εκλέχτηκε ο μητροπολίτης Πάφου Λεόντιος το 1947, ο οποίος έζησε μόνο 34 μέρες και μετά απ’ αυτόν ο Κυρηνείας Μακάριος Γ΄.Ο Μακάριος έγινε η ψυχή του αγώνα της ένωσης της Κύπρου με την Ελλάδα. Οι Άγλλοι εξόρισαν τον Μακάριο και τον Κυρηνείας Κυπριανό στις Σεϋχέλλες και ύστερα από πολλές διαπραγματεύσεις  με τη συμφωνία της Ζυρίχης και του Λονδίνου το 1960 η Κύπρος αναγνωρίστηκε ανεξάρτητη και κυρίαρχη Δημοκρατία.

Το 1967 όταν καταλύθηκε η δηομκρατία στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε δικτατορικό καθεστώς, οι δικτάτορες απέσυραν τον ελληνικό στρατό από την Κύπρο και έσπιραν διχόνοια στους Κυπρίους και βαθύ μίσος εναντίον του Μακαρίου. Μάλιστα 3 μητροπ΄λίτες καθαίρεσαν τον Μακάριο με την αιτιολογία ότι ανέλαβε κοσμικό αξίωμα. Όμως αμέσως έγινε «Μείζων» σύνοδος με την συμμετοχή των πατριαρχών Αλεξανδρείας και Αντιοχείας και καθαίρεσαν τους 3 αυτούς μητροπολίτες αποκαθιστώντας έτσι τον Μακάριο.

Αφού το 1973 έπεσε η πρώτη δικτατορία και πήρε την θέση της άλλη χειρότερη η Κύπρος οδηγήθηκε στην καταστροφή. Την 15 Ιουλίου 1974 για πρώτη φορά στην ιστορία του Έθνου μας οργανώθηκε κίνημα με σκοπό να δολοφονήσει Αρχιεπίσκοπο. Ο Μακάριος διέφυγε στην Ν. Υόρκη. Η εγκλημαστικά και προδοτική αυτή πράξη άνοιξε τον δρόμο στους Τούρκους οι οποίοι κυρίευσαν το 40% του εδάφους της Μεγαλονήσου. Στην εισβολή αυτή που δεν υπήρξε αντίσταση σκοτώθηκαν χιλιάδες άνθρωποι και 200.000 έγιναν πρόσφυγες.

Την 3 Αυγούστου 1977 ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος πέθανε αφού διετέλεσε πρόεδρος της Κύπρου για 17 ολόκληρα χρόνια.

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΑΛΒΑΝΙΑΣ

Οι Αλβανοί ήταν χριστιανοί, αλλά προς το τέλος του ΙΗ΄ αι. οι περισσότεροι εξισλαμίστηκαν και στα Β. της χώρας  έμεινα Ρωμαιοκαθολικοί, ενώ στα νότια ζουν 250.000 Ορθόδοξοι που βρίσκονται στη Β. Ήπειρο.

Οι μητροπόλεις υπάγονται στο Οικουμενικό πατριαρχείο.

Το 1921 η Αλβανία αναγνωρίστηκε ανεξάρτητο κράτος.

Το 1949 το κομμουνιστικό καθεστώς το κράτος δήμευσε όλη την εκκλησιαστική περιουσία, ενώ από το 1967 απαγορεύτηκε στην Αλβανία οποιαδήποτε θρησκευτική δραστηριότητα. Έκτοτε η Αλβανία έζησε για δεκαετίες απομονωμένη από όλο τον υπόλοιπο κόσμο…

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΩΝΙΑΣ

Συνδέονταν παλαιότερα με το Οικουμενικό πατριαρχείο μέσο της Μητροπόλεως Κιέβου η οποία αντικανονικά αποσπάστηκε απ’ αυτό το 1685. Η Πολωνία ήταν διαμελισμένη μεταξύ  Ρωσίας, Πρωσίας και Αυστρίας. Μετά τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο ιδρύθηκε ενιαίο Πολωνικό κράτος το 1922. Στο κράτος αυτό συμπεριλήφθηκαν 4 εκ. Ορθόδοξοι Ουκρανοί και Λευκορώσοι. Αυτοί ανήκαν στην Ρωσική εκκλησία κι έτσι στη δικαιοδοσία τους σιγά-σιγά οι Ρώσοι πέρασαν την Πολωνική εκκλησία.

Το 1939 η Σοβιετική Ένωση προσάρτησε Πολωνικές επαρχίες και η κατάσταση χειροτέρεψε κατά την διάρκεια της Γερμανικής κατοχής, όπου οι Γερμανοί εξόντωσαν πολλούς Πολωνούς.

Το 1948 ο πατριάρχης Ρωσίας Αλέξιος παραχώρησε νέο αυτοκέφαλο στην εκκλησία της Πολωνίας και οι σχέσεις της εκκλησίας της Πολωνίας με το Οικουμενικό πατριαρχείο ψυχράθηκαν.

Η εκκλησία της Πολωνίας έχει μία μητρόπολη με 4 επαρχίες, 280 ναούς, 2 μοναστήρια με 500.000 πιστούς.

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΤΣΕΧΟΣΛΟΒΑΚΙΑΣ

Η Τσεχοσλοβακία έγινε ανεξάρτητο κράτος μετά τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο και ένα μέρος των Ορθοδόξων της χώρας αναγνωρίστηκαν ως αυτόνομη εκκλησία από το Οικοπυμενικό πατριαρχείο το 1923. Το 1946 διάφορες εθνικές ομάδες με την πίεση της Μόσχας ενώθηκαν μεταξύ τους παρά τις διαμρτυρίες του οικουμενικού πατριαρχείου. Το Πατριαρχείο της Μόσχας ανακήρυξε την εκκλησία αυτή αυτοκέφαλη το 1951. Με προκαθήμενο τον μητροπολίτη Πράγας.

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΦΙΛΛΑΝΔΙΑΣ

Το 1919 η Φιλανδία απόκτησε την εθνική της ανεξαρτησία αφού αποσπάστηκε από την Ρωσία. Το 1923 με Τόμο από το Οικουμενικό πατριαρχείο ανακηρύχτηκε αυτόνομη η εκκλησία της Φινλανδίας με αρχιεπίσκοπο που φέρει τον τίτλο «Αρχιεπίσκοπος Καρελίας και πάσης Φινλανδίας». Μετά τον πόλεμο το μεγαλύτερο μέρος των Ορθοδόξων πέρασε στη δικαιοδοσία της Σοβιετικής Ένωσης με 80.000 πιστούς.